Jak długo trwa menopauza i jej poszczególne etapy?

Menopauza (inaczej okres przekwitania czy klimakterium) to czas, podczas którego w organizmie kobiety dochodzi do szeregu zmian hormonalnych. Jest naturalną częścią starzenia się i oznacza koniec lat reprodukcyjnych i wejście w stan bezpłodności. Wówczas wiele osób odczuwa nieprzyjemne symptomy np. uderzenia gorąca czy niepokój. Kiedy zaczyna się i do kiedy trwa okres menopauzy? Ile lat trwa klimakterium? Jak długo utrzymują się objawy menopauzy?

Czym jest menopauza?

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) menopauza to moment, w którym po ostatniej miesiączce przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy nie nastąpił kolejny okres. Jest to trwałe ustanie cykli menstruacyjnych. Czas poprzedzający menopauzę nazywa się perimenopauzą. To wtedy wiele kobiet zaczyna wchodzić w okres zmian w swoich cyklach miesiączkowych, czemu mogą towarzyszyć liczne dolegliwości, takie jak uderzenia gorąca. Jeśli symptomy są bardzo dokuczliwe, można rozważyć wdrożenie leczenia. Często stosuje się farmakologię hormonalną. Żeby dopasować odpowiednie środki, należy udać się na konsultację do specjalisty. Trzeba pamiętać, że w przypadku gdy skończyły nam się tabletki antykoncepcyjne, wystarczy e-recepta, którą można zdobyć bez wychodzenia w domu i wykorzystać w każdej aptece na terenie Polski.

• Objawy menopauzy — jak je rozpoznać i jak łagodzić?
• Menopauza a układ moczowy – czy w czasie klimakterium częściej dochodzi do zakażeń?
• Menopauza a ciąża – czy w czasie klimakterium można zajść w ciążę?

Menopauza – jakie ma etapy?

Naturalna menopauza to trwałe zakończenie miesiączki, które nie następuje z powodu leczenia farmakologicznego, zabiegów chirurgicznych, chorób przewlekłych, ciąży czy karmienia piersią, a także utraty dużej ilości kilogramów w krótkim czasie. Proces ten przebiega stopniowo i wyróżnia się jego trzy etapy.

Pierwszym z nich jest perimenopauza. Może rozpocząć się od czterech do dziesięciu lat przed menopauzą. W okresie przedmenopauzalnym poziomy hormonów zaczynają spadać, a cykle miesiączkowe stają się nieregularne. Można zacząć odczuwać skutki uboczne menopauzy, takie jak uderzenia gorąca lub suchość pochwy. Trzeba jednak zaznaczyć, że w tym czasie nadal występują cykle miesiączkowe i istnieje możliwość zajścia w ciążę.

Następnie wchodzi się w okres menopauzy. To moment, w którym ustaje cykl miesiączkowy, czyli nie dochodzi już do menstruacji. Na tym etapie jajniki przestają uwalniać komórki jajowe i wytwarzać odpowiednie hormony. Jak wspomniano wyżej, o menopauzie mowa, gdy dana jednostka nie menstruuje już od co najmniej 12 miesięcy.

Wówczas rozpoczyna się postmenopauza, która trwa już do końca życia. Na tym etapie objawy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca, mogą ulec poprawie. Jednak niektóre osoby nadal doświadczają symptomów przekwitania przez dekadę lub dłużej po przejściu klimakterium. W wyniku niższego poziomu estrogenów osoby w fazie pomenopauzalnej są bardziej narażone na niektóre schorzenia, takich jak osteoporoza i choroby serca. Z tego powodu bardzo istotne jest regularne uczęszczanie na badania profilaktyczne.

Ile trwa całe klimakterium?

Klimakterium najczęściej rozpoczyna się między 45. a 55. rokiem życia. W Polsce zwykle ma to miejsce około 48. a 52. roku życia. Niemniej czasami pokwitanie rozpoczyna się przed czterdziestką — ten stan nazywa się wczesną menopauzą i jest wynikiem m.in. działania przewlekłego stresu, predyspozycji genetycznych, chorób czy prowadzonego stylu życia. 

Zazwyczaj cały proces zmian menopauzalnych trwa około 7-10 lat, ale może trwać nawet 14 lat. To ile trwa przekwitanie jest zależne od rozmaitych czynników np. stylu życia (w tym palenia czy wieku, w zaczęło się klimakterium), rasy oraz pochodzenia etnicznego.

W okresie okołomenopauzalnym produkcja estrogenu i progesteronu, dwóch hormonów wytwarzanych przez jajniki, jest bardzo zróżnicowana i może wpływać na występowanie licznych symptomów.

Jak długo trwają objawy menopauzy?

Okres menopauzalny dotyka każdą kobietę w wyjątkowy i zindywidualizowany sposób. Progesteron i estrogen są wykorzystywane przez wiele organów i biorą udział w licznych procesach w organizmie. Z tego względu wraz ze spadkiem poziomu hormonów można zaobserwować różne objawy. Wiele kobiet doświadcza łagodnych symptomów, które można leczyć poprzez zmiany stylu życia, takie jak unikanie kofeiny lub noszenie przenośnego wentylatora. Jednak niektóre symptomy w ogóle nie wymagają żadnego leczenia, ale u innych objawy mogą być poważniejsze. 

Nasilenie odczuwanych symptomów znacznie różni się na całym świecie oraz w zależności od rasy i pochodzenia etnicznego. Organizm zaczyna inaczej wykorzystywać energię, komórki tłuszczowe się zmieniają, a kobiety mogą łatwiej przybierać na wadze. Mogą wystąpić zmiany w zdrowiu kości lub serca, kształcie ciała i składzie jego elementów (np. budulca kości), a także sprawności fizycznej.

O rozpoczęciu okresu menopauzalnego mogę świadczyć takie objawy jak:

• objawy naczynioruchowe — uderzenia gorąca (nagłe uczucie ciepła rozchodzące się po całym ciele), nocne poty, bóle głowy i kołatanie serca;
• uderzenia zimna;
• suchość pochwy, która powoduje dyskomfort podczas seksu;
• naglące parcie na mocz (pilna potrzeba częstszego siusiania);
• trudności ze snem (bezsenność);
• zmiany emocjonalne (drażliwość, wahania nastroju lub łagodna depresja);
• sucha skóra, suche oczy lub suchość w ustach;
• tkliwość piersi;
• pogorszenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS);
• nieregularne okresy lub zmiany w intensywności krwawienia.

Niektóre osoby mogą również doświadczać:

• przyspieszenia czynności serca,
• bólów stawów i mięśni,
• zmian w libido (popędzie seksualnym),
• trudności z koncentracją lub zaników pamięci (często tymczasowo),
• przybierania na wadze,
• wypadania lub przerzedzania włosów.

Można mieć objawy menopauzy nawet przez 10 lat. Jednak większość ludzi doświadcza symptomów menopauzalnych krócej niż 7 lat. Wiele osób zastanawia się, jak długo trwają uderzenia gorąca w menopauzie, ponieważ jest to jeden z najczęstszych i najbardziej dokuczliwych objawów. Uderzenia gorąca mogą pojawiać się przez cały okres klimakterium. Same trwają około kilku sekund czy minut. Może im również towarzyszyć zaczerwienienie czy zarumienienie twarzy, poczucie chłodu po ustąpieniu fali ciepła, a także wzmożona potliwość. Intensywność, częstotliwość i czas trwania uderzeń gorąca są różne dla każdej osoby. Zazwyczaj uderzenia gorąca są mniej dotkliwe w miarę upływu czasu.

Warto skonsultować się ze swoim lekarzem, jeśli nie ma się pewności, czy objawy są związane z menopauzą czy innym schorzeniem.

Jak wygląda leczenie menopauzy?

Menopauza to naturalny proces, przez który przechodzi ciało. W niektórych przypadkach można nie potrzebować żadnego leczenia klimakterium. 

Leczenie menopauzy skupia się na zmniejszaniu towarzyszącym przekwitaniu symptomom, które zakłócają codzienne funkcjonowanie pacjentki. Ważne jest, aby podczas menopauzy porozmawiać z lekarzem w celu opracowania planu leczenia, który będzie odpowiedni. Każdy człowiek jest inny i ma wyjątkowe potrzeby. Głównie leczenie opiera się na wdrożeniu hormonalnej terapii zastępczej. 

Chociaż terapia hormonalna jest bardzo skuteczną metodą łagodzenia objawów menopauzy, nie jest to idealne leczenie dla wszystkich. Z tego powodu niektórym jednostkom zaleca się leczenie niehormonalne, które obejmuje wprowadzenie zmian w stylu życia w tym w diecie. Takie działanie jest często dobrym rozwiązaniem dla osób cierpiących na inne schorzenia lub niedawno leczonych z powodu raka piersi.