Postmenopauza – wszystko co należy o niej wiedzieć.

Postmenopauza to etap w życiu kobiety, gdy nie ma już miesiączkowania, a ostatnia miesiączka wystąpiła ponad 12 miesięcy wcześniej. Brak okresu spowodowany jest wygaśnięciem czynności jajników, a to znów związane jest z tym, że poziom hormonów płciowych u kobiety jest znacznie niższy. Początki postmenopauzy wiążą się jeszcze z nieprzyjemnymi dolegliwościami, do których zaliczyć można problemy ze strony skóry, włosów i paznokci, a także uderzenia gorąca, spadki koncentracji i ryzyko wzrostu masy ciała. Z czasem objawy się jednak wyciszają, ale jednocześnie wzrasta ryzyko niektórych chorób, więc kobieta powinna szczególnie zadbać o swój stan zdrowia. Co warto wiedzieć o postmenopauzie, jej objawach i wspieraniu organizmu w tym czasie?

Postmenopauza – co to jest?

Zwyczajowo mówi się o menopauzie, jako o całym okresie przekwitania, tymczasem warto wiedzieć, że klimakterium dzieli się na poszczególne fazy – premenopauzę, menopauzę oraz postmenopauzę. W związku ze stopniowym wygasaniem czynności jajników i spadkiem stężenia estrogenu i progesteronu, dochodzi wówczas do licznych zmian w organizmie kobiety. Gdy minie 12 miesięcy od pojawienia się ostatniej miesiączki u zdrowej kobiety dojrzałej, zaczyna się postmenopauza. Co to jest? To ostatni z etapów klimakterium, w czasie którego zanika płodność i kobieta musi przyzwyczaić się do zmniejszonego stężenia hormonów płciowych i powiązanych z tym zmian w organizmie i jego funkcjonowaniu. Bez wątpienia postmenopauza jest czasem, który wymaga od kobiety szczególnej troski o swój stan zdrowia. Wymagane są tu regularne badania profilaktyczne, a także odpowiednio dobrana dieta i aktywność fizyczna. 

• Menopauza a wiek – kiedy zaczyna się menopauza?
• Jak długo trwa menopauza i jej poszczególne etapy?
• Objawy menopauzy — jak je rozpoznać i jak łagodzić?

W czasie klimakterium niektóre kobiety, które zmagają się ze szczególnie dokuczliwymi objawami, decydują się na hormonalną terapię zastępczą. Warto wiedzieć, że e-recepta jest opcją na szybkie uzupełnienie kończących się leków hormonalnych, bez konieczności umawiania się na stacjonarną wizytę lekarską. Sprawdzi się to, gdy kolejki do lekarza są długie, a także w wielu innych sytuacjach, gdy kobieta nie może lub nie chce z jakiegoś powodu udać się do przychodni. 

Postmenopauza a wiek

Jak wspomniano wcześniej, postmenopauza jest jednym z etapów klimakterium. Oczywiście zmiany te pojawiają się indywidualnie u pacjentek w różnym wieku, więc temat „postmenopauza wiek” nie jest oczywisty. Średnio menopauza występuje w wieku około 50–51 lat, a poprzedza ją premenopauza, która może zacząć się około 10 lat szybciej. Sama postmenopauza pojawia się rok po wystąpieniu ostatniej miesiączki u dojrzałej kobiety, czyli zazwyczaj w wieku około 51-52 lat. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że są kobiety, które w młodszym wieku wkraczają w czas postmenopauzy, a są i takie, które wkraczają w ten etap w wieku późniejszym. Najlepszym potwierdzeniem tego, czy u kobiety zaczęła się już postmenopauza, będzie wykonanie badania stężenia hormonów płciowych we krwi. By sprawdzić, czy czynność jajników wygasła, najlepiej oznaczyć również stężenie hormonów LH i FSH, gdyż to one odpowiadają za stymulowanie pracy jajników. 

Okres postmenopauzalny – objawy

Początkowe objawy postmenopauzy są najbardziej uciążliwe dla kobiety. W tym czasie pacjentki zmagają się z uderzeniami gorąca, wahaniami nastrojów, nocnymi potami i kołataniem serca. Pojawiają się u nich ponadto zaburzenia koncentracji, pogorszenie pamięci, problemy ze snem, a także spadek poziomu libido. Postmenopauza może wiązać się również z wzrostem cholesterolu we krwi, a także z większym narażeniem na osteoporozę. U kobiety dojrzałej spowalnia również metabolizm, pojawia się suchość pochwy i częstsze infekcje intymne, a także problemy z włosami, skórą i paznokciami. Późniejszy okres pomenopauzalny objawy ma już mniej uciążliwe, jednak w tym czasie (wraz ze spadkiem stężenia estrogenów) rośnie znacznie ryzyko niektórych chorób. Zaliczyć można do nich nie tylko wspomnianą wcześniej osteoporozę, ale również choroby układu krążenia i tarczycy, Alzheimera, a nawet nowotwory piersi i szyjki macicy. Kobieta w tym czasie narażona jest również na wysiłkowe nietrzymanie moczu, ponadto z większym prawdopodobieństwem pojawić może się u niej miażdżyca, kamica żółciowa czy cukrzyca typu 2. 

Ile trwa postmenopauza?

Jeśli zastanawiasz się, ile trwa postmenopauza, musisz zdawać sobie sprawę z tego, że różne źródła podają tu sprzeczne informacje. Niektórzy twierdzą, że postmenopauza trwa do końca życia kobiety. Nie oznacza to jednak, że przez tak długi czas kobiecie towarzyszyć będą nieprzyjemne dolegliwości. Z czasem organizm przyzwyczaja się do spadku stężenia hormonów, co wiąże się z ustępowaniem dokuczliwych symptomów. Pozostaje jednak ryzyko niektórych chorób, więc warto dbać o siebie szczególnie.

Postmenopauza a ciąża

Jak wspomniano wcześniej, postmenopauza zaczyna się, gdy minie u zdrowej i dojrzałej kobiety 12 miesięcy od wystąpienia ostatniej miesiączki. Teoretycznie można więc założyć, że kobieta nie może zajść już w ciążę, gdyż czynność jej jajników zanikła. Temat „postmenopauza a ciąża” nie jest jednak niemożliwy, gdyż prawdopodobne jest opóźnienie zmian zachodzących w organizmie kobiety za pomocą leków hormonalnych. Jeśli zatem zdarzy się, że do pierwszych objawów menopauzy dojdzie u kobiety we wczesnym wieku (co niestety jest możliwe), leki hormonalne mogą być ostatnią szansą na naturalną ciążę, ponadto pozostaje jeszcze in vitro. Wspomnieć tu jednak należy, że opcja ta jest dedykowana przede wszystkim kobietom, u których pojawia się wczesna menopauza. Ciąża w późniejszym wieku, nawet jeśli byłaby możliwa dzięki lekom, może być niebezpieczna zarówno dla kobiety, jak i dla jej dziecka. 

Postmenopauza i leki? Jak wspierać organizm?

Trzeba wiedzieć, że postmenopauza sama w sobie leczenia nie wymaga, gdyż jest to naturalny etap w życiu każdej kobiety. Ze względu na uciążliwość objawów, jakie daje postmenopauza, leki u niektórych pacjentek mogą być wówczas wskazane. W przypadku szczególnie nasilonych dolegliwości, warto porozmawiać z ginekologiem o hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), w czasie której kobieta przyjmuje syntetyczne odpowiedniki żeńskich hormonów płciowych. Sprawia to, że objawy związane z przekwitaniem nie są tak bardzo nasilone, a kobieta może funkcjonować normalnie. Warto wiedzieć, że HTZ zmniejsza również u kobiety prawdopodobieństwo pojawienia się niektórych chorób, w tym np. osteoporozy. HTZ ma oczywiście swoje liczne zalety, ale posiada również wady, skutki uboczne oraz przeciwwskazania, dlatego temat należy omówić indywidualnie ze swoim ginekologiem. 

Wspierać organizm kobieta może oczywiście nie tylko farmakologicznie. Warto w tym czasie szczególnie skupić się na swoim stanie zdrowia i kondycji organizmu. Ważne są oczywiście regularnie wykonywane badania profilaktyczne, ponadto kobieta powinna zwrócić uwagę na jakość swojej diety i ilość codziennej aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności.