Poronienie samoistne — jak często do niego dochodzi i co je wywołuje?

Napisano 01.02.2022 | Asystent Medyczny | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Poronienia samoistne dzielą się na zupełne lub niezupełne [1]. Do poronienia zupełnego dochodzi na wczesnym etapie ciąży – kiedy jajo płodowe zostanie wydalone w całości przed 12. tygodniem ciąży, nie jest konieczne łyżeczkowanie macicy. Tymczasem poronienie niezupełne wymaga łyżeczkowania, ponieważ płód nie zostaje wydalony w całości. Jak często w Polsce zdarzają się takie poronienia? Co do nich prowadzi? Po czym rozpoznać poronienie samoistne? Odpowiadamy na te pytania. 

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Poronienie samoistne – jak często do niego dochodzi?

Poronienia samoistne są częste – w ten sposób kończy się aż 20% wszystkich rozpoznanych ciąż [2]. W rzeczywistości częstość występowania poronień może być jeszcze większa, ponieważ do samoistnej utraty ciąży dochodzi zwykle na bardzo wczesnym etapie, kiedy wiele kobiet nawet jeszcze nie wie, że jest w ciąży. W którym tygodniu najczęściej dochodzi do poronienia? Najczęstsze są samoistne poronienia w 5. tygodniu, a także takie, do których dochodzi wcześniej – na tym etapie można je bardzo łatwo pomylić z menstruacją i nawet nie być świadomym utraty. 

Czytaj także:

Kiedy mowa o poronieniu samoistnym? Do którego tygodnia ciąży? Przyjęto, że kluczowy jest czas do 22. tygodnia ciąży. Przeciwieństwem poronienia samoistnego jest poronienie wywołane, które jest konieczne, gdy doszło do obumarcia płodu, ale organizm kobiety nie jest w stanie samodzielnie go wydalić [1]. Pozostawienie jaja płodowego w macicy może zagrażać zdrowiu i życiu matki, dlatego niezbędna jest interwencja medyczna. Na szczęście w dzisiejszych czasach dostęp do lekarzy różnych specjalności (w tym także ginekologów) jest bardzo dobry, powszechne są także takie rozwiązania jak teleporada czy też recepta przez internet – dzięki nim kobieta, która poroniła, może szybko otrzymać pomoc oraz niezbędne skierowania i recepty. 

Poronienie samoistne – najczęstsze przyczyny 

Przyczyny poronień dzielą się na niezależne od rodziców oraz zależne od kobiety ciężarnej i jej stanu zdrowia/stylu życia. Co prowadzi najczęściej do poronień samoistnych? Jak się okazuje, tym, co powoduje wczesne poronienia (80%), jest najczęściej choroba genetyczna zarodka [3]. Za poronienie samoistne na wczesnym etapie ciąży (np. poronienie w 6. tygodniu) mogą odpowiadać trisomie – zespół Downa (21), zespół Edwardsa (18) lub zespół Patau (13). 

Inne możliwe przyczyny poronienia samoistnego, to [3] [4] [5]: 

  • choroby autoimmunologiczne lub przewlekłe u matki,
  • ekspozycja ciężarnej na nadmierny stres, szkodliwe substancje chemiczne lub promieniowanie rentgenowskie,
  • nadużywanie przez ciężarną narkotyków lub alkoholu, palenie papierosów,
  • nieprawidłowości w genach jednego z rodziców – np. mutacja czynnika V Leiden u matki i w rezultacie – trombofilia wrodzona,
  • przyjmowanie w ciąży niektórych leków,
  • wady anatomiczne macicy,
  • zaburzenia hormonalne u kobiety (np. choroby tarczycy lub za niski poziom progesteronu i w rezultacie niemożliwe utrzymanie zarodka),
  • zakażenie – np. toksoplazmozą, 
  • zakażenia w obrębie szyjki macicy i dróg moczowych,
  • zaśniad – zarodkowy, krwisty lub groniasty. 

Ryzyko wystąpienia poronienia samoistnego jest większe, gdy ciężarna jest w zaawansowanym wieku. U kobiet, które zaszły w ciąże powyżej 40 lat wynosi ono nawet powyżej 50% [6]. Gdy poronienie samoistne wystąpiło przynajmniej trzy razy u tej samej kobiety, nazywa się je poronieniem nawykowym (nawracającym) [7]. W takiej sytuacji, aby możliwe było założenie rodziny, niezbędna jest pogłębiona diagnostyka przyczyn poronienia. 

Jak rozpoznać poronienie samoistne?

Jak wygląda poronienie? Co dzieje się w organizmie kobiety, gdy wystąpiło poronienie samoistne? Jak rozpoznać objawy, które mogą na nie wskazywać? Możliwe pierwsze objawy poronienia to ból w podbrzuszu, przypominający miesiączkę lub parcie oraz intensywne krwawienie [5] [8] [9]. Nie u wszystkich kobiet jednak muszą się pojawić takie symptomy samoistnego poronienia. Objawy, które także mogą wskazywać na utratę ciąży to osłabienie symptomów ciąży, np. zmniejszenie napięcia w piersiach [5] [8] [9]. Poronienie w pierwszych tygodniach ciąży może przebiec także całkowicie bezobjawowo – w takim przypadku trudno odpowiedzieć na pytanie, jakie są objawy poronienia. 

Jakie wyróżniamy etapy poronienia samoistnego? Naturalne poronienia wczesne przebiegają najczęściej jednofazowo i łatwo je przeoczyć, natomiast poronienie samoistne późne składa się z dwóch etapów i w tym przypadku przebieg poronienia przypomina bardziej poród niż zwykłe krwawienie [5]. Na to, jak wygląda poronienie samoistne, wpływają wielkość płodu, a także stan zaawansowania ciąży. Ból przy poronieniu samoistnym późnym może być trudny do zniesienia, natomiast ciężko przewidzieć, ile czasu zajmują poronienia samoistne, ile trwa oczyszczenie macicy oraz jak szybko kobiecy organizm powróci po tym zdarzeniu do formy. Przebieg tego procesu to kwestia indywidualna. 

Diagnostyka poronień polega w pierwszej kolejności na badaniu tkanek poronnych, które pozwala ustalić, czy poronienie samoistne wynika z losowych nieprawidłowości genetycznych u dziecka [2]. Dopiero gdy to badanie nie udzieli wystarczającej odpowiedzi na pytanie, co doprowadziło do poronienia, należy wykonać badania u rodziców. Wtedy para powinna zrobić [2]: 

  • badania anatomiczne – badanie ginekologiczne oraz USG pomoże wykryć ewentualnie wady w budowie macicy, jajników lub jajowodów, 
  • badania hormonalne – w szczególności polecane są: panel tarczycowy, badania anty-TPO oraz anty-TG, prolaktyna, estradiol, progesteron, a także FSH i LH,
  • badania immunologiczne – do poronienia mogą doprowadzić wady w funkcjonowaniu układu odpornościowego, dlatego warto wykonać u kobiety badanie stężenia przeciwciał IgG i IgM, immunofenotyp, komórki NK, HLA-C, a także przeciwciała antykardiolipinowe. W szczególności zespół antyfosfjolipidowy (APS) może prowadzić do nawracających poronień, ponieważ w przebiegu tej choroby organizm kobiety wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko jej własnym tkankom, 
  • badania nasienia – ocena nasienia pozwoli wykryć wady plemników, a także zdiagnozować stany zapalne w obrębie narządów rozrodczych,
  • badania wirusowe – przebadanie kobiety pod kątem cytomegalii, toksoplazmozy, różyczki oraz chlamydiozy pozwoli wdrożyć odpowiednie leczenie i w ten sposób uniknąć poronienia w przyszłości. Niestety rutynowe badania w kierunku chorób zakaźnych nie będą pomocne w  diagnostyce poronień nawykowych,
  • badanie kariotypu – do poronienia mogą się przyczynić wady genetyczne jednego z rodziców. Analiza kariotypu pozwala stwierdzić, czy u pary wystąpiły tego typu nieprawidłowości. Jest ona szczególnie przydatna w diagnostyce poronień nawracających,
  • test w kierunku celiakii – nieleczona celiakia może znacznie podnieść ryzyko poronienia, dlatego warto wykonać u obojga rodziców badanie w jej kierunku. 

Dodatkowo zalecane jest także badanie w kierunku trombofilii wrodzonej u kobiety [2]. Wrodzona skłonność do nadkrzepliwości może bowiem powodować różne komplikacje związane z płodnością, w tym także wczesne poronienia. 

Poronienie samoistne a szanse na kolejną ciążę

Poronienie samoistne nie przekreśla szans na kolejną ciążę. Wady genetyczne zarodka, które stanowią najczęstszą przyczynę poronień samoistnych, powstają zwykle zupełnie losowo i nie powtarzają się w kolejnych ciążach [2]. Rodzice nie mają zatem żadnego wpływu na ich pojawienie się i utratę ciąży. 

Kiedy możliwa jest kolejna ciąża po poronieniu? Teoretycznie od 2 do 8 tygodni po poronieniu pojawia się pierwsza owulacja i kobieta jest już fizycznie gotowa na dziecko [2]. W praktyce jednak potrzeba o wiele więcej czasu, aby przygotować się psychicznie i emocjonalnie do kolejnych starań o dziecko. Lekarze zalecają, by je rozpocząć nie wcześniej niż po 3-6 miesiącach od poronienia [2]. Tyle czasu minimum trzeba, aby uporać się z żałobą. W przejściu trudnego okresu, jakim są starania o dziecko po poronieniu, mogą pomóc badania genetyczne – zbadanie przyczyn poronienia pomoże wyzbyć się wyrzutów sumienia, a jego wynik będzie stanowić dla lekarza cenną wskazówkę na temat tego, jak prowadzić kolejną ciążę, by zakończyła się ona szczęśliwym rozwiązaniem. 

Starając się o dziecko po poronieniu, należy zadbać o zdrowie i styl życia – zwykle tylko kobiety się tym przejmują, tymczasem ważne jest, aby obojga rodziców o to zadbało. A co zrobić, gdy to choroby rodziców, np. zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy, niewydolność szyjki macicy lub choroby autoimmunologiczne doprowadziły do poronienia samoistnego? Leczenie w takim przypadku wcale nie musi być trudne. Ciąża nadal jest możliwa, pod warunkiem, że będzie ona przebiegać pod stałym nadzorem lekarza [10]. Czasami wystarczy odpowiednia suplementacja lub założenie silikonowego szwu na szyjkę macicy, by ciąża przebiegła szczęśliwie i bez żadnych komplikacji, kluczowe jest jednak poznanie przyczyny poronienia. 

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.