Anemia u niemowlaka – jakie może mieć skutki? Objawy, przyczyny i leczenie

Napisano 07.03.2023 | Asystent Lekarza | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Niedokrwistość, czyli anemia u niemowlaka, to jeden z najczęstszych problemów zdrowotnych maluchów. Typowe objawy tego schorzenia to bladość skóry i osłabienie. Inne symptomy to:

  • szybkie bicie serca;
  • nerwowość;
  • utrata apetytu;
  • łamliwe paznokcie;
  • bolesny, opuchnięty język.

Niekiedy anemia nie wywołuje żadnych niepokojących objawów u niemowlaka. Leczenie niedokrwistości, zwłaszcza u malutkiego dziecka, jest niezwykle ważne, ponieważ schorzenie to może doprowadzić do spowolnienia jego rozwoju.

Anemia u niemowlaka – jak się objawia?

W przypadku zauważenia objawów anemii u niemowlaka lekarz zleca wykonanie badań krwi. Obniżenie poziomu hemoglobiny poniżej 10,5-11 g/dl i zmniejszenie ilości krwinek czerwonych świadczy o niedokrwistości z niedoborem żelaza. W takim przypadku niezbędne jest podanie maleństwu odpowiednich leków. Otrzymanie recepty i szybką jej realizację ułatwi recepta przez internet. Po uzyskaniu czterocyfrowego kodu można udać się do apteki, aby wykupić niezbędne leki.

Zacznijmy jednak od podstaw. Noworodek przychodzi na świat z zapasem żelaza, który dostaje od matki podczas ostatniego trymestru ciąży. W momencie, kiedy dziecko się rodzi, lekarze odczekują chwilę z odcięciem pępowiny, aby do jego krwiobiegu dostało się jak najwięcej krwi matki uzupełnionej w żelazo. W późniejszym okresie dostarczanie maleństwu odpowiedniej ilości żelaza jest zdecydowanie trudniejsze.

Żelazo jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Jest ono składnikiem hemoglobiny, która stanowi główny element (barwnik) erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Są one odpowiedzialne za transport tlenu i dwutlenku węgla w krwiobiegu.

W momencie, gdy w organizmie brakuje żelaza, wtedy zmniejsza się stężenie hemoglobiny i dochodzi do niedotlenienia tkanek. Organizm funkcjonuje nieprawidłowo, co jest skutkiem anemii (niedokrwistości).

Objawy anemii u niemowlaka to przede wszystkim brak apetytu, wolniejszy rozwój i wzrost oraz utrata wagi. Dodatkowo typowe przy niedokrwistości u niemowląt objawy to blade śluzówki, apatyczność i podatność na infekcje, które nasilają straty żelaza (bakterii i wirusy potrzebują żelaza i czerpią go z organizmu dziecka).

Anemia u niemowlaka – przyczyny

Jeśli chodzi o anemię u niemowlaka, przyczyny schorzenia to przede wszystkim niewystarczająca ilość tlenu dostarczana do tkanek w organizmie. Jednak do jej wystąpienia może przyczynić się wiele chorób, m.in. anemia sierpowata, jest to dolegliwość dziedziczna.

Główną przyczyną anemii jest niedobór żelaza, który jest potrzebny do wytwarzania hemoglobiny. Jeśli niemowlak nie otrzymuje odpowiedniej ilości żelaza w pokarmie, wtedy ma mniej czerwonych krwinek, a te już zbudowane otrzymują mniej tlenu, przez co są mniejsze i wolniej się rozwijają.

Ryzyko anemii u dzieci jest bardzo wysokie w okresie szybkiego wzrostu, gdy ich organizm potrzebuje dużej ilości żelaza. Niedokrwistość z niedoboru żelaza u niemowląt nie pojawia nagle, choroba ta na ogół rozwija się przez dłuższy czas.

Przyczyną anemii u wcześniaków jest brak zapasów żelaza, które odkładają się w tkankach dziecka dopiero w czterech ostatnich tygodniach ciąży. Z tego powodu noworodki niedonoszone mają mniejsze rezerwy żelaza w organizmie. Anemia może również dotknąć niemowlaki z ciąży mnogiej, ponieważ w tym przypadku pokarm i składniki odżywcze są dzielone na dwoje lub więcej dzieci. Ryzyko anemii jest większe także u noworodków w sytuacji, gdy podczas porodu doszło do dużej utraty krwi oraz gdy kobieta w ciąży miała niedokrwistość, a także, gdy kolejna ciąża występuje w krótkim okresie po poprzedniej.

Przyczyną niedoboru żelaza i anemii u niemowlaka może być również niedostateczne wchłanianie tego składnika z przewodu pokarmowego. Jest to często spotykane w alergii, np. alergia na białka mleka krowiego lub przy chorobie otrzewnej.

Za anemię u noworodka może odpowiadać  przyspieszone niszczenie czerwonych krwinek – powoduje to tzw. niedokrwistość hemolityczną. Przyczyną schorzenia są wrodzone zaburzenia układu immunologicznego, który produkuje przeciwciała skierowane przeciwko komórkom własnego organizmu. Dodatkowo anemia u niemowlaka w pierwszych dniach po porodzie wynika z konfliktu serologicznego (choroba hemolityczna noworodków).

Anemia u niemowlaka – niedokrwistość fizjologiczna

W pierwszym roku życia niemowlak bardzo intensywnie się rozwija i potraja masę urodzeniową. Z tego powodu jego zapotrzebowanie na żelazo jest bardzo duże. Zdarza się, że w tym okresie następuje dysproporcja między zbyt szybkim wzrostem i przybieraniem na wadze malucha a zbyt małą ilością żelaza w jego diecie. Na ogół anemia u 3-miesięcznego niemowlaka i starszego dziecka jest określana jako tzw. anemia fizjologiczna (niedokrwistość fizjologiczna). To naturalne zjawisko, które należy kontrolować, jednak zwykle nie wymaga leczenia i podawania preparatów z żelazem.

Anemia u niemowlaka – jakie mogą być jej skutki?

Skutki anemii u niemowlaka są odczuwalne dla zdrowia i rozwoju całego organizmu. Do najgroźniejszych dla maluszka należy zaburzenie funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, co jest przyczyną opóźnienia rozwoju psychomotorycznego oraz upośledzenia funkcjonowania mózgu.

Jak rozpoznać anemię u niemowlaka? Warto dokładnie obserwować dziecko. Powinna nas zaniepokoić nadmierna bladość skóry, senność, brak apetytu oraz zaburzenia przyrostu masy ciała.

Anemia u niemowlaka – normy poziomu hemoglobiny:

  • noworodek: 13,5-19,5 g/dl;
  • 3-miesięczny niemowlak: 9,5-12,5 g/dl;
  • roczne dziecko: 10,5-13,5 g/dl.

Ryzyko wystąpienia niedokrwistości u niemowlaka zwiększa spożywanie przez dziecko mleka krowiego przed ukończeniem pierwszego roku życia. Mleko krowie jest ubogie w żelazo, a do tego ogranicza wchłanianie tego składnika do organizmu. Dodatkowo mleko krowie może podrażniać jelita niemowlaka i wywołać krwawienie. Utrata krwi wraz ze stolcem u takiego malucha może spowodować anemię.

Anemia u 2-miesięcznego niemowlaka karmionego piersią może być spowodowana brakiem w diecie matki produktów wzbogaconych w żelazo.

Leczenie anemii u niemowlaka

Leczenie anemii u niemowląt polega na podawaniu dziecku syropu lub kropelek z żelazem. Są one wydawane wyłącznie na receptę. W zależności od rodzaju preparatu niezbędne może być jednoczesne podawanie witaminy C, która zwiększa wchłanianie żelaza. Dodatkowo w niektórych przypadkach lekarz może zlecić podawanie dziecku kwasu foliowego i witaminy B6. Zaniepokojenie rodziców przy leczeniu niedokrwistości u niemowląt wzbudza ciemne zabarwienie kupki oraz czarne zabarwienie ząbków. Pomimo tego, że nie wszystkie leki z żelazem tak działają, warto po leku dać maluchowi jakiś płyn do popicia, np. wodę.

W trakcie leczenia preparatem z żelazem mogą u niemowlaka wystąpić zaparcia. Lek na ogół musi być podawany przez około 2-3 miesiące. Na zaparcia pomogą leki dostępne w aptece lub zmiany w diecie. Jeśli dziecko jada już pokarmy niemleczne, warto wprowadzić do diety buraczki (w 7-8 miesiącu), jabłka (po 4. miesiącu). Należy jednak unikać kaszki ryżowej, soków i ograniczać w pokarmach ilość gotowanej marchewki.

W niedokrwistości u niemowląt ważna jest także dieta, dzięki której można uzupełnić niedobory żelaza. Najwięcej tego składnika znajduje się w mięsie i żółtkach jaj. Maluszek powinien jeść domowe zupki z dodatkiem cielęciny, wołowiny i żółtek. Warto do diety dziecka wprowadzić warzywa i owoce zawierające witaminę C tj. szpinak (od 9. miesiąca),  brokuły (od 6. miesiąca), zielona fasolka (od 11. miesiąca), natka pietruszki (od 10. miesiąca). Można także maluchowi podawać sok z czarnej porzeczki (od 9. miesiąca) oraz sok z kapusty kiszonej (od 8. miesiąca).

Anemia u niemowlaka – czy można jej zapobiec?

Niedokrwistość u niemowląt wynikająca z niedoboru żelaza to choroba, która rozwija się przez dłuższy czas. Dzieci urodzone w terminie są wyposażone w zapas żelaza zgromadzony w ostatnich miesiącach ciąży. W przypadku wcześniaków ilość otrzymanego od matki żelaza jest dużo mniejsza. Pomiędzy 9. i 24. miesiącem życia wszystkie dzieci są narażone na wystąpienie anemii z powodu szybkiego tempa wzrostu i zapotrzebowania na składniki odżywcze. Jednak największe prawdopodobieństwo choroby występuje u wcześniaków oraz dzieci z niską wagą urodzeniową. Najrzadziej niedokrwistość występuje i noworodków urodzonych w terminie i karmionych piersią.

Aby zapobiegać anemii, niemowlę najlepiej karmić piersią do ukończenia przez niego pierwszego roku życia. Dodatkowo wskazane jest wstrzymanie się z karmieniem dziecka mlekiem krowim. Warto również do diety malucha, który jada już pokarmy stałe, wprowadzić produkty bogate w żelazo oraz witaminę C tj. chude mięso, drób, ryby, makaron, ryż i chleb wzbogacony o żelazo, ciemnozielone liściaste warzywa, żółtko jaj oraz rośliny strączkowe i owoce.

Anemia to schorzenie wynikające z braku żelaza. Często jest to przypadłość małych dzieci, zwłaszcza tych, które nie jedzą jeszcze wszystkich produktów. Anemia może być wynikiem innej niezdiagnozowanej choroby oraz wystąpić jako niedokrwistość fizjologiczna wynikająca z szybkiego wzrostu malucha. Anemia ogranicza rozwój dziecka i może powodować inne skutki dla jego zdrowia.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.