Anemia – co warto wiedzieć o tej chorobie?

Napisano 26.10.2021 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 7 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Anemia, czy też niedokrwistość, to schorzenie związane z obniżeniem poziomu czerwonych krwinek lub hemoglobiny, którego przyczyny mogą być różnorodne. Problem ten często dotyczy kobiet w ciąży, choć zmagać mogą się z nim nie tylko kobiety, ale również mężczyźni, a nawet dzieci i młodzież. Często anemia jest co prawda efektem nieprawidłowej diety, w której brak jest ważnych składników odżywczych, jednak należy wiedzieć, że do zaburzenia prowadzić mogą również inne przyczyny, w tym między innymi znaczna utrata krwi. Choroba może mieć ponadto podłoże genetyczne. Objawy anemii są dość charakterystyczne, dlatego jakichkolwiek symptomów schorzenia nie powinno się bagatelizować i koniecznie należy zgłosić się do lekarza. Co należy wiedzieć o niedokrwistości, jej przyczynach, rodzajach i objawach? Na czym polega diagnostyka i leczenie anemii oraz jakie są rokowania? Informacje na ten temat znajdziesz poniżej.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Anemia – czym jest?

Niedokrwistość, czy też inaczej anemia, to problem, z którym zmaga się spora część społeczeństwa. Schorzenie dotyczy nieprawidłowej ilości czerwonych krwinek lub hemoglobiny. Częściej jest to problem kobiet niż mężczyzn, co wiąże się z utratą krwi podczas menstruacji, a także z ciążą i laktacją, gdy zapotrzebowanie na żelazo jest większe. Nie oznacza to jednak, że problem mężczyzn nie dotyczy – u nich również może się pojawiać w związku ze schorzeniami przewlekłymi, utratą krwi czy czynnikami genetycznymi bądź fizycznymi. Niedokrwistość może również pojawiać się u dorastającej młodzieży, a nawet u noworodków i niemowląt, które karmione są sztucznie. Choć najczęściej dolegliwość ta kojarzy nam się z bladą cerą, problemami z koncentracją i osłabieniem, niewiele osób wie tak naprawdę, co to jest anemia, dlatego przybliżymy temat w dalszych akapitach.

Czytaj także:

Na krew człowieka składają się wyspecjalizowane komórki (erytrocyty, leukocyty i trombocyty), a także osocze. Funkcje, jakie pełnią poszczególne komórki krwi w organizmie, zapewniają mu prawidłowe funkcjonowanie. Czerwone krwinki odpowiadają za transport tlenu z płuc do komórek ciała, a także za transport dwutlenku węgla z komórek do płuc. Wiązanie tlenu przez erytrocyty możliwe jest dzięki hemoglobinie, która się w nich znajduje. Anemia wiązać może się między innymi z nieprawidłowościami związanymi z erytrocytami, przez co organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Może to być efektem zbyt małej ilości erytrocytów we krwi w stosunku do zapotrzebowania, ale może być również powiązane z ich nieprawidłową budową, zbyt szybką hemolizą, czy też zbyt małą ilością hemoglobiny. Wyróżnić można ponadto pewne czynniki, które mogą prowadzić do powstawania anemii. Spośród nich wymienić należy między innymi wpływ niektórych leków, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, nieprawidłową dietę, a także niektóre poważne schorzenia, takie jak białaczka, AIDS czy szpiczak mnogi.

Gdy w grę wchodzi anemia, objawy zazwyczaj są dość charakterystyczne, choć mogą również częściowo różnić się w poszczególnych rodzajach niedokrwistości. U pacjentów z anemią pojawia się duże osłabienie, bóle głowy, przewlekłe zmęczenie i problemy z koncentracją oraz skupieniem uwagi. Objawem typowym jest również bladość skóry, wypadanie włosów i łamliwość paznokci. Pacjentom towarzyszyć może ponadto spadek odporności, podatność na infekcje, szybsze marznięcie, a także zawroty głowy i przyspieszone tętno. Objawów anemii nie można lekceważyć – wymagają kontaktu z lekarzem, diagnostyki i wdrożenia leczenia lub suplementacji. Jest to bowiem nie tylko kwestia gorszego samopoczucia pacjenta, ale w niektórych przypadkach wręcz zagrożenia jego zdrowia i życia. Gdy konieczne będzie leczenie, pomocna będzie z pewnością recepta online, która umożliwia szybkie uzupełnienie kończących się farmaceutyków, gdy trudno umówić się na stacjonarną wizytę lekarską.

Przyczyny i rodzaje anemii.

Gdy w grę wchodzi anemia, skojarzenia wielu osób wędrują w stronę niedoboru żelaza. Owszem – może być to jedna z przyczyn anemii, jednak należy mieć na uwadze, że nie jedyna. By lepiej zrozumieć przyczyny anemii, należy wiedzieć, że jest to schorzenie, które może wiązać się z innymi chorobami, w tym między innymi z niedoczynnością tarczycy, wrzodami żołądka czy celiakią. Pozostając w temacie niedoborów żelaza, należy wspomnieć, że często anemia związana jest z nieprawidłowościami w produkcji erytrocytów. Może być to związane nie tylko z kwestią zbyt małej podaży żelaza, ale również z niedoborami innych substancji, które są kluczowe dla syntezy erytrocytów. Mowa tu między innymi o kwasie foliowym czy witaminie B12.

Jak widać anemia anemii nierówna – wyróżnić można różne rodzaje niedokrwistości, a ich powstawanie wiąże się z różnymi przyczynami. Różne jest również leczenie poszczególnych rodzajów niedokrwistości, o czym należy pamiętać. Do najbardziej znanych rodzajów anemii zaliczyć można poniższe:

  • Anemia z niedoboru żelaza (anemia syderopeniczna) – najpopularniejszy rodzaj anemii związany ze zmniejszonym w stosunku do zapotrzebowania poziomem żelaza w organizmie. Problem dotyczy głównie kobiet obficie miesiączkujących, ciężarnych i karmiących piersią, a także dzieci i młodzieży w okresie intensywnego dojrzewania. Pojawiać może się również u noworodków i niemowląt, które karmione są sztucznie.
  • Anemia megaloblastyczna – jej przyczyną się niedobory kwasu foliowego i witaminy B12. W związku z tym powstają nienaturalnie duże krwinki czerwone, ponieważ synteza ich DNA i podziały są zaburzone. Do schorzenia prowadzić może również alkoholizm i niektóre leki.
  • Anemia aplastyczna – rodzaj niedokrwistości związany z uszkodzeniami szpiku, które zaburzają produkcję wszystkich elementów morfotycznych krwi. Dolegliwość może być wrodzona lub nabyta, a w zaawansowanej postaci zagraża wręcz życiu pacjenta.
  • Anemia pokrwotoczna – związana z bardzo dużą utratą krwi, co zazwyczaj wiąże się z urazem lub krwawieniem z niektórych układów. Pojawia się, gdy pacjent traci ponad 20% objętości swojej krwi.
  • Anemia sierpowata – to choroba genetyczna, w przypadku której erytrocyty mają nieprawidłową budowę i swoim kształtem przypominają sierp.
  • Anemia hemolityczna – mała ilość erytrocytów wiąże się tu z ich nieprawidłową (zbyt szybką) hemolizą. Może być wrodzona, ale może również być powodowana przez czynniki zewnętrzne różnego typu. Tego typu niedokrwistość objawy może dawać podobne do żółtaczki, gdyż uwalniana w wyniku rozpadu erytrocytów hemoglobina zamieniona zostaje w bilirubinę, odpowiadającą za żółte zabarwienie białkówek i skóry.
  • Anemia mikrocytarna – w tym przypadku erytrocyty pacjenta są mniejsze niż normalnie, ponadto jest ich mniej. Zwykle wiąże się z niedoborami żelaza, choć możliwe są również inne jej przyczyny.
  • Anemia wtórna, będąca efektem chorób przewlekłych – dotyczy między innymi osób chorych na nowotwory, zmagających się z niewydolnością nerek, przewlekłymi zakażeniami, schorzeniami układu pokarmowego, problemami ze stawami lub chorobami autoimmunologicznymi.

Anemia spowodowana niedoborem żelaza.

Jedną z najczęściej spotykanych odmian anemii jest ta, którą powodują niedobory żelaza. Związana może być nie tylko z nieprawidłową dietą (niezrównoważona dieta wegetariańska, dieta niskobiałkowa itp.), ale również z utratą krwi, intensywnym zapotrzebowaniem na ten pierwiastek lub jego złym wchłanianiem. Anemia, którą wywołuje zbyt niski poziom żelaza, często pojawia się u kobiet obficie miesiączkujących. Nie jest również obca kobietom w ciąży, ponadto występuje również podczas karmienia piersią, gdyż wówczas zapotrzebowanie kobiety na ten pierwiastek jest znacznie wyższe od jego podaży. Jest to również dolegliwość, która często wykrywana jest u dorastającej młodzieży. Nie można w tym przypadku ponadto wykluczyć niektórych chorób – przykładem może być choroba Leśniowskiego-Crohna.

Anemia pokrwotoczna.

Jedną z odmian anemii jest anemia pokrwotoczna, która pojawia się w związku z bardzo dużą utratą krwi. U osoby dorosłej pojawia się, gdy utraci ona około 20% objętości swojej krwi. Warto wiedzieć, że ten typ niedokrwistości może być związany jednak zarówno z krwotokiem występującym po wypadku czy urazie, jak również z krwawieniem z dróg rodnych, czy też krwawieniem do przewodu pokarmowego, krwawieniem z układu moczowego lub układu oddechowego. W tym przypadku łatwo o utratę przytomności pacjenta, ponadto nie są wykluczone również zaburzenia świadomości, spadek temperatury oraz tzw. zimne poty.

Rozpoznanie anemii – jakie badania należy wykonać?

Ze względu na to, że anemia łatwo może być mylona z innymi schorzeniami, diagnostyka często wymaga poszerzonych badań, które wykluczać będą inne dolegliwości. Jeśli zatem podejrzeniem dolegliwości pacjenta jest anemia, lekarz powinien przede wszystkim zlecić badania krwi. W tej sytuacji zalecana jest morfologia krwi obwodowej, w której podane będą takie wartości jak liczba erytrocytów oraz hematokryt (stosunek objętości czerwonych krwinek krwi do całkowitej objętości krwi), a także OB. Wyniki morfologii powinny być oczywiście analizowane zgodnie z wiekiem i płcią, gdyż normy w tych przypadkach różnią się między sobą.

Warto wiedzieć, że nie są to jedyne badania, które wykonuje się przy podejrzeniu anemii. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić również bowiem badania dodatkowe, zależnie od podejrzewanej przez siebie przyczyny problemu. Może zatem chcieć sprawdzić stężenie kwasu foliowego i witaminy B12 we krwi, odczyn Coombsa, gospodarkę żelazem (stężenie żelaza i ferrytyny), a także stężenie bilirubiny. Badania na anemię mogą wiązać się również z koniecznością sprawdzenia poziomu przeciwciał skierowanych przeciwko krwinkom czerwonym, ponadto pomocne w diagnozie może być również badanie kału na obecność krwi utajonej.

Leczenie anemii – jak przebiega?

Gdy rozpoznaniem u pacjenta jest anemia, leczenie indywidualnie dobiera lekarz. Należy dostosować je przede wszystkim do rodzaju schorzenia oraz jego nasilenia. Jeśli na przykład anemia wiąże się z utajonym krwawieniem, podstawowym działaniem jest jego zlokalizowanie i usunięcie. Gdy niedokrwistość pacjenta związana jest z niedoborami żelaza, stawia się głównie na uzupełnienie jego braków dietą i suplementacją. Żelazo w preparatach dobrze uzupełnić witaminą C, gdyż zwiększa ona wchłanianie tego pierwiastka. Jeśli podanie doustne żelaza okazuje się niewystarczające, lekarz może zalecić podanie go w formie iniekcji domięśniowych lub dożylnych. Uzupełnia się czasem nie tylko żelazo, ale również kwas foliowy i witaminę B12. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się ponadto przetoczenie krwi lub przeszczep szpiku, leczenie immunosupresyjne, a także leczenie choroby podstawowej, która przyczyniła się do anemii (np. choroby nerek, przewlekłego zakażenia itp.). Trzeba wiedzieć, że nie jest wykluczona również konieczność usunięcia śledziony, jeśli anemia jest bardzo zaawansowana.

Dieta przy anemii – uzupełnienie poziomu czerwonych krwinek.

Jeśli anemia wiąże się z pewnymi niedoborami pokarmowymi, pomocne mogą być nie tylko leki czy suplementy, ale również przemyślana dieta. Wiele osób zastanawia się zapewne, co jeść przy anemii, by uzupełnić niedobory w organizmie. Niewątpliwie dobre skomponowanie jadłospisu jest bardzo ważne w tej sytuacji, a także później – w celach prewencji.

Gdy problemem jest niedobór żelaza, pierwiastek ten w produktach spożywczych znaleźć można w dwóch postaciach – hemowej (lepsza przyswajalność) oraz niehemowej (gorsza przyswajalność). Żelazo w postaci hemowej znajduje się w produktach odzwierzęcych, w tym między innymi w mięsie (cielęcina, wątroby wieprzowe i drobiowe, wieprzowina), rybach (makrela), produktach mlecznych i owocach morza. Żelazo w formie niehemowej znaleźć można w produktach roślinnych. Obecne jest między innymi w produktach pełnoziarnistych, pestkach, zbożach, a także w burakach, roślinach strączkowych, szpinaku czy szczawiu. Bardzo ważne jest odpowiednie komponowanie jadłospisu, gdyż pewne produkty mogą poprawiać wchłanianie żelaza, a inne mogą je obniżać. Przykładem może być witamina C, która zwiększa wchłanianie żelaza, a także wapń, który zmniejsza wchłanianie żelaza. Ograniczyć należy również kofeinę i teinę, gdyż także redukują one wchłanianie tego cennego pierwiastka.

Gdy w grę wchodzi anemia związana z niedoborami kwasu foliowego i witaminy B12, warto postawić między innymi na pomidory, buraki, produkty pełnoziarniste, drożdże, zielone warzywa liściaste, a także na czerwone mięso i wątróbkę.

Rokowania przy anemii – czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

W tym miejscu należy ponownie wspomnieć o roli badań profilaktycznych, które wykonywane powinny być regularnie – nawet gdy pacjent czuje się dobrze. Wczesne rozpoznanie anemii daje bowiem największą szansę, że ze schorzeniem będzie można sobie stosunkowo łatwo poradzić. Późno wykryta anemia może być znacznie trudniejsza w leczeniu, a przy tym wiązać może się z wieloma poważniejszymi dolegliwościami. Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy anemia jest groźna. Trzeba mieć na uwadze, że nieleczona prawidłowo anemia może być bardzo szkodliwa dla funkcjonowania organizmu i stanu zdrowia pacjenta. Skutki anemii to między innymi znacznie osłabiony układ odpornościowy, a także wiele innych zaburzeń. W związku z niedokrwistością dojść może do znacznego osłabienia organizmu, a w poważnych przypadkach nawet do śmierci.

Oczywiście rokowania w tym przypadku zależą od przyczyny niedokrwistości i jej nasilenia, ponadto duże znaczenie ma w również wiek pacjenta i ogólny stan jego zdrowia. W przypadku anemii związanej z niedoborami, zazwyczaj dobrze dobrane leczenie i zmiana stylu życia (diety) dają dobre rezultaty, a nawet pozwalają na powrót do prawidłowego stanu zdrowia. Gorzej jednak wygląda sytuacja w przypadku poważnych typów anemii. Gdy w grę wchodzi anemia uwarunkowana genetycznie, pacjent musi być świadomy, że konieczne może być stałe przyjmowanie leków do końca życia i regularne wykonywanie badań kontrolnych.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.