Chlustające ulewanie u noworodka – czy powinno zmartwić rodzica?

Ulewanie u dziecka, czyli cofnięcie się treści pokarmowej z żołądka, jest dość częste. Szczególnie w pierwszych 5. miesiącach życia maleństwa rodzice powinni być na to przygotowani. Jakie są przyczyny ulewania u niemowląt? Jak sobie z nim radzić?

Dlaczego niemowlęta ulewają?

Ulewanie jest naturalnym zjawiskiem, które polega na cofaniu się treści żołądkowej do jamy ustnej maleństwa. Jest spowodowane budową anatomiczną, a dokładniej niedojrzałym układem pokarmowym. Żołądek dziecka jest niewielki, przełyk krótki, a zwieracz dolny przełyku niedomknięty i to przez niego wydostaje się nadmiar pokarmu, czyli jedzenie, które nie zmieściło się w żołądku. W buzi dziecka pojawia się częściowo strawione mleko — może konsystencją przypominać rozwodniony serek. Ulewanie może być też związane z wolniejszym trawieniem treści pokarmowych i opróżnianiem żołądka u niemowląt niż u starszych dzieci i dorosłych.

• Wymiotowanie u noworodka — przyczyny, sposoby na radzenie sobie z nim
• Wymiotowanie żółcią – co oznacza i jakie są jego przyczyny?

To mimowolny proces niesprawiający dziecku bólu ani niewymagający od niego wysiłku. Najczęściej występuje tuż po karmieniu, niemniej w niektórych sytuacjach dziecko może ulać nawet po godzinie od spożycia pokarmu. Ulewanie ustępuje mniej więcej w 5-6 miesiącu życia dziecka. Jednak trzeba pamiętać, że każde maleństwo rozwija się w swoim tempie i z tego powodu okres zakończenia ulewania może trwać dłużej (do 10-12 miesiąca życia). Nie powinno stanowić powodów do niepokoju, ponieważ to normalny proces. Jednak w przypadku gdy ulewanie jest obfite i nie ustaje, pojawia się chlustające ulewanie u niemowlęcia, warto udać się na konsultację do lekarza. Specjalista zbada dziecko i zaleci odpowiednie postępowanie. Jeśli wykryje niepokojącą infekcję czy chorobę — może zaproponować farmakoterapię. Wystawiona recepta przez internet może być wykorzystana w każdej aptece w Polsce.

Czy chlustające ulewanie po jedzeniu to samo co refluks i wymioty?

Ulewanie jest naturalnym zjawiskiem fizjologicznym. Może przypominać wymiotowanie czy refluks. Jak odróżnić te stany?

Przede wszystkim podczas ulewania dzieciątko nie odczuwa dolegliwości bólowych. Pokarm „uwalnia się” mimowolnie, co nie sprawia dziecku dyskomfortu. W przypadku wymiotów również dochodzi do cofnięcia się i wydalenia z organizmu treści żołądkowej. Różnica jest taka, że wówczas zwykle dochodzi do gwałtownego, chlustającego oddania jedzenia pod wpływem skurczów układu pokarmowego. Co więcej, podczas wymiotowania dziecko odczuwa niepokój i pogarsza się jego samopoczucie. Może również pojawić się gorączka. Wymioty mogą występować zarówno bezpośrednio po spożyciu pokarmu, jak i w dłuższym odstępie czasowym. Często są sygnałem rozwijającej się choroby.

Natomiast w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego treść żołądkowa jest gwałtownie wydalana zarówno po karmieniu, jak i między kolejnymi posiłkami. Oprócz chlustających wymiotów maluszek odczuwa nieprzyjemne pieczenie w przełyku, co wpływa na pogorszenie jego samopoczucia, popłakiwanie, marudzenie czy unikanie jedzenia. 

Częste ulewanie u noworodka – możliwe przyczyny

Jak wspomniano wyżej, główną przyczyną ulewania u noworodka jest budowa anatomiczna układu pokarmowego dziecka. Przełyk jest krótki, a żołądek nie może pomieścić zbyt wiele pokarmu naraz. Kąt między przełykiem a dnem żołądka (kąt Hisa) jest rozwarty i napięcie zwieracza dolnego przełyku jest zmniejszone. Co więcej, maluszek nie trawi tak szybko, więc część pokarmu, która nie zmieści się w żołądku, musi znaleźć ujście przez buzię.

Do innych częstych przyczyn ulewania u noworodka zalicza się:

• zbyt dużą ilość spożywania pokarmu (w stosunku do pojemności żołądka) naraz;
• niewłaściwą metodę karmienia — nieprawidłowe ułożenie dziecka podczas karmienia (zwykle w pozycji poziomej);
• zbyt częste karmienie;
• nieprawidłową technikę ssania piersi, sprawiającą, że dziecko połyka powietrze;
• niewłaściwie dopasowany rozmiar smoczka, który powoduje połykanie powietrza;
• alergie pokarmowe;
• nerwową atmosferę podczas karmienia dziecka.

Warto zwracać uwagę, czy ulewaniu towarzyszą niepokojące objawy np. marudzenie maleństwa, gorączka, skurcze, dolegliwości bólowe. Wówczas istnieje ryzyko, że dziecko ma problemy zdrowotne. W tym przypadku należy jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą.

Co na ulewanie u dziecka?

Ulewanie zwykle nie wymaga żadnych specjalnych badań ani leczenia. Jednak chociaż układ pokarmowy dziecka wciąż się rozwija, można zrobić kilka rzeczy, aby mu pomóc.

Przed rozpoczęciem karmienia warto pobudzić pracę jelit, delikatnie masując brzuszek malucha. Ruchy należy wykonywać ostrożnie i powoli. To pozwoli wzmocnić poczucie więzi z rodzicem. Jednak jeśli dziecko płacze i jest niespokojne, najpierw trzeba je uspokoić i dopiero potem rozpocząć karmienie.

Przede wszystkim warto unikać karmienia dziecka w pozycji leżącej i starać się utrzymywać główkę maleństwa wyżej niż resztę ciała. Po podaniu maluchowi pokarmu warto trzymać go pionowo przez 30 minut – zwykle nad ramieniem. Jeśli istnieje obawa, że dziecko połyka powietrze w trakcie karmienia, dobrze przerwać podawanie jedzenia i pozwolić dziecku na odbijanie.

Zaleca się podawanie dziecku mniejszych, ale częstszych porcji pokarmu, dzięki czemu żołądek nie będzie przepełniony i zmniejszy się ryzyko ulewania. W przypadku gdy w piersiach karmiącej zbiera się więcej pokarmu niż potrzebuje tego dziecko, warto skorzystać z laktatora. Dzięki temu można odciągnąć pokarm na później, piersi nie będą nabrzmiałe i obolałe, a maluszek nie będzie się przejadać. Można również skorzystać z zagęszczaczy pokarmu (często zawierających mączkę chleba świętojańskiego), co ma na celu zapobieganie cofaniu się treści z żołądka. 

Po karmieniu trzeba pozwolić dziecko na swobodne odbijanie. Najlepiej trzymać malucha na rękach — utrzymując główkę wyżej niż resztę ciała. Na ramieniu warto mieć ręczniczek, którym otrze się buzię dziecka i wydaloną wydzielinę. Jeśli kładziemy dzieciątko po jedzeniu do łóżeczka, to trzeba ułożyć je na boku, co pozwoli uniknąć zakrztuszenia się mlekiem.

Zaleca się unikanie zbyt ciasnych pieluszek oraz ubrań, które mogą uciskać brzuszek maleństwa.

Warto zaznaczyć, że przyczyną chlustającego ulewania i wymiotów u niemowlaka może być alergia na pokarm. Jeśli dziecko jest karmione mieszanką, należy skonsultować się z lekarzem w sprawie przejścia na mleko modyfikowane hipoalergiczne.

Kiedy udać się do lekarza?

Częste ulewanie, nawet jeśli występuje po każdym posiłku, nie stanowi powodu do niepokoju. Jednak warto skonsultować się z lekarzem, gdy:

• ulewanie jest nagłe i obfite (ma charakter chlustający);
• powoduje mały przyrost wagi;
• jest przyczyną utraty wagi przez maluszka;
• dziecko ma gorsze samopoczucie — np. jest niespokojne, marudne, płaczliwe;
• pojawiają się dolegliwości jak zmiany skórne (w tym wysypka i przebarwienia), gorączka, skurcze, trudności w połykaniu, problemy z oddychaniem, biegunka, wymioty, zaparcia;
• wydzielina ma nietypowy kolor;
• dziecko krztusi się czy zachłystuje zwróconym pokarmem.

W takim przypadku przyczyną ulewania mleka u niemowlaka mogą być choroby układu pokarmowego czy alergii pokarmowej. Na konsultacji pediatrycznej lekarz dokładnie zbada maluszka i zaproponuje odpowiednie leczenie. Często zaleca się zmianę sposobu karmienia czy diety.