Zastój pokarmu – co może go powodować? Jak się go leczy?

Napisano 03.02.2023 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 4 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Zastój pokarmu dotyczy wielu kobiet będących w okresie laktacyjnym. Najczęstszą przyczyną tej dolegliwości jest nieprawidłowa technika piersią [9]. Jak sobie poradzić z zastojem pokarmu? Czy na czas komplikacji należy zrezygnować z karmienia dziecka? Absolutnie nie! Podpowiadamy, co robić w takiej sytuacji.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Zastój pokarmu – jak się objawia?

Zastój pokarmu to, tuż obok obrzęku piersi oraz zapalenia piersi, częsta dolegliwość u kobiet karmiących piersią, mająca miejsce na różnych etapach laktacji. Jak rozpoznać zastój pokarmu? Objawy, które mogą na to wskazywać to [1] [2]:

Czytaj także:
  • Na czym polega karmienie mieszane i czy jest zdrowe dla dziecka?
    • brak wypływania pokarmu, 
    • dyskomfort podczas karmienia dziecka,
    • niespokojne zachowanie dziecka, spowodowane niedoborem pokarmu,  
    • obrzęk oraz zaczerwienienie piersi,
    • wyczuwalny guzek na przebiegu przewodu mlecznego. 

    Czym się różnią zapalenie piersi oraz zastój pokarmu w piersiach? Zastój pokarmu zwykle nie skutkuje podwyższeniem temperatury ciała, nie powoduje również osłabienia u karmiącej. Ponieważ jednak dolegliwość ta może się przekształcić w stan zapalny, warto konsultować wszystkie zaburzenia związane z laktacją z lekarzem lub doradcą laktacyjnym. Obecnie dostępność usług medycznych takich jak wizyta w gabinecie, teleporada, e-recepta online czy też wizyta domowa jest bardzo wysoka, dzięki czemu karmiąca mama może szybko uzyskać pomoc. 

    Przyczyny zatoru mlecznego

    Zastój pokarmu w piersiach wynika najczęściej z niecałkowitego opróżnienia piersi z mleka i zatkania kanalików mlecznych [1] [2]. Dolegliwość ta dotyczy zazwyczaj jednej piersi, a jej przyczyną może być [1] [2]: 

    • dokarmianie dziecka mlekiem modyfikowanym,
    • karmienie dziecka częściej jedną piersią, 
    • nagłe odstawienie dziecka do piersi,
    • nieodpowiednia technika karmienia piersią,
    • uraz mechaniczny piersi (np. wskutek nadmiernego ucisku biustonosza),
    • zbyt rzadkie przystawianie dziecka do piersi.

    Zastój pokarmu – jak długo trwa?

    To kiedy zaczyna się zastój pokarmu, ile trwa oraz kiedy przeminie, jest kwestią indywidualną i zależy w dużej mierze od techniki karmienia oraz czasu wdrożenia odpowiedniego postępowania z chorą piersią. Im szybciej karmiąca mama zwróci się po pomoc do doradcy laktacyjnego, tym szybciej uda się uporać z problemem związanym z laktacją.

    Zastój pokarmu a kryzys laktacyjny

    Zastoju pokarmu nie należy mylić z kryzysem laktacyjnym, czyli brakiem pokarmu wynikającym ze zwiększonego zapotrzebowania dziecka na mleko w związku ze skokiem rozwojowym [3]. Kryzys laktacyjny pojawia się na określonych etapach laktacji (około 3. i 6. tygodnia po porodzie, a później w 3. i 6. miesiącu życia dziecka [4]. Dolegliwość ta ustępuje samoistnie, a jej wystąpienie wskazuje na prawidłowy rozwój dziecka, tymczasem zastój pokarmu może zaburzyć rozwój malucha wskutek niedostatecznej podaży pokarmu.

    Zastój pokarmu – jak sobie z nim poradzić?

    Jak zwalczyć zastój pokarmu? Co robić, gdy wystąpiły problemy z laktacją? W takiej sytuacji wskazane jest, paradoksalnie, nierezygnowanie z karmienia dziecka piersią [1]. Kobieta powinna często karmić dziecko chorą piersią, natomiast jeśli czynność sprawia dyskomfort, wspomóc się domowymi sposobami, takimi jak np. ciepłe okłady.

    Jak usunąć zastój pokarmu? Najlepiej nie dopuścić do jego powstania

    Aby nie doprowadzić do zastoju pokarmu, konieczne jest opanowanie prawidłowej techniki karmienia piersią, a także wprowadzenie zdrowych nawyków związanych z laktacją [5] [6] [7] [12]: 

    • karmienie dziecka naprzemiennie z dwóch piersi (najpierw jedną, do pełnego opróżnienia, później drugą, a przy kolejnym karmieniu na odwrót),
    • niepodawanie dziecku mleka z butelki ani smoczka,
    • skonsultowanie się z doradcą laktacyjnym i poprawa techniki karmienia piersią. Specjalista podpowie, jak rozmasować zastój pokarmu i czy masaż w ogóle jest wskazany w danym przypadku, doradzi również, co na zastój pokarmu stosować,
    • stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety — wymiana tłustych mięs na chude (takie jak np. indyk, kurczak, królik czy chuda wieprzowina i wołowina), zwiększenie podaży nabiału, owoców i warzyw oraz tłustych ryb morskich, natomiast ograniczenie lub całkowita rezygnacja z pokarmów bogatych w cukier, sól czy też sztuczne barwniki i aromaty,
    • stymulowanie laktacji poprzez odciąganie pokarmu przy pomocy laktatora,
    • zadbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu,
    • zwiększenie częstotliwości karmienia dziecka, najlepiej przystawiać malucha do piersi co około 2-3 godziny, co najmniej 8 razy w ciągu doby. 

    Zastój pokarmu — jak sobie radzić? Kiedy potrzebny jest lekarz?

    Jeśli mimo stosowania powyższych sposobów nadal występują problemy z laktacją, wskazana jest konsultacja u lekarza. W szczególności zastój pokarmu, jeśli nie zostanie zawczasu załagodzony, może przyczyniać się do rozwoju zapalenia piersi, jednak im wcześniej zostaną podjęte odpowiednie działania, tym większa szansa, że uda się temu zapobiec. Zapobieganie zapaleniu piersi powinno zostać wdrożone od razu po porodzie — to właśnie na oddziale szpitalnym następuje kontakt „skóra do skóry”, świeżo upieczona mama jest również instruowana w zakresie prawidłowej techniki karmienia dziecka [8]. 

    Na koniec kilka ważnych statystyk związanych z zastojem pokarmu oraz problemami laktacyjnymi: 

    • najczęstszą przyczyną problemów laktacyjnych jest nieprawidłowa technika karmienia, czyli sposób przystawiania dziecka do piersi [9],
    • nawet 35% kobiet karmiących piersią nie wie o istnieniu doradców laktacyjnych i możliwości odbycia konsultacji / wizyty domowej [10],
    • nawet 12,3% kobiet w Polsce w ogóle nie przygotowuje się do narodzin dziecka i karmienia piersią, nie czyta profesjonalnych książek czy czasopism ani nie uczęszcza na zajęcia do szkoły rodzenia [11],
    • problemy z karmieniem piersią występują zarówno u pierworódek, jak i wieloródek, bez względu na rodność [11], 
    • zapalenie piersi, czyli konsekwencja zastoju pokarmu dotyczy nawet 10% karmiących kobiet, dolegliwość jest obserwowana najczęściej w ciągu kilku pierwszych tygodni po porodzie [8].

    Źródła:

    1. Infant and Young Child Feeding: Model Chapter for Textbooks for Medical Students and Allied Health Professionals. Geneva: World Health Organization; 2009. SESSION 7, Management of breast conditions and other breastfeeding difficulties. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK148955/

    2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24239-clogged-milk-duct [dostęp: 21.12.2022 r.]

    3. https://www.humana-baby.pl/poradnik-dla-rodzicow/dla-mamy/zdrowie-mamy-podczas-ciazy-i-po/kryzys-laktacyjny-czym-jest-kiedy-sie-pojawia-jak-sobie-z-nim-poradzic [dostęp: 21.12.2022 r.]

    4. https://www.sosrodzice.pl/kryzys-laktacyjny-i-co-dalej/ [dostęp: 21.12.2022 r.]

    5. https://www.zdrowystartwprzyszlosc.pl/10-sposobow-jak-poprawic-laktacje [dostęp: 21.12.2022 r.]

    6. https://www.pregnancybirthbaby.org.au/increasing-your-breast-milk-supply [dostęp: 21.12.2022 r.]

    7. https://www.healthline.com/health/parenting/how-to-increase-breast-milk [dostęp: 21.12.2022 r.]

    8. https://podyplomie.pl/ginekologia/22713,protokol-leczenia-zapalenia-piersi [dostęp: 21.12.2022 r.]

    9. Opinie młodych matek na temat laktacji i roli położnej w promowaniu karmienia piersią. Raport z badań 2018. Iwanowicz-Palus Grażyna, Bogusz R. 

    10. Opieka położnej na oddziale położniczym, wizyta u lekarza medycyny rodzinnej oraz wizyty u doradców/konsultantów laktacyjnych. Raport 2018. Żukowska-Rubik M., Nehring-Gugulska M., Bębenek D., Castello-Rokicka M., Lewandowska A.

    11. Gebuza G., Jaworska K., Kaźmierczak M., MIeczkowska E., Gierszewska M. Najczęściej występujące problemy laktacyjne w okresie poporodowym. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 2016, 2 (47): 148 – 155.

    12. Nehring-Gugulska M, Zaburzenia przepływu pokarmu. W: Nehring-Gugulska M, Żukowska-Rubik M, Pietkiewicz A. (red.). Karmienie piersią w teorii i praktyce. Medycyna Praktyczna, Kraków 2017

    Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

    Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.