Samoistne siniaki na nogach – o czym mogą świadczyć? Czy powinny niepokoić?

Samoistne siniaki na nogach, niemające związku z uciskiem czy też urazami, mogą świadczyć o rozwoju poważniejszych schorzeń. Co może powodować samo robiące się siniaki na nogach? Jakie badania wykonać, aby się tego dowiedzieć? Podpowiadamy w artykule.

Samoistne siniaki na nogach – przyczyny

Samoistne siniaki na nogach, czyli siniaki na nogach bez powodu, niepowiązane z uciskiem, czy uderzeniem, mogą świadczyć o różnego rodzaju dolegliwościach, w tym również poważniejszych schorzeniach. Możliwe przyczyny to między innymi [1] [2] [3]: 

• Siniaki na nogach – jakie są powody ich powstawania?
• Najczęstsze przyczyny drętwienia nóg. Co robić, gdy drętwieją nogi?
• Co może powodować siniejące nogi?

• małopłytkowość — samoistne siniaki na udach, czy też w niższych partiach kończyn dolnych są częste u osób z małą liczbą płytek krwi, np. wskutek nadużywania alkoholu,
• niedobory substancji mineralnych — samo robiące się siniaki mogą wynikać z niedoborów żelaza w organizmie. Pierwiastek ten uczestniczy w dostarczaniu tlenu do odpowiednich organów,
• niedobory witaminowe — do powstawania siniaków na nogach może się przyczynić niedostateczna podaż witaminy C (to witamina ważna w kontekście gojenia się ran) lub K (to witamina odgrywająca rolę w procesach krzepnięcia krwi), 
• osłabienie naczyń krwionośnych — drobne siniaki na nogach mogą się pojawiać u kobiet w trakcie menstruacji. Wynika to z tymczasowej zwiększonej podatności naczyń krwionośnych na mikrouszkodzenia,
• żylaki — samoistne siniaki na łydkach mogą świadczyć również o rozwoju żylaków.

Niestety przyczyny samoistnych siniaków na nogach nie zawsze są prozaiczne, dlatego nie należy ich bagatelizować. Taki objaw może świadczyć np. o chłoniaku, czyli raku dotyczącym układu limfatycznego. Choroba nowotworowa prowadzi do zaburzenia procesów krzepnięcia oraz produkcji krwinek i płytek krwi, w związku z czym zwiększa się podatność na siniaki. Złośliwe postacie mogą doprowadzić do zgonu w ciągu kilku tygodni, jeśli leczenie nie zostanie wdrożone odpowiednio wcześnie [4]. Inne przykłady poważnych chorób, które objawiają się przez samoistne siniaki na nogach, to także anemia, cukrzyca oraz Zespół Cushinga. 

Zaobserwowanie siniaków o niejasnej przyczynie, niewynikających z urazu czy ucisku, wymaga skontaktowania się z lekarzem. Specjalista zidentyfikuje przyczynę siniaków, doradzi również odpowiednie leki. Gdy już zostanie wdrożona odpowiednia terapia, celem zakupu kolejnych opakowań leków nie trzeba się znowu udawać do gabinetu lekarza, wystarczy skorzystać z prostego sposobu, jakim jest e-recepta online. To rozwiązanie, dzięki któremu pacjent może zamawiać potrzebne leki bez wychodzenia z domu.

Samoistne siniaki na nogach a leki

Co jeszcze może powodować siniaki na nogach? Od czego mogą powstawać nieestetyczne zmiany? Okazuje się, że za powstawanie siniaków mogą odpowiadać niektóre leki [3]. Mowa o preparatach, takich jak [6]: 

• ibuprofen (po przyjęciu leku u mniej niż 1 osoby na 10 000 mogą wystąpić objawy niepożądane, takie jak siniaki, wybroczyny czy plamica),
• leki rozrzedzające krew (np. warfaryna — zwiększona wrażliwość lub tendencja do siniaków podczas leczenia warfaryną, a także wystąpienie czerwonych lub fioletowych plam na skórze, wyglądających jak siniaki, powinno skłonić do natychmiastowego kontaktu z lekarzem),
• niektóre leki stosowane w onkologii (np. metotreksat — niewyjaśnione krwawienie (w tym krwawe wymioty) lub powstawanie siniaków podczas leczenia tą substancją powinno skłonić do natychmiastowego kontaktu z lekarzem).

Samoistne siniaki na nogach i inne objawy

Co oznaczają siniaki na nogach wraz z towarzyszącymi nietypowymi objawami? Oto możliwe przyczyny [1] [3]: 

• duże, fioletowe siniaki, a także towarzyszące objawy, takie jak: blada skóra, dreszcze, gorączka, skrajne zmęczenie i przyspieszone oddychanie, mogą stanowić objaw powikłania infekcji, czyli sepsy. W diagnostyce tej poważnej choroby pomocne są między innymi: posiew krwi z antybiogramem, pomiar stężenia kreatyniny, pomiar aktywności enzymów wątrobowych, gazometria krwi tętniczej, jonogram oraz analiza poziomu bilirubiny,
• samoistne siniaki na nogach, obrzęk, krwawienie z dziąseł i nosa, a w zaawansowanych stadiach: wodobrzusze oraz żółtaczka mogą być objawami pierwotnej marskości wątroby. Co zrobić, gdy zaszło podejrzenie, że zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby odpowiadają za siniaki na nogach? Jakie badania wykonać? Marskość wątroby można wykryć poprzez wykonanie prób wątrobowych, natomiast leczeniem tego schorzenia zajmuje się lekarz hepatolog, 
• siniaki bez powodu, bladość skóry, brak apetytu, podatność na infekcje oraz ogólne osłabienie mogą sugerować anemię, czyli niedokrwistość. Badania, które to potwierdzą to oznaczenie parametrów krwi (morfologia) i poziomu żelaza w surowicy. Leczeniem anemii zajmuje się lekarz hematolog,
• siniaki (nie tylko na nogach, ale i pod oczami), brak apetytu, nadmierne zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia mikcji, nadciśnienie, bezsenność czy też świąd skóry, mogą świadczyć o niewydolności nerek. Schorzeniem zajmuje się lekarz nefrolog, natomiast badania pomocne w jego diagnozowaniu to analiza fizykochemiczna moczu oraz badania obrazowe (np. urografia),
• małe siniaki na udach, wybroczyny, częste infekcje, przewlekłe zmęczenie, bóle kości, częste krwawienia z nosa, wzmożona potliwość oraz blada cera, mogą świadczyć o białaczce. Badania, które to potwierdzą lub wykluczą taką możliwość to: morfologia krwi z rozmazem, badanie biochemiczne, badanie układu krzepnięcia oraz badania obrazowe (RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej), natomiast lekarz, który zajmuje się leczeniem tej choroby to hematolog,
• ścieczenie skóry, zwiększona podatność na urazy, spowolnione gojenie się ran, trądzik, przyrost masy ciała oraz zaburzenia emocjonalne mogą świadczyć o zespole Cushinga, leczeniem tej choroby zajmuje się lekarz endokrynolog, natomiast badania diagnostyczne, które pomogą w jej wykryciu to: pomiar stężenia ACTH w osoczu, test hamowania z 8 mg deksametazonu, test stymulacyjny z CRH oraz badania obrazowe (np. MR przysadki mózgowej lub nadnerczy),
• zmiany i grudki podskórne, wodobrzusze, obrzęki kończyn, siniaki i krwawienia mogą świadczyć o chorobie nowotworowej układu limfatycznego — chłoniaku. Leczenie w tym przypadku może być prowadzone przez lekarza hematologa lub onkologa,
• zwiększona skłonność do powstawania siniaków, wolne gojenie się ran, apatia, drażliwość, senność oraz zmęczenie mogą świadczyć o rozwijającej się cukrzycy. W takiej sytuacji najlepiej zgłosić się do diabetologa. Specjalista zleci odpowiednie badania diagnostyczne (oznaczenie stężenia glukozy w osoczu i w moczu, doustny test tolerancji glukozy (OGTT) oraz oznaczenie hemoglobiny glikowanej), a także, jeśli zostanie wykryta cukrzyca, zaproponuje leczenie, 

Czy samoistne siniaki na nogach mogą być dziedziczne?

Samoistne siniaki na nogach mogą być dziedziczone. Niektóre choroby, które przyczyniają się do ich powstawania, są bowiem uwarunkowane genetycznie. Dobrym przykładem są [1] [3] [5]: 

• choroba Gauchera — schorzenie polega na odkładaniu się związków tłuszczowych w wątrobie i śledzionie, a także innych organach, jednym z jej objawów jest małopłytkowość oraz zwiększone występowanie siniaków na ciele. Inne charakterystyczne symptomy to także: powiększenie wątroby i śledziony, osłabienie struktury kości, anemia, ogólne osłabienie, bóle mięśniowo-stawowe oraz zaburzenia poznawcze,
• choroba Schönleina-Henocha (inaczej plamica Schönleina-Henocha lub zapalenie naczyń związane z IgA — w przebiegu tego schorzenia dochodzi do odkładania się komórek układu odpornościowego w ścianach małych naczyń krwionośnych. Jej przyczyny nie są znane, prawdopodobnie schorzenie ma związek z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na czynniki chorobotwórcze. Charakterystyczne objawy to: wysypka na skórze (początkowo pokrzywka, następnie plamy rumieniowe, później czerwone guzki, a nawet wybroczyny), dolegliwości bólowe stawów, ból brzucha oraz krwawienie z dróg moczowych,
• choroba von Willebranda — dziedziczna skaza krwotoczna skutkuje problemami związanymi z krzepnięciem krwi, co daje objawy w postaci siniaków na skórze. Inne charakterystyczne symptomy to także: częste lub przedłużające się krwawienia z nosa bez istotnej przyczyny, obfite i długo trwające miesiączki, nasilone krwawienia podczas zabiegów lub po przyjęciu leków, 
• hemofilia — wrodzony brak lub niedobór czynników krzepnięcia krwi przyczynia się do zwiększonej częstości krwawień, wydłużenia czasu krwawienia, a także powstawania siniaków i krwiomoczu, w szczególności charakterystyczne dla tego schorzenia są siniaki na stopie, 
• zespół Bernarda-Souliera — rzadkie, dziedziczne zaburzenie krzepnięcia krwi może się objawiać poprzez częste krwawienia z naczyń krwionośnych,  krwawienia z przewodu pokarmowego oraz zwiększone występowanie siniaków, 
• zespół Ehlersa-Danlosa — tak nazywa się grupa dziedzicznych schorzeń, które dają objawy w postaci zwiększonej skłonności do powstawania siniaków. Symptomy, które mogą wskazywać na zespół Ehlersa-Dansola to także: nadmierna ruchomość stawów, bóle stawowe, ostre krwawienie z przewodu pokarmowego czy też nagłe objawy ze strony serca, wymagające natychmiastowej pomocy lekarskiej,
• zespół Gardnera — ta genetyczna uwarunkowana, dziedziczna choroba przyczynia się do występowania siniaków na nogach, rękach lub twarzy. Predysponuje również do nowotworzenia oraz stanowi przyczynę częstych krwawień z  przewodu pokarmowego,
• zespół Marfana — choroba genetyczna tkanki łącznej daje charakterystyczne objawy, w jej przebiegu pojawia się nie tylko łatwe siniaczenie, ale także nadmiernie wysoki wzrost, wydłużone kończyny oraz bardzo szczupła sylwetka.

W wykryciu powyższych chorób genetycznych pomocne są badania genetyczne. Medycyna zna bowiem konkretne geny oraz regiony genów, powiązane z tymi schorzeniami. Przykładowo, test na hemofilię obejmuje analizę DNA pacjenta pod kątem najczęściej występującej mutacji w genie F8. Tymczasem zespół Marfana można wykryć dzięki analizie sekwencji genu FBN1.