Mrowienie w nogach — przyczyny. Czy jest niebezpieczne?

Mrowienie w nogach może wynikać z błahej przyczyny, takiej jak np. kontuzja czy też przesiadywanie zbyt długo w nieprawidłowej pozycji. Czasami zdarza się jednak, że symptom ten zwiastuje poważniejsze schorzenie. Jak zatrzymać mrowienie w nogach i o czym może świadczyć taki objaw? Podpowiadamy. 

Mrowienie w nogach — przyczyny

Mrowienie w nogach to nieprzyjemny objaw, który najczęściej jest związany z długotrwałym przebywaniem w nieprawidłowej pozycji [1] [2]. Uczucie mrowienia w nogach może wynikać np. z siedzenia z jedną nogą założoną na drugą, ponieważ taka pozycja prowadzi do ucisku i chwilowego zaburzenia krążenia krwi w tkankach. Dziwne mrowienie w nogach ma w tym przypadku charakter tymczasowy i ustępuje samoistnie po zmianie pozycji. 

• Najczęstsze przyczyny drętwienia nóg. Co robić, gdy drętwieją nogi?
• Co może powodować siniejące nogi?
• Siniaki na nogach – jakie są powody ich powstawania?

Inne możliwe przyczyny uczucia mrowienia w nogach to [1] [2]: 

• kontuzja kończyny lub narażenie jej na oparzenie/odmrożenie, 
• niedobór witamin i/lub minerałów (np. witaminy B12, potasu, wapnia lub sodu), 
• przyjmowanie niektórych leków. 

Jeśli wszystkie powyższe przyczyny zostały wyeliminowane, może to oznaczać, że mrowienie w nogach zwiastuje poważniejsze schorzenie, np. zespół niespokojnych nóg, choroby związane z układem ruchu, choroby neurologiczne lub dotykające układu krwionośnego [3]. W przypadku podejrzenia takiego stanu rzeczy nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Specjalista zleci odpowiednie badania, dzięki którym uda się odkryć przyczynę niepokojącego objawu. A gdy zostanie postawiona diagnoza, przepisze także odpowiednie leki. W dzisiejszych czasach, dzięki rozwiązaniom takim jak recepta przez Internet pacjent może uzyskać pomoc bardzo szybko.

Jak rozpoznać mrowienie w nogach?

Mrowienie w nogach jest opisywane przez pacjentów najczęściej jako ciarki w nogach. Objawowi temu mogą towarzyszyć dodatkowe symptomy, takie jak np. [4]: 

• ból lub pieczenie kończyn dolnych, 
• ból pleców,
• skurcze mięśni,
• świąd,
• wrażliwość na dotyk,
• uczucie niepokoju. 

Zdarza się także, że pacjent odczuwa mrowienie w nogach i zawroty głowy lub mrowienie i uczucie zimna w nogach. Każdy z tych symptomów może stanowić dla lekarza wskazówkę odnośnie przyczyny dolegliwości.

Mrowienie w nogach i zespół niespokojnych nóg

Jedną z możliwych przyczyn mrowienia w nogach jest zaburzenie ruchowe związane ze snem, mianowicie zespół niespokojnych nóg. Choroba ta objawia się poprzez [5]: 

• nieprzyjemne doznania czuciowe w obrębie nóg (mrowienie, cierpnięcie, drętwienie, rzadziej ból), 
• potrzebę poruszania nogami,
• niepokój ruchowy.

Objawy zespołu niespokojnych nóg nasilają się podczas spoczynku, w tym w szczególności wieczorem i w nocy, natomiast stan zdrowia ulega poprawie podczas aktywności [5].

Za mrowienie w nogach w przebiegu zespołu niespokojnych nóg mogą odpowiadać różne czynniki: choroby neurologiczne, niedobory pokarmowe, zaburzenia somatyczne, a także stosowanie niektórych leków [5]. Lekarze wyróżniają także idiopatyczną postać choroby. Diagnoza jest stawiana na podstawie objawów klinicznych, badań krwi oraz badań neurologicznych, natomiast leczenie zależy od przyczyny dolegliwości. 

Mrowienie w stopach i łydkach — co je powoduje i jak sobie z nim radzić?

Pacjenci, którzy szukają odpowiedzi na pytanie, jak zatrzymać mrowienie w nogach, powinni w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na poszukiwanie przyczyny tej dolegliwości. Za mrowienie mogą bowiem odpowiadać różne choroby, nie tylko zespół niespokojnych nóg. Inna możliwa przyczyna to także choroba Pageta — schorzenie kości o nieznanej przyczynie, prowadzące do licznych deformacji w obrębie układu kostnego oraz zmniejszenia wytrzymałości kośćca. 

Naukowcy podejrzewają, że ważnym czynnikiem w etiologii choroby Pageta jest genetyka [6]. W przebiegu choroby pojawiają się: mrowienie w nogach, bóle kości związane z mikrozłamaniami, nadmierne ocieplenie chorej okolicy oraz zniekształcenie kości. Natomiast jeśli dochodzi do ucisku na nerwy, tętnice lub rdzeń kręgowy, mogą wystąpić również: ból głowy, osłabienie słuchu, zaburzenia widzenia, a nawet udar niedokrwienny mózgu [6]. Diagnostyka wymaga wykonania badań rentgenowskich oraz oznaczenia stężenia fosfatazy alkalicznej oraz wapnia we krwi i moczu. To, co zastosować na mrowienie w nogach, domowe sposoby czy specjalistyczne leczenie, będzie zależeć przede wszystkim od przyczyny tego objawu. 

Mrowienie nóg i choroby neurologiczne

Także choroby neurologiczne mogą powodować mrowienie w nogach. Dobrym przykładem są neuropatie oraz polineuropatie, czyli objawy wynikające z uszkodzenia nerwów obwodowych [7]. Tego typu dolegliwości są częste w szczególności u cukrzyków oraz osób chorujących na schorzenia autoimmunologiczne. Spektrum symptomów zależy od tego, jakie włókna, ruchowe czy czuciowe, zostały uszkodzone. Gdy doszło do uszkodzenia włókien ruchowych, efektem mogą być: niezgrabność, osłabienie siły mięśniowej kończyn, skurcze mięśni, a także zaburzenia chodu [7]. Natomiast w sytuacji, gdy uszkodzone są włókna czuciowe, charakterystyczne symptomy to parestezje oraz nieprawidłowe odczuwanie bodźców dotykowych [7]. 

Schorzeniem o podłożu neurologiczno-immunologicznym, które może powodować mrowienie w nogach, jest zespół Guillaina-Barrégo. Rzadka choroba dotyka nerwów obwodowych i w cięższych przypadkach może prowadzić nawet do zaburzeń mowy, duszności oraz powikłań sercowych (wskutek zajęcia autonomicznych włókien nerwowych) [8]. 

Uczucie mrowienia w nogach może się pojawić także w przebiegu stwardnienia rozsianego. Postępująca choroba demielinizacyjna ośrodkowego układu nerwowego może wynikać z nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz procesów neurodegeneracyjnych, jej przyczyna nie została nadal poznana [9]. Zanim stwardnienie rozsiane przyczyni się do mrowienia nóg, charakterystycznym pierwszym objawem jest tzw. pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego [9].

Choroby układu krwionośnego a mrowienie i drętwienie w nogach

Choroby układu krwionośnego także mogą odpowiadać za mrowienie w nogach. Zakrzepica, miażdżyca, przewlekła niewydolność żylna, choroba Buergera, a nawet zawał serca mogą dawać taki objaw [1] [2]. W tym przypadku uczucie mrowienia w nogach stanowi konsekwencję zaburzonego dopływu krwi do kończyn dolnych wskutek nieprawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego. Stan ten może być bardzo niebezpieczny, a nawet zagrażać życiu, dlatego podejrzenie chorób układu krwionośnego wymaga pilnego zgłoszenia się do lekarza.

Jak postępować, kiedy nogi drętwieją?

W sytuacji, gdy pacjent często odczuwa mrowienie w nogach, nie warto zwlekać z wizytą u lekarza. Specjalista zapyta o objawy kliniczne, przyjmowane leki oraz historię chorób, zleci również odpowiednie badania fizykalne, a po nich — bardziej specjalistyczne badania krwi, neurologiczne czy też obrazowe. Sposób leczenia mrowienia w nogach będzie zależny od przyczyny tego objawu, przykładowo: 

• jeśli mrowienie nóg wynika z niedoborów w diecie, lekarz zaleci modyfikację żywienia oraz przyjmowanie określonych suplementów, 
• gdy uczucie mrowienia nóg wynika z kontuzji, lekarz ortopeda zaleci odpoczynek, elewację kończyny oraz kompresy z lodu. Przepisze również odpowiednie leki oraz doradzi w kwestii noszenia opaski elastycznej,
• kiedy mrowienie w nogach stanowi efekt przyjmowania określonego leku i uda się dojść do tego, która substancja czynna zażywana przez pacjenta powoduje takie działanie niepożądane, lekarz może zadecydować o zamianie leku na inny lub zastosowaniu substytutu o podobnym działaniu. 

Natomiast jeśli chodzi o leczenie mrowienia w nogach, wywołanego poważniejszymi schorzeniami, ono także zależy od przyczyny choroby i w pierwszej kolejności należy się skupić na postawieniu rozpoznania: 

• gdy zdiagnozowany zostanie idiopatyczny zespół niespokojnych nóg, najczęściej wdraża się terapię lekami dopaminergicznymi [5], 
• choroba Pageta należy do schorzeń przewlekłych, jej wyleczenie nie jest możliwe, ale można łagodzić objawy poprzez stosowanie leków, które spowalniają postęp choroby [6],
• zespół Guillaina i Barrégo wymaga leczenia w warunkach szpitalnych. W większości przypadków choroba nie pozostawia po sobie trwałych zaburzeń neurologicznych [8],
• w przypadku stwardnienia rozsianego nie jest możliwe leczenie przyczynowe. Leczenie objawowe polega na podawaniu glikokortykosteroidów oraz objęciu pacjenta opieką rehabilitacyjną [9].