Ropień wątroby — objawy, przyczyny. Jak się go leczy?

Ropień wątroby jest definiowany jako ograniczona przestrzeń wypełniona ropą w wątrobie, która może rozwinąć się w wyniku uszkodzenia wątroby lub infekcji wewnątrzbrzusznej rozsianej z żyły wrotnej. Najczęściej powstaje jako wynik infekcji bakteryjnej. Chociaż częstość występowania ropnia wątroby jest niewielka, istotne jest wczesne wykrycie i leczenie tych zmian, ponieważ istnieje znaczne ryzyko rozwoju wstrząsu septycznego, który niegdyś kończył się zgonem. Czy ropień wątroby można usunąć?

Co to jest ropień wątroby?

Ropnie wątroby to skupiska w wątrobie wypełnione ropą. Powstają w wyniku infekcji bakteryjnej, grzybiczej lub pasożytniczej. Najczęściej za ich przyczyny uznaje się:

• Zapalenie wątroby u dzieci – jakie są objawy? Przyczyny i metody leczenia
• Podwyższone próby wątrobowe – objawy. Kiedy należy wykonać badanie?
• Plamy wątrobowe po alkoholu – niepokojące objawy nadużywania alkoholu

• bakterie z grupy gronkowców;
• bakterie z grupy paciorkowców;
• drożdżaki (grzyby);
• prątki gruźlicy;
• pełzaki czerwonki (występują w egzotycznych miejscach);
• pałeczki zapalenia płuc.

W przypadku gdy osoba chora ma wątpliwości dotyczące swojego stanu zdrowia może udać się na konsultację do lekarza bądź skorzystać z teleporady. Pomocna również będzie recepta przez internet ułatwiająca leczenie bez wychodzenia z domu. 

W większości przypadków ropni wątroby można zidentyfikować jeden z pięciu sposobów rozprzestrzeniania się zakażenia w obrębie wątroby: 

• hematogennie: przez tętnicę wątrobową w ciężkich procesach septycznych, przez żyłę wrotną i sporadycznie przez żyłę pępowinową;
• poprzez drogi żółciowe: w wyniku zapalenia pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych, a także inwazji pasożytów lub ciał obcych;
• przez rozwój: rozprzestrzenianie się procesów zapalnych do wątroby z okolic przyległych;
• pourazowo: po urazach wątroby lub w wyniku krwiaka śródwątrobowego;
• pooperacyjnie. 

Ropień wątroby może występować pojedynczo lub w formie mnogiej.

Czynniki mogące zwiększać ryzyko wystąpienia ropniaka to dolegliwości wątrobowe, infekcje dróg żółciowych, choroby trzustki, a także cukrzyca. Jednak to nie wszystkie przyczyny powstania ropnia wątroby — operacje jak przeprowadzony przeszczep wątroby czy zabiegi wykonywane w okolicy jamy brzucha również mogą powodować zaburzenie.

Ropień wątroby — objawy

Symptomy ropnia na wątrobie mogą obejmować:

• ból mięśni i stawów;
• bóle głowy;
• ból w prawej części nadbrzusza (częściej) lub w całym brzuchu (rzadziej);
• gorączkę;
• dreszcze;
• nocne poty;
• utratę apetytu, jadłowstręt;
• nudności, wymioty;
• niezamierzoną utratę wagi;
• osłabienie organizmu;
• stan podżółtaczkowy.

Obecność i nasilenie objawów zależy od umiejscowienia oraz rozmiarów ropnia.

Ropień wątroby — jak go rozpoznać?

Istotną rolę w diagnostyce ropnia wątroby ma badanie fizykalne. W jego trakcie specjalista jest w stanie rozpoznać powiększenie narządu. Lekarz zbierze również wywiad lekarski, a na podstawie obserwacji będzie w stanie stwierdzić występowanie zażółcenia oczy i skóry. Specjalista zwraca również uwagę na ogólne zawilgocenie skóry i przyspieszone tętno.

Lekarz może również zlecić kombinację posiewów krwi i badań obrazowych, aby zdiagnozować stan. Można stosować następujące badania ropnia wątroby:

• USG jamy brzusznej w celu zlokalizowania ropnia oraz tomografia komputerowa z kontrastem dożylnym lub wstrzykniętym barwnikiem w celu znalezienia i zmierzenia ropnia. Badania pozwala również na odróżnienie ropnia wątroby od innych zmian np. torbieli czy guzków.
• Posiew krwi w celu wykrycia oznak zapalenia zakaźnego, takich jak zwiększona liczba białych krwinek w surowicy i poziom neutrofili. Badanie ma również na celu wykrycie bakterii odpowiedzialnych za powstanie ropnia wątroby. Materiał pobiera się z wnętrza ropnia, poprzez nowe ukłucie zmiany przez ścianę jamy brzusznej. Jeśli wcześniej był założony drenaż, to nie zaleca się pobierać z niego próbki do badania mikrobiologicznego.
• Stosuje się również badania laboratoryjne, które mogą ujawnić podwyższone stężenie bilirubiny i enzymów wątroby.

Metody leczenia ropnia wątroby

Leczenie należy dobrać do przyczyny, która spowodowała wystąpienie ropnia wątroby, dlatego przede wszystkim należy ją zidentyfikować. Najczęściej podczas oczekiwania na wyniki przeprowadzonych badań stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania, ponieważ są one skuteczne na rozmaite rodzaje bakterii, które mogą być podłożem ropnia wątroby. Zwykle antybiotyki podaje się dożylnie.

Po otrzymaniu wyników badania mikrobiologicznego specjalista posiada wiedzę na temat znalezionych we wnętrzu ropnia bakterii, dzięki czemu może zindywidualizować działanie. Na pytanie, ile trwa leczenie ropnia wątroby, nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ jest ono zależne od rozległości ropniaka. Podobnie gdy występuje ropień wątroby, rokowania są uzależnione od przypadku jednostki.

W niektórych przypadkach, np. gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne i niewystarczające albo przy ropniu o znacznych wymiarach, stosuje się drenaż. To specjalna rurka, której zadaniem jest odprowadzanie treści ropnej na zewnątrz ciała. Najczęściej założenie drenażu przeprowadza się podczas ultrasonografii czy tomografii komputerowej. Zabiegu można dokonać na kilka sposobów. 

Pierwszy z nich to aspiracja treści ropnej igłą. Stosuje się ją przy pojedynczych, nieprzekraczających 5 cm ropniach, które leżą blisko skóry. Drugi sposób polega na założeniu cewnika do drenażu i ma miejsce w przypadku występowania większych zmian. Cewnik może być pozostawiony na kilka dni — do momentu, gdy będzie odprowadzać niewielkie ilości płynu. Można również wykonać drenaż chirurgiczny, do którego najczęstszymi wskazaniami są ropnie z komorami, występowanie ropni mnogich, niewystarczająca odpowiedź na poprzednie leczenie (w tym drenaż przezskórny) oraz występowanie innych chorób wymagających interwencji chirurgicznej. Przy drenażu chirurgicznym specjalista podczas operacji usuwa ropień wątroby. Wymagane jest zastosowanie znieczulenia ogólnego oraz przecięcie powłok brzucha. Czasami stosuje się również endoskopowe odbarczenie ropnia wątroby, który polega na dostaniu się niewielkim endoskopem do wnętrza dróg żółciowych przez jelito.

Ropień wątroby — powikłania

Nieleczony albo niewłaściwie leczony ropniak na wątrobie może doprowadzić do powstania niebezpiecznych dla zdrowia i życia powikłań. Z tego powodu niezwykle istotna jest szybka diagnoza i interwencja. Do powikłań ropnia wątroby zalicza się zakażenie krwi, sepsę, zakażenie opłucnowe (zgromadzenie się ropy wokół opłucnej mostka), zapalenie otrzewnej (stan zapalny jamy brzusznej), przedostanie się ropy do oskrzeli czy pojawienie się wydzieliny w jelitach.