Przyczyny nietrzymania moczu u kobiet. Jak radzić sobie z tym wstydliwym problemem?

Nietrzymanie moczu przyczyny u kobiet może mieć różne. Spowodowane może być między innymi zmianami hormonalnymi w czasie menopauzy, ponadto pojawiać może się u młodej mamy w ciąży i po porodzie lub z powodu wykonywania niektórych aktywności (np. podnoszenia ciężkich rzeczy). Niekontrolowane popuszczanie moczu może być również konsekwencją niektórych chorób. Warto wiedzieć, że dolegliwość występuje nie tylko u kobiet, ale również u mężczyzn i należy ją leczyć, gdyż może się z czasem pogłębiać i przyczyniać do powstawania dodatkowych chorób (np. infekcji układu moczowego). Co trzeba wiedzieć o przyczynach nietrzymania moczu i sposobach na polepszenie stanu zdrowia?

Jak rozpoznać nietrzymanie moczu?

Problem z nietrzymaniem moczu (inkontynencja) jest wstydliwy i może wiązać się z groźnymi powikłaniami. Raczej nikt nie zastanawia się nad tematem, jak rozpoznać nietrzymanie moczu, gdyż nie jest to trudne do zauważenia. Nie musi wiązać się to z niekontrolowanym opróżnianiem całego pęcherza (choć taka możliwość istnieje). Wystarczy już, że w pewnych sytuacjach dochodzi do kropelkowania moczu lub niewielkich wycieków – np. gdy kobieta się śmieje lub kicha. Samego kropelkowania można co prawda nie odczuć (w przeciwieństwie do wycieku większej ilości moczu), jednak można zauważyć problem przy mokrej bieliźnie lub jej nieprzyjemnym zapachu. Gdy już niewielka aktywność zaczyna powodować, że pęcherz moczowy opróżnia się w sposób niekontrolowany, problem wymaga szczególnej uwagi.

• Domowe sposoby na nietrzymanie moczu – jak wspomóc leczenie?
• Co może oznaczać krew w moczu i jakie są przyczyny krwiomoczu?
• Bezmocz, czyli anuria – przyczyny, objawy i leczenie

Jeśli kobieta zauważy u siebie problem z utrzymaniem moczu, powinna koniecznie przełamać wstyd i zgłosić się do lekarza. Nietrzymanie moczu przyczyny może mieć różnorodne, więc często konieczna jest dokładna diagnostyka i dopiero po wykryciu źródła problemu, przystąpić można do walki z nim. W wielu przypadkach dolegliwości wymagają podania pacjentce leków, a wówczas pomocna może okazać się e-recepta. 

Typy nietrzymania moczu

Problem z nietrzymaniem moczu wbrew pozorom nie dotyczy jedynie garstki kobiet. Jest to dolegliwość, z którą zmagają się panie w każdym wieku i o każdym statusie społecznym. Wyróżnić można różne typy nietrzymania moczu, przy czym podział związany jest z przyczyną inkontynencji:

• Wysiłkowe nietrzymanie moczu – związane jest z gubieniem moczu w czasie wysiłku fizycznego, kaszlu, kichania, śmiania się, podnoszenia ciężkich rzeczy itp. 
• Nietrzymanie moczu z parcia (naglące nietrzymanie moczu, parcie naglące) – związane jest z pojawianiem się silnego parcia na cewkę moczową, co uniemożliwia utrzymanie moczu. Mowa tu zarówno o kropelkach, jak również o możliwości opróżnieniu całego pęcherza. Do dolegliwości przyczynia się nadwrażliwy pęcherz. Wówczas ma on tendencję do kurczenia się, nawet jeśli nie jest jeszcze wypełniony. 
• Nietrzymanie moczu z przepełnienia – wiąże się z przeciekaniem moczu z pęcherza przepełnionego, którego ściany są nadmiernie rozciągnięte. 

Wspomnieć można również o mieszanym nietrzymaniu moczu, które łączy w sobie cechy typu wysiłkowego i naglącego. Inna opcja to także przemijające nietrzymanie moczu, które pojawia się jedynie okresowo – np. w związku z przyjmowaniem niektórych leków, w przypadku zapalenia pęcherza, a także po wypiciu kofeiny, soków cytrusowych lub alkoholu. 

Możliwe powody nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu przyczyny może mieć różnorodne. W pierwszej kolejności należy wspomnieć o wieku pacjentek. U kobiet nietrzymanie moczu najczęściej pojawia się po 60-tym roku życia. Wówczas zazwyczaj jest to związane ze zmianami hormonalnymi i spadkiem produkcji estrogenów. Powody nietrzymania moczu to również nadwaga i otyłość, a także przewlekłe zaparcia. Występowaniu schorzenia sprzyja ponadto palenie tytoniu. Dodatkowo wpływ mogą mieć tu niektóre choroby, w tym zwłaszcza cukrzyca, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane czy udar mózgu. Do nietrzymania moczu przyczynić się może również poród naturalny, a konkretnie uszkodzenie mięśni w jego trakcie. Nie można nie wspomnieć również o ciężkiej pracy fizycznej, gdyż w tym przypadku również łatwo o nietrzymanie moczu. Trzeba również wiedzieć, że niebagatelny wpływ może mieć tu nieprawidłowa dieta, częste infekcje dróg moczowych, stres, nadużywanie alkoholu oraz szybkie tempo życia. Do dolegliwości tego typu przyczynić mogą się również niektóre leki, a także przepuklina, uszkodzenie rdzenia kręgowego czy guzy uciskające na układ nerwowy.

Przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu

Wysiłkowe nietrzymanie moczu ma związek z osłabionymi mięśniami dna miednicy. Nie są one w stanie kontrolować zaciśnięcia cewki moczowej, przez co mocz przez nią wypływa w czasie większego wysiłku. Mowa tu między innymi o wysiłku fizycznym, ale również o sytuacjach, w czasie których rośnie ciśnienie w pęcherzu moczowym. Zaliczyć można tu między innymi kaszel, śmiech oraz kichanie. Wysiłkowe nietrzymanie moczu przyczyny może mieć różnorodne. Zazwyczaj problem związany jest z wiekiem, menopauzą, ciążą lub trudnym porodem naturalnym, jednak przyczynić mogą się do niego również przewlekłe zaparcia lub przewlekły kaszel. Niebagatelny wpływ może mieć tu również ciężka praca fizyczna, w tym zwłaszcza dźwiganie ciężarów. 

Nietrzymanie moczu u kobiet po porodzie

Problem z niekontrolowanym oddawaniem moczu dość często dotyczy kobiet po porodzie, ponadto ryzyko dolegliwości rośnie wraz z ilością porodów. Poporodowe nietrzymanie moczu przyczyny może mieć różne. Oczywiście sprzyja temu duża masa urodzeniowa dziecka przy porodzie naturalnym, długa akcja porodowa czy stosowanie zabiegów położniczych, w tym np. próżnociągu czy kleszczy. Warto wiedzieć, że nietrzymanie moczu po porodzie naturalnym to nie jedyna opcja, gdyż również po cesarskim cięciu problem może u kobiety się pojawić, gdyż wpływ ma tu nie tylko rodzaj porodu, ale również sama ciąża. Przede wszystkim w ciąży zazwyczaj zwiększa się masa ciała kobiety, a to niestety może mieć wpływ na problemy z kontrolowaniem mikcji. Mięśnie dna miednicy w czasie ciąży ulegają osłabieniu, a ich elastyczność po porodzie nie jest zazwyczaj najlepsza. Rozluźniony zostaje również mięsień łonowo-guziczny, który zamyka cewkę moczową. Znieczulenie stosowane przy porodzie (naturalnym i przy cesarskim cięciu) również może przyczynić się do problemów z kontrolowaniem oddawania moczu. Zazwyczaj po porodzie dochodzi do wysiłkowego nietrzymania moczu. Wystarczy wówczas śmiech, kaszel czy kichnięcie, a zwieracze się rozluźnią i niewielkie ilości moczu wydostaną się z cewki moczowej w sposób niekontrolowany.

Nietrzymanie moczu u kobiet w okresie menopauzy

Zmiany hormonalne również mogą mieć niebagatelny wpływ na problemy z nietrzymaniem moczu. Przykładem może być chociażby klimakterium, w czasie którego organizm dojrzałej kobiety musi zmierzyć się z licznymi zmianami. Dolegliwość, jaką jest nietrzymanie moczu u kobiet w okresie menopauzy, związana jest ze spadkiem produkcji estrogenów. Ma to duży wpływ na napięcie mięśni dna miednicy, a także przepony moczowo-płciowej. Ulegają one zwiotczeniu, co niestety nie pozostaje bez echa. Pęcherz i cewka moczowa zmieniają wówczas nieco położenie, co przyczynia się do inkontynencji. Zazwyczaj dochodzi wtedy do wysiłkowego nietrzymania moczu lub nietrzymania moczu z parcia. Pomocna w tej sytuacji może być terapia hormonalna, jednak dużą zmianę mogą przynieść również ćwiczenia mięśni Kegla, które dodatkowo pozytywnie wpłyną na jakość życia seksualnego kobiety. Należy również pamiętać, że bardzo ważna w tym czasie jest kwestia higieny intymnej. Już sama menopauza wiąże się z większym ryzykiem infekcji układu moczowo-płciowego, a problem nietrzymania moczu może dodatkowo się do tego przyczyniać. Warto postawić na dobrej jakości wkładki chłonne lub ostatecznie na pieluchomajtki, a także pilnować częstotliwości ich zmieniania oraz podmywania się. 

Problem z nietrzymaniem moczu u mężczyzn

Nietrzymanie moczu jest problemem, który znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, aczkolwiek u panów również się pojawia. Mowa tu nie tylko o mężczyznach dojrzałych, ale również o osobach młodych. Gdy u mężczyzny pojawia się nietrzymanie moczu, przyczyny mogą być różne. W pierwszej kolejności należy wspomnieć o powiększeniu gruczołu krokowego. Problemy z prostatą mogą sprawiać, że mężczyzna będzie częściej odczuwać potrzebę oddawania moczu, co zauważyć można zwłaszcza wstając częściej do toalety w nocy, ponadto może również dojść właśnie do inkontynencji. Prostata to jednak nie jedyna przyczyna problemu. Dolegliwości związane z niekontrolowaną mikcją mogą być powiązane z infekcjami dróg moczowych, ponadto wywoływać może je zwężenie lub uszkodzenie cewki moczowej. Niebagatelny wpływ mają tu niektóre leki, a także niektóre choroby, w tym cukrzyca czy choroba Parkinsona. Problem może pojawić się także u mężczyzny, który pracuje fizycznie i na co dzień podnosi duże ciężary. Do dolegliwości może przyczynić się również nadwaga i otyłość, a także palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.  

Czy nietrzymanie moczu to objaw choroby?

Nietrzymanie moczu może być co prawda powiązane z osłabieniem mięśni Kegla, pewnymi zmianami w organizmie lub stylem życia, ale nie są to jedyne opcje. Potrzebna jest niejednokrotnie poszerzona diagnostyka, by określić schorzenie, które wywołuje nietrzymanie moczu. Objawy choroby również wchodzą tu w grę. Wiele schorzeń może wiązać się z problemem nietrzymania moczu. U mężczyzn pojawienie się takiej dolegliwości może świadczyć np. o powiększeniu prostaty. Do nietrzymania moczu mogą przyczyniać się niektóre choroby układu moczowego i choroby neurologiczne, ale nie można wykluczyć również nowotworu. 

Czy istnieją skuteczne leki na nietrzymanie moczu?

Gdy u pacjenta pojawia się problem nietrzymania moczu, leczenie często okazuje się ostatnią deską ratunku przed zabiegiem. Jeśli kobieta zaobserwuje u siebie problemy z kropelkowaniem lub popuszczaniem większej ilości moczu, powinna koniecznie skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania. Ze względu na to, że przyczyn problemu może być wiele, lekarz zaleci różne badania. Może być to między innymi badanie moczu z posiewem, ponadto sprawdzić może się USG jamy brzusznej oraz badanie ginekologiczne/urologiczne. Co prawda w aptece dostępne są ziołowe preparaty dedykowane problemom z nietrzymaniem moczu, jednak skuteczne leki na nietrzymanie moczu to zazwyczaj te, które zostaną pacjentowi dobrane przez lekarza, stosownie do przyczyny problemu i objawów towarzyszących schorzeniu. Warto wiedzieć, że nie zawsze ponadto kończy się na terapii lekami. W niektórych przypadkach leczenie okazuje się nieskuteczne, a wówczas konieczny może być zabieg chirurgiczny. 

Problem nietrzymania moczu – leczenie i ćwiczenia

Jak zaznaczono wcześniej, nietrzymanie moczu przyczyny może mieć różnorodne, stąd również leczenie może być inne u różnych pacjentów, podobnie jak efekty terapii. Gdy pacjent ma problem z popuszczaniem moczu, może spróbować ćwiczeń mięśni dna miednicy. Wykonywane regularnie i prawidłowo mogą znacznie zminimalizować nieprzyjemne objawy, a dodatkowo korzystnie wpłyną na satysfakcję z życia seksualnego. Jeśli chodzi o ćwiczenie mięśni Kegla, metody są różne i najlepiej będzie poprosić o pomoc fizjoterapeutę, który poinstruuje pacjenta, jak wykonywać je prawidłowo. Zaletą jest to, że ćwiczyć można samodzielnie w domu, w dowolnej chwili. Pacjentki podczas ćwiczeń mogą siedzieć, leżeć i przyjmować różne pozycje, co dokładnie wskaże z pewnością fizjoterapeuta. Trening polega na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni dna miednicy. Wykonuje się kilka serii dziennie, stopniowo zwiększając ilość powtórzeń. Pacjentki powinny pilnować, by podczas ćwiczeń nie napinać innych mięśni, w tym np. mięśni brzucha.

Leczenia w niektórych przypadkach również nie można uniknąć. Jeśli chodzi o farmakologię, stosuje się między innymi inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i trójpierścieniowe leki antydepresyjne, a także leki alfaadrenomimetyczne, zwiększające napięcie zwieracza.

Niewykluczone jest także leczenie chirurgiczne. U niektórych kobiet konieczne będzie wykonanie operacji polegającej na umieszczeniu taśmy lub siatki, która będzie podtrzymywać cewkę moczową i wzmacniać dno macicy. Rozwiązaniem może być również skorzystanie z zabiegu laserowego. Uelastycznia on ściany pochwy i jednocześnie stymuluje włókna kolagenowe oraz wzmacnia obszar ujścia cewki moczowej, co wpływa na zwiększenie kontroli nad pęcherzem.