Nabłonki płaskie w moczu — co oznaczają i jak je leczyć?

Nabłonki płaskie w moczu w niewielkich ilościach są zupełnie naturalne. Ich obecność wynika z faktu, iż nabłonek płaski wyścielający wnętrze cewki moczowej oraz pęcherza moczowego podlega złuszczaniu. Co jednak w sytuacji, gdy wykryto liczne nabłonki płaskie w moczu? O czym to może świadczyć? Czy konieczne jest leczenie? Odpowiadamy na wszystkie pytania.

Nabłonki płaskie w moczu — co oznaczają?

Co oznaczają nabłonki płaskie w moczu? Komórki nabłonka w moczu występują u każdego z nas, ponieważ pokrywa on nie tylko od wewnątrz naczynia krwionośne czy ściany pęcherzyków płucnych, ale także jest obecny w strukturach układu moczowego, takich jak cewka moczowa czy pęcherz moczowy [1]. W wyniku naturalnego procesu złuszczania się komórki te przemieszczają się do moczu, w związku z czym nie ma w tym niczego niepokojącego. Dopiero liczne nabłonki płaskie w moczu mogą stanowić w niektórych sytuacjach powód do obaw. 

• Zatrzymanie moczu – częściowe lub całkowite. Przyczyny u kobiet i mężczyzn
• Kryształy szczawianu wapnia w moczu – czy są powodem do obaw?
• Bezmocz, czyli anuria – przyczyny, objawy i leczenie

Nabłonki płaskie w moczu a ciąża

Szczególnie liczne są nabłonki płaskie w moczu w ciąży [2], wynika to z istotnych zmian zachodzących w organizmie przygotowującym się do porodu. Normą jest następujący wynik badania moczu: nabłonki płaskie na poziomie 8-10 sztuk w obrębie jednej próbki [2]. Natomiast gdy komórek nabłonkowych jest więcej, lekarz powinien zalecić dodatkowe badania, celem zidentyfikowania infekcji dróg moczowych lub stanów zapalnych. Skierowanie można uzyskać zarówno podczas wizyty stacjonarnej, jak i online, to samo tyczy się przypisów na leki czy zwolnień lekarskich — rozwiązania takie jak e-recepta czy też zwolnienie lekarskie online zapewniają pomoc bez wychodzenia z domu.

Czy nabłonki płaskie w moczu u dzieci powinny niepokoić?

Nabłonki płaskie w moczu u dziecka są bardzo częste, jeśli próbka oddana do badania została zanieczyszczona, np. komórkami pochodzącymi z okolic intymnych [3]. Aby uniknąć tego typu nieścisłości, należy dokładnie wyczyścić narządy płciowe dziecka przed zebraniem próbki. Jeśli pobranie zostało wykonane prawidłowo, a mimo to w próbce nadal są obecne liczne nabłonki płaskie w moczu, może to świadczyć o infekcji układu moczowego, np. w postaci zapalenia cewki moczowej [4]. 

Skąd biorą się nabłonki płaskie w moczu?

Poniżej zebraliśmy możliwe przyczyny zwiększonej liczby nabłonków płaskich w moczu. Należą do nich np. [4]: 

• choroby nerek — schorzenia związane z nerkami zdarzają się u osób o słabej odporności, cukrzyków, pacjentów z nadciśnieniem, kamicą lub wywiadem rodzinnym potwierdzającym występowanie chorób nerek. Leczenie jest skomplikowane i polega na łączeniu różnych metod, np. immunosupresji oraz leków przeciwzapalnych, w zależności od przyczyny, 
• choroby wątroby — nieprawidłowy wynik badania moczu może wynikać ze schorzeń związanych z wątrobą, np. stanu zapalnego, marskości żółciowej lub choroby wywołanej nadużywaniem alkoholu. Wtedy pacjent zwykle zauważa także inne objawy, takie jak np. skrajne zmęczenie, utrata apetytu czy żółtaczka, 
• infekcja grzybicza pochwy — jeśli dojdzie do zakażenia grzybiczego kobiecych narządów intymnych, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia przeciwgrzybiczego,
• nowotwór — nieprawidłowy wynik badania moczu może świadczyć o raku pęcherza moczowego, 
• zakażenie dróg moczowych, np. infekcja nerek, zapalenie pęcherza moczowego, lub zapalenie cewki moczowej. Charakterystyczne dla tego stanu są podwyższone leukocyty i nabłonki płaskie w moczu, a także objawy w postaci: częstej potrzeby oddawania moczu, dyskomfortu podczas mikcji, nietypowego zapachu moczu, krwi w moczu, złego samopoczucia. 

Wynik badania moczu: nabłonki płaskie w nadmiarze jest charakterystyczny także dla diabetyków, osób chorujących na kamicę, pacjentów o powiększonej prostacie lub osłabionej odporności [4]. 

Zapalenie pęcherza a nabłonki płaskie w moczu

Jeśli nabłonki płaskie w moczu są obecne w nadmiarze, najczęściej przyczyną jest stan zapalny w układzie moczowym [3] [4]. Wtedy zwykle charakterystyczne są podwyższone leukocyty i nabłonki płaskie w moczu, chory może odczuwać również dotkliwe objawy, np. powodujące trudności z mikcją. Diagnozę stawia lekarz rodzinny lub specjalista urolog, natomiast leczenie polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych oraz antybiotyków. 

Nabłonki płaskie w moczu — czy mogą zwiastować chorobę nowotworową?

Liczne nabłonki płaskie w moczu mogą świadczyć o rozwoju choroby nowotworowej, a konkretnie, raku pęcherza [4]. Aby to jednak potwierdzić, potrzebne są dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak np. USG czy cystoskopia [7]. Charakterystyczne objawy, które mogą wskazywać na nowotwór pęcherza moczowego to [4]: 

• częste parcie na mocz, 
• dolegliwości bólowe odczuwane w okolicy miednicy,
• nagłe pragnienie oddania moczu,
• smugi krwi w moczu, 
• obrzęk nóg, 
• pieczenie podczas mikcji,
• trudności w oddawaniu moczu lub nawet zatrzymanie moczu,
• uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego, 
• utrata wagi.

Jak leczyć nabłonki płaskie w moczu, wywołane obecnością nowotworu? W dzisiejszych czasach istnieje wiele metod leczenia raka pęcherza, zarówno chirurgicznych, jak i niechirurgicznych (radioterapia, chemoterapia, dietoterapia). Sposób postępowania zależy od stadium zaawansowania choroby, natomiast dla rokowań kluczowy jest zatem czas, kiedy zauważono niepokojące objawy i udano się z nimi do lekarza. Im wcześniej to nastąpiło, tym większe są szanse na całkowite wyleczenie. 

Na koniec warto wspomnieć o czynnikach ryzyka zachorowania na nowotwór pęcherza moczowego. Należą do nich: [5] [6]:  

• ekspozycja na toksyczne czynniki środowiskowe (np. pochodzące z przemysłu), 
• napromienianie pęcherza moczowego w przeszłości,
• palenie papierosów, 
• przewlekle zapalenie pęcherza moczowego, 
• stosowanie niektórych leków,
• wieloletnie stosowanie cewnika,
• wrodzone wady układu moczowego, 
• zaburzenia genetyczne, 
• zakażenie pasożytem Schistosoma haematobium (przywra krwi).