Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Nadciśnienie tętnicze to choroba cywilizacyjna. Schorzenie to przez długi czas nie daje żadnych objawów, przez co osoba, którą dotknęło, nie jest w stanie szybko zareagować. Dopiero po pewnym czasie (lub podczas rutynowych badań) orientuje się ona, że jej stan zdrowia uległ pogorszeniu. Leczenie opiera się głównie na zmianie stylu życia oraz wdrożeniu farmakologii.
Szacuje się, że w Polsce na nadciśnienie tętnicze choruje ok. 32 proc. dorosłych osób (ponad 10 mln). Schorzenie to częściej dotyka mężczyzn. Duża część tych osób nie jest świadoma rozwijającej się w organizmie choroby. Nieleczone nadciśnienie może prowadzić do szeregu powikłań sercowo-naczyniowych, które są groźne zarówno dla zdrowia, jak i życia.
Nadciśnienie tętnicze – co to jest?
Nadciśnienie tętnicze to schorzenie, którego cechą charakterystyczną jest przewlekle podwyższone ciśnienie krwi. Wówczas to ciśnienie tętnicze osiąga wartość 140/90 mm Hg lub więcej. Konieczne jest wykonanie pomiarów w odstępach kilku dni lub tygodni, aby potwierdzić rozpoznanie. Pojedynczy wynik badania nie jest miarodajny.
Ryzyko zachorowania na nadciśnienie tętnicze wzrasta wraz z wiekiem. Choroba ta nazywana bywa również „cichym zabójcą” z powodu tego, że początkowo może nie dawać żadnych objawów. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że są chore.
Rodzaje nadciśnienia oraz normy ciśnienia tętniczego
Występują dwa podstawowe rodzaje nadciśnienia tętniczego zależne od przyczyny wywołującej wzrost ciśnienia tętniczego. Są to:
- nadciśnienie pierwotne, które dotyka ponad 90 proc. przypadków; przyczyna schorzenia jest złożona i może mieć związek z czynnikami genetycznymi, środowiskiem, dietą oraz stylem życia,
- nadciśnienie wtórne, które występuje u niespełna 10 proc. chorych; w tym przypadku podwyższone ciśnienie tętnicze ma związek z istnieniem innej choroby m.in. nerek, tarczycy, nadnerczy; w tym przypadku konieczne jest przede wszystkim wykrycie schorzenia, które powoduje wzrost ciśnienia.
Wyróżnia się również trzy stopnie nadciśnienia tętniczego:
- I stopnia – ciśnienie skurczowe wynosi 140-159 mmHg, a rozkurczowe 90-99 mm Hg,
- II stopnia – ciśnienie skurczowe wynosi 160-179 mmHg, a rozkurczowe 100-109 mm Hg,
- III stopnia – ciśnienie skurczowe wynosi powyżej 180 mmHg, a rozkurczowe powyżej 110 mm Hg.
Ciśnienie tętnicze nie powinno przekraczać 139/89 mm Hg. Optymalny wynik to 120-129/80-84 mm Hg. Chwilowe, czasowe podwyższenie nie musi świadczyć o nadciśnieniu. Należy zadbać o siebie i obserwować wyniki – w razie utrzymujących się wysokich wskaźników konieczna może okazać się wizyta u lekarza kardiologa.
Jakie są przyczyny nadciśnienia tętniczego?
Trudno jest jednoznacznie określić przyczynę nadciśnienia tętniczego. Niemniej jednak do głównych czynników ryzyka zalicza się m.in.:
- czynniki środowiskowe,
- uwarunkowania genetyczne (jeżeli schorzenie występuje u rodziców pacjenta, ryzyko zachorowania wzrasta nawet o 35-50 proc.),
- płeć męska,
- wiek (powyżej 55. roku życia u mężczyzn; powyżej 65. roku życia u kobiet),
- nieprawidłowa dieta, z dużą ilości tłuszczy oraz soli,
- nieodpowiedni tryb życia (m.in. siedzący tryb pracy),
- nadwaga i otyłość, głównie otyłość brzuszna,
- ograniczona aktywność fizyczna,
- choroby nerek,
- zespół Cushinga,
- zespół Conna,
- zespół Guillaina-Barrégo,
- choroby tętnic (m.in. zwężenie tętnicy nerkowej),
- eklampsja (rzucawka),
- wrodzone zwężenie aorty,
- choroby sercowo-naczyniowe w rodzinie pacjenta,
- obturacyjny bezdech senny,
- choroby gruczołów dokrewnych, czyli m.in. tarczycy, przysadki mózgowej, nadnerczy i przytarczyc),
- akromegalia,
- porfiria,
- guz chromochłonny (nowotwór rdzenia nadnerczy, który wydziela noradrenalinę i adrenalinę),
- choroby układu nerwowego,
- niedokrwistość,
- cukrzyca,
- wzmożone ciśnienie śródczaszkowe,
- zatrucie metalami ciężkimi,
- długotrwały stres,
- przyjmowanie niektórych leków (np. środków antykoncepcyjnych, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, kortykosteroidów, glikokortykoidów, sympatykomimetyków, erytropoetyny, karbenoksolonu, cyklosporyny),
- zażywanie narkotyków, w szczególności amfetaminy lub kokainy,
- nadmierne spożywanie alkoholu, napojów energetycznych oraz palenie papierosów,
- ciąża.
Jak rozpoznać wysokie ciśnienie? Objawy
W wielu przypadkach nadciśnienie tętnicze nie daje żadnych widocznych objawów. Niemniej jednak pacjenci z tym schorzeniem mogą odczuwać takie symptomy jak:
- bóle głowy o charakterze pulsacyjnym, czasami określane jako ucisk w głowie,
- ból w klatce piersiowej,
- kołatanie serca,
- szumy w uszach,
- zaburzenia widzenia,
- mroczki przed oczami,
- nadmierne zmęczenie,
- uczucie niepokoju i drażliwość,
- zaburzenia snu,
- nudności,
- zawroty głowy,
- duszności,
- przewlekłe zmęczenie,
- krwawienie z nosa,
- nadmierna potliwość,
- uderzenia gorąca,
- problemy z prawidłową pracą nerek,
- obrzęki kończyn,
- zaburzenia funkcji seksualnych.
Objawy nadciśnienia tętniczego w głównej mierze uzależnione są od przyczyny, która je wywołuje.
Wtórne nadciśnienie tętnicze – jakie są objawy?
Wtórne nadciśnienie tętnicze może objawiać się nieco innymi symptomami. Wśród najczęstszych z nich wymienia się m.in.:
- powiększenie nerek,
- niewłaściwe wyniki badania dna oka,
- przerost lewej komory serca,
- różne wartości ciśnienia tętniczego odnotowywane między lewym a prawym ramieniem,
- szmery w sercu,
- niższe ciśnienie krwi w kończynach dolnych w porównaniu do kończyn górnych.
Jak leczyć nadciśnienie tętnicze?
Diagnostyka nadciśnienia tętniczego opiera się w głównej mierze na rozpoznaniu przyczyn choroby oraz wywiadzie dotyczącym schorzeń współistniejących. Istotna jest także ocena wartości pomiarów ciśnienia skurczowego i rozkurczowego – w tym celu wystarczy kilka pomiarów. Pacjent powinien prowadzić je samodzielnie i zapisywać w dzienniczku. Służy do tego specjalny aparat do pomiaru ciśnienia.
Lekarz może również zlecić wykonanie dodatkowych badań m.in. EKG, morfologii oraz badania moczu. W rzadkich przypadkach zalecane jest całodobowe badanie pomiaru ciśnienia tętniczego (holter).
Metodę leczenia lekarz dobiera z uwzględnieniem uzyskanych wyników pomiaru ciśnienia, rodzaju nadciśnienia, obecności chorób współistniejących, wieku pacjenta oraz ewentualnych powikłań. Istotny jest także sam styl życia, jaki prowadzi osoba chora.
E-recepta na leki na nadciśnienie tętnicze najczęściej wystawiana jest na takie preparaty jak leki hipotensyjne. Ich zadaniem jest obniżenie wysokiego ciśnienia. Do grupy tej zaliczamy m.in. diuretyki (leki moczopędne), betablokery, inhibitory ACE, blokery kanału wapniowego oraz blokery receptora angiotensyny. Leki te można stosować samodzielnie lub w połączeniu. Nawet najlepsze preparaty nie pomogą, gdy pacjent nie zmieni złych nawyków dotyczących stylu życia oraz odżywiania. Lekarz może również zapisać suplementy diety.
Nadciśnienie tętnicze – domowe sposoby na obniżenie ciśnienia
W leczeniu nadciśnienia tętniczego najważniejsza jest zmiana szkodliwych nawyków oraz stosowanie się do zaleceń lekarskich. Pierwszym krokiem jest korekta diety. Zaleca się ograniczenie spożycia tłustych mięs oraz soli do 5-6 g dziennie. Warto pamiętać o tym, że składnik ten znajduje się w wielu produktach – zarówno przetworzonych, jak i nieprzetworzonych. Jest popularnym i tanim środkiem konserwującym. Dieta powinna być bogata w świeże warzywa, owoce i ryby. Nie ma przeciwwskazań do spożywania gotowanego drobiu.
Należy podjąć również walkę z nałogami, ograniczając spożycie alkoholu do minimum. Wskazane jest zaprzestanie palenia papierosów.
W domowym zaciszu pacjenci powinni również poświęcić nieco czasu na aktywność fizyczną. Ruch powinien być dopasowany do możliwości danej osoby. Wyrobienie w sobie prawidłowych nawyków pozwala usprawnić pracę serca i naczyń krwionośnych, a także zapobiega otyłości. Regularna aktywność fizyczna odpowiada m.in. za obniżenie ciśnienia krwi. Istotna jest także umiejętność radzenia sobie ze stresem – tutaj można zdecydować się na wprowadzenie do swojej rutyny technik relaksacyjnych. Ważna jest troska o zdrowy sen.
Osoby z nadwagą mogą skorzystać z pomocy dietetyka w celu zrzucenia zbędnych kilogramów. Rekomendowany wskaźnik BMI powinien mieć między 18,5 a 25.
Nadciśnienie tętnicze krwi – jak wspomóc leczenie?
Podsumowując, aby wspomóc leczenie nadciśnienia tętniczego, należy stosować się do ogólnych zasad:
- zmiana diety (m.in. obniżenie zawartości soli, ograniczenie tłustych posiłków),
- zwiększenie aktywności fizycznej,
- zerwanie z nałogami,
- unikanie stresu,
- zrzucenie zbędnych kilogramów przez pacjentów z nadwagą.
Nagłe bardzo wysokie ciśnienie – objawy
Nagłym skokom ciśnienia najczęściej towarzyszą takie symptomy jak:
- zaczerwienienie twarzy,
- zawroty głowy,
- ból oczu,
- trudności z oddychaniem,
- potliwość,
- mdłości,
- ból w klatce piersiowej,
- krwotok z nosa,
- drżenie rąk,
- uczucie osłabienia.
Możliwe skutki nadciśnienia tętniczego
Nieleczone nadciśnienie tętnicze może powodować liczne negatywne skutki. Zbyt wysokie ciśnienie może:
- uszkadzać nerki, serce i mózg,
- wywoływać miażdżycę,
- być powodem zawału mięśnia sercowego, niewydolności serca lub udaru,
- powodować przerost lewej komory serca lub rozwarstwienie aorty,
- przyspieszać proces sztywnienia tętnic,
- negatywnie wpływać na narząd wzroku – powodując zmiany na siatkówce lub nawet ślepotę.
Nieleczona choroba zwiększa ryzyko zgonu z powodów naczyniowych.
Nadciśnienie tętnicze jest szczególnie niebezpieczne w przypadku osób, u których choroba nie została rozpoznana. W celu przeciwdziałania schorzeniu warto systematycznie (co kilka miesięcy) wykonywać pomiary ciśnienia tętniczego.
Nadciśnienie a ciąża
U kobiet w ciąży po zdiagnozowaniu nadciśnienia konieczne jest podjęcie odpowiednich kroków oraz stosowanie się do zaleceń lekarza. U ciężarnych można wyróżnić kilka rodzajów nadciśnienia:
- ciążowe – pojawia się po 20. tygodniu ciąży i zanika do 42 dni po urodzeniu dziecka,
- wcześniej istniejące – występuje do 20. tygodnia ciąży,
- wcześniej istniejące połączone z ciążowym.
Nieleczone nadciśnienie tętnicze może powodować wiele powikłań. Skutki nadciśnienia tętniczego są groźne nie tylko dla zdrowia, ale również i życia pacjenta. Ważne jest podjęcie odpowiednich kroków od razu po zaobserwowaniu objawów typowych dla tego schorzenia. Należy przestrzegać zaleceń lekarskich i przyjmować leki zapisane przez specjalistę.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?