Przekrwione oczy — czego mogą być objawem?

Przekrwione oczy (inaczej red eye sydrome – zespół czerwonego oka) stanowi jeden z najczęściej spotykanych objawów okulistycznych [1]. Czerwone oko może być niegroźne, ale równie dobrze może także wskazywać na rozwój  poważnej choroby narządu wzroku. Kiedy udać się do lekarza? Na czym polega leczenie przekrwionych oczu? Podpowiadamy. 

Przekrwione oczy – co oznaczają?

Przekrwione oczy to nie nazwa rozpoznania medycznego, lecz termin, jakim określa się objaw w postaci czerwonych oczu [1]. Przekrwione oznaczają zazwyczaj poszerzenie i przekrwienie naczyń krwionośnych spojówki (np. wskutek nadużywania alkoholu lub niedostatecznej ilości snu). Co jeszcze może powodować czerwone oko? Przyczyny, które są rzadsze to poszerzenie i przekrwienie naczyń krwionośnych twardówki lub pojawienie się krwi pod spojówką, np. wskutek zbyt forsownego wysiłku fizycznego [1]. 

• Ból gałek ocznych – co może oznaczać? Przyczyny i leczenie
• Najczęstsze przyczyny łzawienia oczu. Co powinno niepokoić?
• Laserowa korekcja wzroku – czy jest bezpieczna? Przebieg i rezultaty

Jakie jeszcze inne czynniki mogą wywołać przekrwione oczy? Przyczyny, jakie są możliwe, to [1] [2] [3] [4]: 

• bakteryjne zapalenie wnętrza gałki ocznej,
• chemiczne podrażnienie spojówek,
• choroby oczodołu,
• choroby powiek – np. nieprawidłowy wzrost rzęs, podwinięcie/odwinięcie powieki lub niedomykalność szpary powiekowej,
• guzy spojówki,
• jęczmień,
• keratopatia,
• klasterowe bóle głowy,
• nieprzestrzeganie higieny podczas noszenia soczewek kontaktowych,
• niezakaźne zapalenie spojówek lub rogówki – np. alergiczne, 
• pemfigoid bliznowaciejący oczny,
• uszkodzenie nerwu wzrokowego, np. w przebiegu jaskry,
• uraz gałki ocznej,
• zakaźne zapalenie rogówki,
• zapalenie nadtwardówki lub twardówki, 
• zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej,
• zapalenie spojówek o podłożu bakteryjnym lub wirusowym, 
• zespół nawracających ubytków nabłonka rogówki (RCE – recurrent corneal erosion),
• zespół Stevensa-Johnsona,
• zespół suchego oka. 

Jak widać, przekrwione oczy mogą świadczyć o podrażnieniu, ale równie dobrze może to być objaw poważniejszej choroby narządu wzroku. Jeśli u chorego poza czerwonym  białkiem oka występują także inne objawy, np. ból gardła, mdłości, ostry ból głowy, wymioty lub zmęczenie, nie należy zwlekać z wizytą u okulisty. Specjalista przeprowadzi szczegółowy wywiad oraz zleci odpowiednie badania – na podstawie ich wyników zostanie postawione rozpoznanie. O ile pierwsza wizyta musi się odbyć w tradycyjnej formie stacjonarnej, o tyle już kolejne można zorganizować zdalnie, bez wychodzenia w domu. Jest to możliwe dzięki rozwiązaniom takim jak e-recepta online oraz teleporady. 

Przekrwione oczy u dzieci

Do przekrwienia oczu u dzieci dochodzi najczęściej w wyniku podrażnienia mechanicznego oka podczas zabawy. Objaw może stanowić konsekwencję częstego przecierania narządu wzroku lub ulokowania się w nim niewielkiego ciała obcego (np. drobiny piasku z piaskownicy). Równie dobrze jednak przekrwione oczy u dziecka mogą być oznaką poważniejszej choroby, dlatego lepiej zabrać malucha z czerwonymi oczami do lekarza rodzinnego lub pediatry. Jeżeli lekarz rodzinny lub pediatra mają wątpliwości odnośnie diagnozy, mały pacjent jest kierowany do okulisty dziecięcego. Specjalista ustali, co wywołało czerwone oczy. Przyczyny mogą być trudne do uchwycenia i mogą okazać się konieczne bardziej specjalistyczne badania. 

Przekrwione oczy u dorosłych 

W przypadku wystąpienia przekrwionych oczu u osoby dorosłej, pilnej konsultacji lekarskiej wymaga sytuacja, gdy zauważono objawy, takie jak [1] [5]: 

• ból głowy z silnym bólem oka, 
• objawy zakażenia oka, 
• pojawienie się tęczowych kół wokół źródeł światła, 
• światłowstręt, 
• wytrzeszcz oczu, 
• zaburzenia widzenia, 
• zażółcone i przekrwione oko.

Niezwłocznej konsultacji wymagają także urazy mechaniczne oraz chemiczne oka. Jeśli doszło do takiego zdarzenia, najlepiej udać się w trybie pilnym na SOR [1]. Wizytę u specjalisty można odroczyć, jeśli zaczerwienienie oczu jest powierzchowne lub zapalenie spojówek powtarzało się w przeszłości i ma charakter alergiczny. Nie należy jednak bagatelizować tej dolegliwości, ponieważ jak widać, wiele chorób daje symptomy w postaci przekrwionych oczu. Nowotwór (guzy spojówki) także się do nich zalicza!

Jak leczyć przekrwione oczy?

W przypadku wystąpienia przekrwionych oczu najlepiej przemyć oczy roztworem soli fizjologicznej lub przegotowaną wodą. Jeśli zaczerwienione oko wystąpiło u osoby, która na co dzień dorosły nosi soczewki kontaktowe, należy je zdjąć, wyrzucić i założyć na jakiś czas okulary. Jakie są domowe sposoby na czerwone oczy? Jak się pozbyć tego problemu zdrowotnego? Warto wypróbować następujące metody [1] [2]: 

• chłodne kompresy na oczy,
• drzemka regenerująca,
• kompresy z herbaty,
• krople na przekrwione oczy o działaniu nawilżającym, 
• przerwa od komputera i urządzeń typu smartfon/tablet,
• usunięcie z najbliższego otoczenia potencjalnych alergenów, 
• wyłączenie klimatyzacji lub użycie nawilżacza do powietrza.

Jeśli domowe sposoby okazują się nieskuteczne lub zauważono inne niepokojące objawy, należy pokazać lekarzowi czerwone gałki oczne i wdrożyć zalecaną przez niego metodę leczenia [2] [6]: 

• alergiczne zapalenie spojówki leczy się za pomocą substancji przeciwhistaminowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych, natomiast w ciężkich stanach niereagujących na leczenie podawane są kortykosteroidy lub leki immunosupresyjne,
• jeśli za zapalenie spojówek odpowiada chlamydia, stosuje się antybiotyki, a każdy niepokojący objaw należy skonsultować z okulistą, 
• leczenie zespołu suchego oka polega na podawaniu tzw. substytutów łez (lub inaczej sztucznych łez), 
• w przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek pacjent powinien wkraplać sobie do oczu krople antybiotykowe, 
• w przypadku wirusowego zapalenia spojówek stosuje się krople antybiotykowe i następnie leki przeciwwirusowe, takie jak np. acyklowir.