Plamy na języku — o czym świadczą i jak je leczyć?

Plamy na języku mogą wynikać ze spożywania niektórych potraw lub też palenia papierosów. Czy takie przebarwienia są groźne? O czym jeszcze mogą świadczyć? Na czym polega leczenie plam na języku, białych, czerwonych lub czarnych? Podpowiadamy.

Plamy na języku — co mogą oznaczać?

Kolorowe plamy na języku, który u zdrowej osoby jest różowy, gładki i wilgotny, mogą wzbudzać niepokój. Nie zawsze jednak taki objaw wiąże się z poważną chorobą. Przykładowo, białe zabarwienie języka u niemowląt często wynika z karmienia mlekiem z piersi lub mlekiem modyfikowanym [1]. Małe dzieci nie produkują zbyt wiele śliny, w związku z czym nie nadążają z wypłukaniem jamy ustnej. Resztki pokarmu mogą w takiej sytuacji gromadzić się na języku. 

• Alkoholizm – objawy. Jak rozpoznać alkoholizm na różnych etapach?
• Bąble na języku przy gardle – przyczyny zmian na języku
• Leczenie krostek na języku oraz przyczyny ich powstawania

Inna prozaiczna przyczyna przebarwień na języku to częste picie kawy lub herbaty, a także nadużywanie alkoholu lub papierosów. W rezultacie u osoby dorosłej mogą się pojawić białe lub nawet czarne plamy na języku [2] [3]. Dobrym przykładem są również żółte plamy na języku, stanowiące efekt spożywania w zbyt dużych ilościach przyprawy curry. 

Po zaobserwowaniu plam na języku warto w pierwszej kolejności przeanalizować swoje nawyki lub zwyczaje związane z przyjmowanymi pokarmami. Natomiast gdy brak prawdopodobnej przyczyny, warto udać się do lekarza. Czasami wystarczy e-konsultacja, żeby szybko zweryfikować powód nietypowego zabarwienia i następnie e-recepta online, aby uzyskać receptę na potrzebne leki, które pomogą w rozwiązaniu nieestetycznego problemu. 

Przyczyny powstawania plam na języku

Od czego mogą się robić plamy na języku? Jeśli chodzi o białe plamy na języku u dziecka lub osoby dorosłej, możliwe przyczyny to [4]: 

• nieprawidłowa higiena jamy ustnej, 
• niedobór niektórych składników odżywczych, np. witaminy B12 lub kwasu foliowego,
• odwodnienie organizmu,
• przebyta niedawno antybiotykoterapia,
• spożywanie w nadmiarze produktów bogatych w cukier,
• stosowanie leków sterydowych,
• wysuszenie błon śluzowych jamy ustnej wskutek produkowania śliny w zbyt małych ilościach. 

Od czego mogą się robić czarne plamy na języku? Co oznaczają? Mniej poważne przyczyny takiego zabarwienia języka to [2] [3]: 

• częste picie kawy lub czarnej herbaty, 
• nadmierne gromadzenie się białka keratyny na brodawkach językach, np. wskutek zaniedbań związanych z higieną jamy ustnej,
• nadmierne palenie tytoniu, 
• stosowanie niektórych leków (np. zawierających subsalicylan bizmutu).

Czerwone plamy na języku u dorosłych lub dzieci mogą wynikać z urazu języka (np. w wyniku przypadkowego ugryzienia albo spożycia zbyt gorących napojów/potraw) [5]. Tymczasem charakterystyczny malinowy język, to częsty objaw alergii pokarmowej lub nadwrażliwości na substancje zawarte w lekach [6] [7]. 

Czy plamy na języku są groźne?

Niestety plamy na języku u dorosłych lub dzieci mogą świadczyć także o poważniejszych chorobach. Z tego powodu, jeśli zaobserwowane są dodatkowe objawy lub przebarwienia długo nie ustępują, wskazana jest wizyta u lekarza. 

Biała plama na języku, w gardle i po wewnętrznej stronie policzków może świadczyć o [8] [9] [10]: 

• leukoplakii (rogowaceniu białym) — to zmiana przedrakowa, która jest obserwowana często u osób palących papierosy, niedbających o higienę jamy ustnej lub stosujących dietę ubogą w świeże owoce i warzywa. Jest związana także z zakażeniem ludzkim wirusem brodawczaka (HPV),
• odwodnieniu — jeśli poza białym nalotem na języku zauważono także zmiany dotyczące mikcji (np. zmniejszoną ilość oddawanego moczu lub zagęszczenie i zmianę zabarwienia moczu), przyczyną może być odwodnienie organizmu. Taki stan jest bardzo niebezpieczny w przypadku niemowląt i małych dzieci, 
• pleśniawkach — gdy jamę ustną zaatakują grzyby z gatunku Candida albicans, pojawiają się charakterystyczne białe bolące plamy na języku, a także po wewnętrznych stronach policzków. Ryzyko wystąpienia pleśniawek zwiększają: antybiotykoterapia, niewyrównana cukrzyca, problemy z odpornością, niedożywienie, wcześniactwo oraz brak higieny,
• przeroście migdałka gardłowego — powiększanie się migdałka gardłowego wynika z nadmiernej aktywności immunologicznej tkanki chłonnej gardła. Najczęściej przyczyną są nawracające infekcje górnych dróg oddechowych, bakteryjne lub wirusowe,
• zakażeniu Helicobacter pylori — bakteria atakuje układ pokarmowy, infekcja może sprzyjać rozwojowi raka żołądka. Do zakażenia dochodzi w latach dziecięcych, np. poprzez picie z tej samej butelki, co chora osoba.

Czarne lub brązowe plamy na języku mogą stanowić oznakę [11] [12] [13]: 

• choroby Addisona (pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy). W takim przypadku obserwowane są również dodatkowe objawy: bóle mięśni i stawów, łatwa męczliwość, osłabienie czy też skłonność do okresowych zasłabnięć, nasilające się po urazach, w sytuacjach stresowych oraz po infekcjach. 
• płonicy (szkarlatyny) – ostrą chorobę zakaźną wywołują paciorkowce, zarazić można się drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotami zakażonymi przez chorego. Dla szkarlatyny typowy jest gwałtowny początek — poza ciemnym zabarwieniem języka pojawiają się również: ból brzucha, ból gardła, nudności, gorączka oraz zapalenie migdałków.

Czerwona plama na języku może także świadczyć o wspomnianej wcześniej szkarlatynie. Inna możliwa przyczyna to naczyniaki, czyli łagodne nowotwory wywodzące się z naczyń krwionośnych [5]. Charakterystyczny malinowy język może oznaczać także chorobę Kawasaki. To poważne schorzenie, które atakuje ściany naczyń krwionośnych [6]. Przeważającą większość chorych stanowią dzieci w wieku poniżej 5 lat. Natomiast jeśli chodzi o inne typowe dla tej jednostki chorobowej symptomy, zaliczają się do nich: gorączka, zapalenie błon śluzowych jamy ustnej, gardła i nosa, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie spojówek oraz zapalenie stawów [6].

Leczenie plam na języku — jak przebiega?

Leczenie przebarwień na języku zależy od ich przyczyny. Jeśli powodem jest nieprawidłowa dieta lub złe nawyki, wystarczy modyfikacja stylu życia i język wróci do swojej pierwotnej barwy. W przeciwnym wypadku może być konieczne wdrożenie bardziej specjalistycznego leczenia, np.: terapii lekami przeciwgrzybiczymi albo antybiotykami (w zależności od danego przypadku). Aby zapobiegać plamom na języku, warto dbać o higienę jamy ustnej. Wskazane jest regularne i dokładne szczotkowanie, nie tylko zębów, ale także języka, najlepiej po każdym posiłku. Natomiast gdy zaszło podejrzenie, że kolorowe przebarwienia świadczą o poważniejszej chorobie, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.