Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Udar słoneczny jest szczególnym rodzajem udaru cieplnego. Jest następstwem przegrzania organizmu w wyniku silnego nasłonecznienia. Pojawia się jako efekt zbyt długiego przebywania na słońcu, zwłaszcza podczas upałów, kiedy nie zachowuje się podstawowych zasad ostrożności. Jakie są najczęstsze objawy udaru słonecznego i cieplnego oraz na czym polega pierwsza pomoc w tym przypadku? Jak można chronić się przed udarem? Zapraszamy do artykułu.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Czym jest udar cieplny?
Udar cieplny to ostatnie ogniwo reakcji organizmu na przegrzanie i potencjalnie śmiertelny stan chorobowy. Mimo iż jest to niebezpieczny stan, wiele osób wciąż nie do końca wie, z czym jest związany i na czym polega pierwsza pomoc w jego przypadku, o czym mogą świadczyć chociażby nagminnie wpisywane w wyszukiwarki frazy, jak np. „wapno na udar słoneczny”. Warto termin ten zatem nieco przybliżyć. Trzeba wiedzieć, że udar cieplny definiowany jest wzrostem temperatury ciała powyżej 40 °C, czego skutkiem są między innymi dysfunkcje układu nerwowego. To reakcja na przegrzanie, kiedy organizm nie jest w stanie pozbyć się nadmiaru ciepła. Efektem jest denaturacja białek oraz martwica komórek. Szczególnym rodzajem udaru cieplnego jest porażenie słoneczne, czyli przegrzanie organizmu spowodowane przez wysokie nasłonecznienie. Porażenie może nierzadko może wystąpić razem z udarem cieplnym i wówczas objawy w obu przypadkach są podobne.
Udar słoneczny – jak go rozpoznać?
Jeśli chodzi o udar słoneczny, może on dotknąć osoby w każdym wieku i stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Objawy udaru słonecznego to między innymi gorąca skóra twarzy, która tworzy jaskrawy kontrast ze skórą na ciele, która jest blada i zimna. Osoba z udarem słonecznym jest ponadto niespokojna i ma zaburzenia widzenia oraz problemy z orientacją, jej mowa staje się niewyraźna, a dodatkowo pojawia się u niej chód chwiejny. Udar słoneczny objawy daje również w postaci bólu głowy, ponadto pojawiają się bóle karku, który staje się sztywny. Początkowo może wystąpić nadmierne pocenie, a z czasem pojawiają się także nudności i wymioty. Nierzadko udarowi towarzyszy także utrata świadomości, która może doprowadzić do utraty przytomności. Z kolei u małych dzieci do objawów udaru słonecznego zaliczyć można już wystąpienie wysokiej gorączki.
W upalne dni osoby, które znajdują się w grupie ryzyka, jeśli chodzi o udar słoneczny, powinny ograniczyć wychodzenie z domu jedynie do wykonania niezbędnych czynności. W tej sytuacji problemem może być wykupienie leków na receptę. Dojazd do lekarza po receptę w upał to kiepski pomysł, ale rozwiązaniem jest e-recepta online. Można otrzymać ją bez wychodzenia z domu i to w zaledwie kilka minut.
Postępowanie w przypadku udaru cieplnego.
Nieleczony udar słoneczny może prowadzić do śmierci. W przypadku wystąpienia udaru szacuje się, że śmiertelność wśród osób dorosłych wynosi około 12%, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie postępowanie przy pojawieniu się pierwszych objawów. Polega ono na zapewnieniu osobie z udarem słonecznym odpowiednich warunków do czasu przyjazdu służb medycznych. W tym czasie wykonuje się szereg niezbędnych czynności, w tym m.in. chłodne okłady (nie mogą być bardzo zimne!) oraz mierzy się temperaturę co 10 minut. W momencie, gdy spadnie ona do wartości 38 °C, schłodzenie można przerwać. W żadnym wypadku nie wolno podawać pacjentowi leków przeciwgorączkowych, ponieważ w przypadku udaru nie będą one skuteczne. Szczegółowy opis postępowania po wystąpieniu udaru znajduje się w dalszej części artykułu.
Kto jest najbardziej narażony na udar słoneczny?
Udar dotyka osoby w każdym wieku, jednak w największym stopniu narażone są na niego małe dzieci, u których nie wykształcił się jeszcze mechanizm termoregulacji, a także osoby powyżej 65 roku życia prowadzące siedzący tryb życia. Na udar narażone są także osoby z chorobami układu krążenia oraz skóry, a także chorujące na cukrzycę i otyłe, a dodatkowo osoby spożywające w nadmiernych ilościach alkohol. Uważać powinny również osoby biorące leki, które wpływają na zdolność do pocenia się oraz leki moczopędne i antydepresyjne.
Udar słoneczny może być spowodowany przebywaniem w bardzo silnym nasłonecznieniu, między innymi podczas kąpieli, zabaw lub pieszych wycieczek. Na udar narażone są również osoby wykonujące długotrwały wysiłek fizyczny. Do czynników zwiększający ryzyko udaru zalicza się również parność w powietrzu, przez którą pocenie jedynie w niewielkim stopniu schładza organizm, a także odwodnienie spowodowane zbyt małą ilością spożywanych płynów. W grę wchodzą również utrzymujące się wysokie temperatury w nocy, które utrudniają ochłodzenie organizmu.
Pierwsza pomoc w przypadku udaru słonecznego.
Osoba z udarem słonecznym powinna zostać zabezpieczona przed dalszą ekspozycją na słońce. Najlepiej odprowadzić lub przenieść ją w miejsce chłodne i zacienione. Jeśli chodzi o udar słoneczny, pierwsza pomoc w dalszej kolejności powinna wiązać się z częściowym rozebraniem i rozluźnieniem ubrania chorego. Następnie pomoc powinna polegać na wykonywaniu okładów z wilgotnych i chłodnych (nie lodowatych!) kompresów w okolicach głowy, szyi, klatki piersiowej oraz pach. W momencie, gdy osoba poszkodowana jest przytomna, zaleca się podawanie jej chłodnych płynów – dobrym rozwiązaniem będzie podanie wody z niewielkim dodatkiem soli. Ważne jest również ułożenie osoby z udarem z uniesioną głową i górną częścią tułowia oraz dalsza obserwacja jej zachowania. W przypadku, kiedy osoba traci przytomność, układa się ją w pozycji bocznej bezpiecznej, a następnie dzwoni po pogotowie. Jeśli osoba traci oddech, a tętno przestaje być wyczuwalne, w trosce o zdrowie należy rozpocząć RKO, wykonując niezbędne czynności aż do przyjazdu karetki.
Osłabienie cieplne a udar słoneczny.
Jeśli chodzi o osłabienie cieplne, pierwszym objawem tego stanu są bolesne kurcze mięśni brzucha lub/i kończyn. Do dalszych objawów zalicza się ogólne zmęczenie oraz osłabienie organizmu, a ponadto często pojawiają się bóle i zawroty głowy, a także nudności. W przypadku osłabienia cieplnego skóra staje się wilgotna, blada i chłodna. Udar słoneczny natomiast najczęściej poprzedza właśnie osłabienie cieplne, jednak w niektórych przypadkach może pojawić się on bez wcześniej wymienionych objawów.
Jak chronić się przed udarem słonecznym?
W gorące i upalne dni nietrudno o udar słoneczny. Co robić, by zapewnić skuteczną ochronę organizmowi przed udarem? Ważne jest unikanie długiej ekspozycji na słońce, kiedy panuje ekstremalnie wysoka temperatura. Nie zleca się przebywania na słońcu między godziną 10 a 15. Jeśli nie jest to możliwe, należy często odpoczywać od słońca, najlepiej w chłodniejszym miejscu. Bardzo ważne jest również spożywanie odpowiedniej ilości wody. Trzeba pamiętać, by latem w upalne dni wypijać zwiększoną ilość wody na dobę. Należy także unikać spożywania alkoholu oraz napojów kofeinowych. Warto dodatkowo nosić lekkie i przewiewne ubrania – najlepiej z lnu lub bawełny. Koniecznie trzeba pamiętać także o nakryciu głowy np. czapką z daszkiem lub kapeluszem. Należy w tym miejscu dodać, że pod żadnym pozorem nie wolno zostawiać dzieci samych w samochodzie – w słoneczne dni o udar w tym przypadku wcale nie jest trudno i choć mówi się o tym głośno w mediach, wciąż wielu rodzic
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
