Koronarografia — co to za badanie i na czym polega?

Angiografia wieńcowy (koronarografia) — zabieg może pomóc kardiologowi w poszukiwaniu zatorów w tętnicach wieńcowych. Zdjęcia rentgenowskie są wykorzystywane przy stawianiu diagnozy i podjęciu decyzji dotyczących leczenia. Na czym polega koronarografia? Jakie są do niej wskazania? Jak przygotować się do badania?

Koronoskopia serca — co to jest?

Koronoskopia (badanie serca) procedura, która wykorzystuje obrazowanie rentgenowskie, umożliwiające zbadanie stanu naczyń wieńcowych serca. Test jest zwykle wykonywany w celu sprawdzenia, czy występuje ograniczenie przepływu krwi do organu. Podczas angiografii wieńcowego podaje się środek kontrastowy bezpośrednio do danego naczynia wieńcowego. Aparat rentgenowski wykonuje serię obrazów, umożliwiając dokładne przeprowadzenie badania. Na podstawie zrobionych zdjęć specjalista może stwierdzić, które z naczyń jest poszerzone czy zwężone, odnaleźć lokalizację zmiany, a także określić liczbę zmienionych chorobowo struktur. 

• Kardiowerter — co to takiego? Wskazania do wszczepienia
• Arytmia serca – przyczyny i objawy. Jak ją leczyć?
• Choroba wieńcowa – przyczyny, objawy i leczenie

Problemy z naczyniami wieńcowymi mogą prowadzić do poważnych zaburzeń np. zawału serca. Z tego powodu należy odpowiednio dbać o swój organizm, prowadząc zdrowy tryb życia i badając się regularnie. W przypadku występowania problemów można umówić się na poradę przez Internet. Jeśli spożywa się leki, pomocna będzie recepta online, którą swobodnie zdobędzie się bez wychodzenia z domu.

Na czym polega koronarografia?

Angiografia może być wykorzystana do lokalizacji miejsca krwawienia wewnętrznego, tętniaków lub nieprawidłowych rozszerzeń naczyń wieńcowych, które mogą powodować poważne problemy zdrowotne, a także identyfikacji problemów ze strukturą serca czy obserwacji nieprawidłowego przepływu krwi spowodowanego zwężeniem lub rozszerzeniem naczyń krwionośnych.

Wskazania do koronarografii

Naczynia wieńcowe umożliwiają przepływ krwi do serca i są niezbędne do jego odpowiedniego funkcjonowania. Angiografia wieńcowa może być zastosowana, jeśli u pacjenta występują:

• ból w klatce piersiowej;
• zaburzenia w tętnie;
• zaburzenia ciśnienia krwi;
• niewyjaśniony ból w szczęce, szyi lub ramieniu;
• poważne problemy, takie jak nieprawidłowe rytmy serca, zawał serca lub zastoinowa niewydolność serca, która występują, kiedy serce nie pompuje wystarczającej ilości krwi na potrzeby organizmu;
• wrodzona wada serca;
• niewydolność serca;
• zwężenie aorty;
• choroba zastawkowa serca, która oznacza, że jedna lub więcej zastawek nie działa prawidłowo;
• uraz klatki piersiowej;
• nieprawidłowe wyniki nieinwazyjnego testu wysiłkowego.

Nie u każdej osoby z wymienionymi zaburzeniami przeprowadza się angiografię. Każdy przypadek jest indywidualnie oceniany przez kardiologa. Czasami wystarczają nieinwazyjne badania obrazowe jak angio-MR czy angio-TR. Najczęściej koronarografia jest wykonana w celach diagnostycznych i monitorowaniu choroby wieńcowej serca czy u pacjentów po zawale serca (wówczas po badaniu można od razu przeprowadzić leczenie — angioplastykę czy wszczepienie stentów).

Jak przygotować się do koronarografii?

W niektórych przypadkach jest wykonywana koronarografia z ręki, czyli w trybie nagłym. Częściej jednak są one zaplanowane z wyprzedzeniem, co daje czas na przygotowanie. Czasami trzeba wykonać inne badania laboratoryjne przed zabiegiem.

Zaleca się nie jeść ani nie pić przez osiem godzin przed angiografią. Trzeba poinformować lekarza o wszelkich przyjmowanych lekach, chorobach, a także występowaniu alergii. Należy zmyć lakier do paznokci z dłoni oraz stóp.

W wielu przypadkach do szpitala zgłasza się rano w dniu badania i zostaje się wypisanym później tego samego dnia. Jednak należy być przygotowanym na możliwość pozostania na noc w placówce w celu regeneracji. Warto przyjechać do szpitala z bliską osobą i poprosić ją o opiekę po zabiegu, ponieważ można odczuwać zawroty głowy lub oszołomienie przez pierwsze 24 godziny po koronarografii.

Koronarografia — przebieg

Procedura najczęściej trwa od 30 minut do godziny. Przed rozpoczęciem angiografii specjaliści przeanalizują historię medyczną pacjenta, w tym występujące alergie i przyjmowane leki. Często przeprowadza się badanie fizykalne i laboratoryjne (jak morfologia krwi, parametry krzepnięcia krwi, oznaczenie grupy krwi), a także sprawdza parametry życiowe — ciśnienie krwi i puls. Zaleca się opróżnienie pęcherza i przebranie się w szpitalną koszulę.

Podczas zabiegu pacjent będzie leżeć na plecach. Zakłada się wkłucie dożylne, żeby w razie potrzeby podać odpowiednie leki. Lekarz wybiera miejsce do nakłucia i wprowadzenia cewnika do podania kontrastu. Najczęściej wybiera się którąś z pachwin albo jeden z nadgarstków. Miejsce należy zdezynfekować i znieczulić miejscowo. Gdy znieczulenie działa, wprowadza się cewnik i podaje środek kontrastowy. Pacjent może krótkotrwale odczuwać ciepło.

Przebieg procedury lekarz obserwuje dzięki obrazowi rentgenowskiemu. Wówczas ocenia drożność oraz budowę naczyń wieńcowych. Jeśli specjalista zauważy, że następuje blokada, może ją usunąć, wykonując zabieg zwany angioplastyką, a następnie umieścić stent.

Po zakończeniu procedury cewnik należy usunąć. Następnie zakłada się opatrunek uciskowy, żeby uniknąć powstawania krwiaka. Zapis badania jest wykonywany w wersji cyfrowej, więc wyniki można odtworzyć już po wykonaniu procedury. Lekarz dokonuje analizy wyników koronarografii oraz innych badań np. USG serca, EKG czy próby wysiłkowej, a następnie planuje dalsze zalecenia.

Być może po wykonaniu zabiegu pacjent będzie musiał leżeć na plecach przez kilka godzin, jeśli cewnik znajdował się w pachwinie. Zwykle można wrócić do domu tego samego dnia, w którym wykonano angiografię wieńcową. W przypadku założenia stentu, jeśli zabieg był złożony lub wykonywany po południu, powinno się być przygotowanym na pozostanie na noc w placówce.

Nie zaleca się samodzielnego prowadzenia samochodu, dlatego po zabiegu pacjent będziesz potrzebować kogoś, kto odwiezie go do domu po wypisie ze szpitala. Można czuć się zmęczony po koronarografii, może pojawić się siniak, a rana może być wrażliwa przez tydzień lub dłużej. Lekarz może zalecić ograniczenie aktywności fizycznej przez kilka dni po powrocie do domu, a także odpoczynek, picie dużej ilości wody i zaniechanie spożywania używek.

Koronarografia — ryzyko i przeciwwskazania do badania

Koronarografia jest istotnym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce kardiologicznej. Istnieje jednak kilka przeciwwskazań do wykonania procedury. Pierwszym z nich jest brak zgody pacjenta na badanie. Nie należy wykonać angiografii naczyń wieńcowych, gdy występuje:

• zaawansowana choroba nerek,
• poważne zaburzenia krzepnięcia krwi,
• ciężka anemia,
• nadciśnienie tętnicze,
• zapalenie wsierdzia,
• zaburzenie elektrolitowe,
• silna reakcja alergiczna na środek kontrastowy czy leki,
• obrzęk płuc,
• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• niedawny udar mózgu.

Podobnie jak w przypadku większości zabiegów wykonywanych na sercu i naczyniach krwionośnych, angiogram wieńcowy wiąże się z pewnym ryzykiem, takim jak narażenie na promieniowanie z zastosowanych promieni rentgenowskich. Poważne komplikacje są jednak rzadkie. Potencjalne zagrożenia obejmują:

• atak serca,
• udar,
• obniżenie ciśnienia krwi,
• powstanie zakrzepów,
• uszkodzenie naczyń krwionośnych,
• nieregularne bicie serca (arytmie),
• reakcje alergiczne na środek kontrastowy lub leki stosowane podczas zabiegu,
• uszkodzenie nerek (a nawet konieczność wykonania dializy),
• krwotok, ból czy infekcję, szczególnie jeśli igła albo cewnik uszkodziły skórę.

Należy zadzwonić do swojego lekarza, jeśli:

• zauważy się krwawienie, nowe siniaki lub obrzęk w miejscu cewnikowania;
• pojawia się narastający ból lub dyskomfort w miejscu założenia cewnika;
• zaobserwowano oznaki infekcji, takie jak zaczerwienienie danego miejsca lub gorączka;
• nastąpiła zmiana temperatury lub koloru nogi lub ramienia, które zostały użyte do zabiegu
• kończyna, w którą został wprowadzony cewnik, jest odrętwiała, pojawia się uczucie pieczenia, odbarwienia, zaburzenia czucia czy odczuwania temperatury otoczenia;
• pojawia się ból w klatce piersiowej lub duszność.

Ryzyko wystąpienia poważniejszych komplikacji jest wyższe u osób starszych, a także jednostek z chorobami przewlekłymi (w tym cukrzycą, niewydolnością serca czy przewlekłą chorobą nerek).