Pantomogram — po co się go wykonuje? Przebieg i przeciwwskazania

Napisano 11.04.2023 | Asystentka Medyczna | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Pantomogram, znany również jako zdjęcie panoramiczne jamy ustnej, to jedno z podstawowych narzędzi diagnostycznych stosowanych w stomatologii. Ta nieinwazyjna metoda daje możliwość uzyskania przeglądu całej struktury zębów, kości szczękowych oraz częściowo tkanek miękkich. Pantomogram pozwala na wykrywanie problemów, które na pierwszy rzut oka mogą być niewidoczne, dlatego jego wykonywanie jest niezbędne dla zachowania zdrowia jamy ustnej. W niniejszym artykule przyjrzymy się celom wykonywania pantomogramu, opisowi przebiegu badania oraz ewentualnym przeciwwskazaniom.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Co to jest pantomogram?

Pantomogram, zwany również zdjęciem panoramicznym jamy ustnej, jest techniką radiologiczną używaną w stomatologii, która pozwala na uzyskanie szczegółowego obrazu uzębienia. Jego celem jest identyfikacja wszelkich nieprawidłowości w strukturze zębów, kości szczękowych oraz częściowo tkanek miękkich.

Czytaj także:

Pantomogram zębów – ogólny obraz uzębienia

Wyróżniającą cechą pantomogramu jest możliwość przedstawienia całego uzębienia na jednym zdjęciu, obejmującym zarówno szczękę, jak i żuchwę. Umożliwia to dokładną ocenę stanu zębów, ich ustawienia oraz połączeń z kością, co jest kluczowe dla właściwej diagnostyki stomatologicznej.

Technika radiologiczna

Zdjęcie pantomograficzne jest wykonywane przy użyciu specjalnego aparatu RTG, zwane pantomografem. Podczas badania pacjent pozostaje w pozycji stojącej lub siedzącej, a aparat krąży wokół głowy, uzyskując obraz struktur jamy ustnej. Ta innowacyjna technika radiologiczna pozwala na minimalizację dawki promieniowania, jednocześnie zapewniając precyzyjne obrazy uzębienia.

Zdjęcie panoramiczne zębów co pokazuje – cel wykonania badania

Celem wykonania zdjęcia panoramicznego zębów jest zidentyfikowanie wszelkich nieprawidłowości oraz chorób, które mogą wpłynąć na zdrowie jamy ustnej. Pantomogram pozwala na ocenę stanu zębów, takich jak próchnica, choroby przyzębia, wady rozwojowe, torbiele czy zmiany nowotworowe. Dodatkowo, jest pomocny w planowaniu leczenia ortodontycznego, implantologicznego czy chirurgicznego, co pozwala na precyzyjne i efektywne podejście do terapii.

Warto przy tym dodać, że w przypadku silnego bólu zęba, czy szczęki możemy skorzystać z e-porady. Podczas takiej wizyty zostanie wystawiona dla nas recepta online w postaci kodu, na silniejsze leki przeciwbólowe lub przeciwzapalne. Możemy również otrzymać skierowanie na pantomograf. 

Jak wygląda badanie pantomogramiczne?

Badanie pantomogramiczne jest nieinwazyjną, szybką i bezbolesną procedurą, która pozwala na uzyskanie obrazu całego uzębienia. Jego wykonanie odbywa się za pomocą specjalistycznego aparatu RTG, zwanego pantomografem, który jest odpowiednio dostosowany do wykonywania tego rodzaju badań.

Pantomogram szczęki – proces wykonywania zdjęcia

Proces wykonywania pantomogramu szczęki rozpoczyna się od umieszczenia pacjenta w odpowiedniej pozycji – stojącej lub siedzącej – przed pantomografem. Następnie, stomatolog ustawi odpowiednio głowę pacjenta, aby uzyskać optymalny obraz uzębienia. Aparat RTG krąży wokół głowy pacjenta, rejestrując obraz zębów, kości szczękowych oraz częściowo tkanek miękkich. Cały proces trwa zwykle nie dłużej niż kilka minut.

Przygotowanie do badania pantomogramicznego

Przygotowanie do badania pantomogramicznego jest stosunkowo proste i nie wymaga szczególnych przygotowań ze strony pacjenta. Przed rozpoczęciem badania warto poinformować lekarza o ewentualnych chorobach, alergiach czy przyjmowanych lekach.

Przed wejściem do pomieszczenia z pantomografem pacjent zostanie poproszony o zdjęcie wszelkich metalowych elementów z obszaru głowy, takich jak biżuteria, okulary czy aparaty słuchowe. W celu ochrony przed promieniowaniem pacjent otrzyma specjalne ołowiane okulary oraz ochronę dla tarczycy.

Po zakończonym badaniu pacjent może natychmiast powrócić do swoich codziennych czynności, bez żadnych ograniczeń czy przeciwwskazań. Wynik badania pantomogramicznego zwykle jest dostępny w ciągu kilku dni. Lekarz dokladnie omawia je z pacjentem i zaproponuje odpowiednie dalsze postępowanie diagnostyczne lub lecznicze. Warto pamiętać, że pantomogram to ważne narzędzie w diagnostyce stomatologicznej, które może znacząco przyczynić się do utrzymania zdrowia jamy ustnej oraz właściwego funkcjonowania uzębienia.

Pantomogram – kiedy należy go wykonać?

Pantomogram jest badaniem, które może być wykonane zarówno profilaktycznie, jak i w przypadku wystąpienia konkretnych wskazań zdrowotnych. Oto, kiedy warto rozważyć wykonanie pantomogramu oraz jak wygląda kwestia skierowania na badanie.

Pantomogram bez skierowania – możliwość wykonania badania

Warto podkreślić, że pantomogram można wykonać bez skierowania, co pozwala na swobodne zaplanowanie badania w dogodnym dla pacjenta terminie. W takim przypadku, pacjent może skorzystać z prywatnych gabinetów stomatologicznych, które oferują możliwość wykonania badania bez konieczności posiadania skierowania od lekarza. Taka opcja jest szczególnie korzystna w sytuacjach, gdy pacjent chce wykonać pantomogram profilaktycznie lub ma wątpliwości co do stanu swojego uzębienia.

Skierowanie na pantomogram – wskazania lekarskie

Wśród wskazań lekarskich do wykonania pantomogramu znajdują się między innymi: diagnostyka próchnicy, ocena stanu korzeni zębów, wykrywanie zębów zatrzymanych, analiza stanu kości szczękowej, planowanie leczenia ortodontycznego, implantologicznego czy chirurgicznego. W takich przypadkach skierowanie na badanie jest wystawiane przez lekarza prowadzącego, który uzasadnia potrzebę wykonania pantomogramu w oparciu o stan zdrowia jamy ustnej pacjenta.

Co można odczytać z pantomogramu?

Pantomogram jest nieocenionym narzędziem w diagnostyce stomatologicznej, pozwalającym na odkrycie szeregu nieprawidłowości oraz potencjalnych problemów zdrowotnych. Wiedza, co można odczytać z pantomogramu, jest kluczowa dla lekarza stomatologa, który dzięki temu jest w stanie postawić precyzyjne diagnozy oraz dobrać odpowiednie leczenie.

Pantomogram jak odczytać – ocena stanu uzębienia

Pantomogram pozwala na kompleksową ocenę stanu uzębienia pacjenta, w tym zębów, ich korzeni, przyzębia oraz kości szczękowej. Na podstawie pantomogramu lekarz stomatolog może dokładnie ocenić ustawienie zębów, stan ich szkliwa oraz ewentualne ubytki próchnicowe. Ponadto, pantomogram umożliwia diagnozowanie chorób przyzębia, takich jak parodontoza, oraz ocenę stanu kości, w której osadzone są zęby.

Zmiany patologiczne widoczne na pantomogramie

Pantomogram pozwala również na wykrywanie zmian patologicznych, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie pacjenta. Na zdjęciu pantomograficznym lekarz może zauważyć torbiele, guzy, czy zmiany nowotworowe. W przypadku wykrycia takich nieprawidłowości, lekarz może zdecydować o dalszym postępowaniu diagnostycznym, takim jak badanie histopatologiczne, czy skierowanie pacjenta do specjalisty. Dzięki pantomogramowi możliwe jest również wykrywanie zębów zatrzymanych, co może być istotne szczególnie w kontekście leczenia ortodontycznego oraz planowania zabiegów chirurgicznych.

Pantomogram – przeciwwskazania do badania

Pomimo że pantomogram jest bezpiecznym i nieinwazyjnym badaniem, istnieją pewne przeciwwskazania, które należy wziąć pod uwagę przed jego wykonaniem. Ograniczenia te związane są głównie z ekspozycją na promieniowanie rentgenowskie, które może mieć negatywny wpływ na zdrowie.

Ciąża jako przeciwwskazanie do pantomogramu

Najbardziej znanym przeciwwskazaniem do wykonania pantomogramu jest ciąża, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, kiedy rozwijający się płód jest szczególnie wrażliwy na wpływ promieniowania. W przypadku podejrzenia ciąży, należy poinformować o tym lekarza prowadzącego, który oceni, czy badanie jest konieczne. Jeśli istnieje absolutna potrzeba wykonania pantomogramu w czasie ciąży, lekarz może zastosować dodatkowe środki ochronne, aby zminimalizować ryzyko dla płodu.

Inne przeciwwskazania do wykonania badania

Oprócz ciąży, istnieją również inne sytuacje, w których pantomogram może być przeciwwskazany. Należy poinformować lekarza stomatologa o wszelkich chorobach, alergiach oraz przyjmowanych lekach, które mogą wpłynąć na wynik badania lub zwiększyć ryzyko powikłań związanych z ekspozycją na promieniowanie. W niektórych przypadkach, lekarz może zdecydować się na inne metody diagnostyczne, które będą bardziej odpowiednie dla danej sytuacji klinicznej. 

Wady badania pantomogramicznego

Chociaż pantomogram jest popularnym i użytecznym badaniem w diagnostyce stomatologicznej, posiada pewne ograniczenia i wady, które warto znać. Obejmują one ograniczenia diagnostyczne oraz potencjalne skutki uboczne związane z promieniowaniem rentgenowskim.

Ograniczenia diagnostyczne pantomogramu

Pantomogram dostarcza ogólnego obrazu uzębienia, ale nie zawsze pozwala na uzyskanie pełnych informacji w przypadku niektórych schorzeń czy zabiegów. W ortodoncji, implantologii czy endodoncji, szczegółowe zdjęcia tomograficzne czy periapikalne mogą być bardziej przydatne, aby uzyskać dokładniejsze dane o stanie tkanek czy strukturach szczegółowych. Ponadto, pantomogram nie pozwala na dokładne przedstawienie warstw tkanek miękkich, co może utrudnić diagnozowanie niektórych stanów chorobowych.

Potencjalne skutki uboczne promieniowania rentgenowskiego

Mimo że dawka promieniowania rentgenowskiego podczas badania pantomogramicznego jest stosunkowo niska, długotrwała ekspozycja na promieniowanie może prowadzić do potencjalnych skutków ubocznych dla zdrowia pacjenta. W przypadku osób wykonujących często tego typu badania, istnieje zwiększone ryzyko uszkodzenia komórek oraz narządów wewnętrznych, co może prowadzić do różnych chorób czy nawet nowotworów. Warto zwrócić uwagę na to, że dzieci oraz kobiety w ciąży są szczególnie wrażliwe na promieniowanie rentgenowskie, dlatego należy unikać niepotrzebnych badań.

W przypadku pantomogramu, kluczowe jest odpowiednie zastosowanie tego badania w diagnostyce stomatologicznej, dbanie o właściwe ochrony przed promieniowaniem oraz rozważanie innych opcji diagnostycznych, gdy są one bardziej adekwatne do sytuacji klinicznej pacjenta.

Ile kosztuje badanie pantomogramem?

Badanie pantomogramem kosztuje od 80 do 200 złotych. Cena waha się w zależności od regionu kraju oraz od placówki medycznej. Pantomogram nfz jest refundowany i badanie może być wykonane za darmo. 

Pantomogram zębów cena – koszt w różnych placówkach

Czy warto wykonać badanie pantomogramem? Zdecydowanie tak. Pantomogram jest urządzeniem nieskomplikowanym. Zębów nie bada się codziennie, ale gdy pojawiają się dolegliwości to takie badanie jest jak najbardziej konieczne. Dentysta wykona taką procedurę w swoim gabinecie. Ortodonta nieraz też sprawdza uzębienie w ten sposób. 

Czy pantomogram można wykonać na NFZ?

Badanie pantomogramem można wykonać na NFZ. Jest to procedura wykonywana na skierowanie. Procedura jest szybka i skuteczna. Stomatolog dostaje skierowanie na badanie, które może być wystawione nawet przez lekarza rodzinnego. Po jego otrzymaniu wykonuje badanie, szybko i od razu ma jego wynik. 

Procedura uzyskania pantomogramu na nfz

Badanie wykonyje stomatolog lub ortodonta. Do uzyskania skierowania konieczne jest wskazanie medyczne. Pantomogramu nie trzeba się obawiać, a NFZ pokrywa koszt testu. 

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.