Ile żyje się z niewydolnością serca? Leczenie niewydolności

Niewydolność serca to stan, w którym organ nie jest w stanie pompować krwi wystarczająco dobrze, aby przez cały czas zaspokajać potrzeby organizmu. Leczenie obejmuje farmakologię, a w przypadku nasilenia niewydolności serca możliwe są zabiegi chirurgiczne. Rokowania zależą od wielu czynników, w tym od ogólnego stanu zdrowia pacjenta czy chorób współistniejących. Jakie są objawy niewydolności serca? Ile żyje się ze schorzeniem?

Czym jest niewydolność serca?

Niewydolność serca jest stanem długotrwałym, który z czasem się pogarsza. Oznacza, że serce nie jest w stanie pompować krwi tak dobrze, jak powinno, jednocześnie nie mogąc spełnić zapotrzebowania organizmu. Do niewydolności serca najczęściej następuje po zawale mięśnia sercowego, przy nadciśnieniu tętniczym krwi, przez chorobę niedokrwienną serca, choroby zastawkowe czy kardiomiopatie. Szacuje się, że w Polsce niewydolność serca dotyka około 600-800 tysięcy osób.

• Koronarografia — co to za badanie i na czym polega?
• Niemiarowość serca – objawy, przyczyny, leczenie
• Najczęstsze powody kołatania serca. Czy jest groźne?

Z tego powodu niezwykle istotne jest dbanie o swoje zdrowie. Gdy borykamy się z obniżeniem odporności albo zachorujemy, najlepiej udać się na konsultację do specjalisty. W niektórych sytuacjach wyjście z domu nie jest możliwe, dlatego można skorzystać z teleporady. Pomocna również będzie e-recepta, którą można zrealizować w każdej aptece na terenie Polski.

Czym jest niewydolność krążenia?

Niewydolność krążenia jest stanem, w którym występują zaburzenia w przepływie krwi przez organy. Do symptomów występowania choroby zalicza się duszności, kaszel, świszczący oddech, mniejszą tolerancję na wysiłek fizyczny, nieregularne albo przyspieszone bicie serca i słabo wyczuwalne tętno, obrzęki kończyn, zimne poty, bladą skórę.

Zaburzenie błędnie utożsamia się z niewydolnością serca. Tymczasem choć podczas obu stanów można zaobserwować podobne objawy, nie należy ich mylić. Jest często wynikiem nieprawidłowego funkcjonowania serca. Innymi przyczynami, które mogą wpływać na powstawanie problemu są cukrzyca, astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, zatorowość płucna, nadczynność tarczycy, marskość wątroby, infekcje, wrodzona albo nabyta wada serca, nadużywanie używek (alkoholu, tytoniu i narkotyków) czy przyjmowanie niektórych leków.

Niektórzy pacjenci mogą się zastanawiać, jak się umiera na niewydolność krążenia. Przede wszystkim warto podjąć się odpowiedniego leczenia, ponieważ w przypadku zignorowania objawów może dojść do niedokrwienia narządów, a w rezultacie do ich niewydolności. 

Niewydolność serca— rodzaje

Rozróżnia się kilka rodzajów niewydolności serca. Można wyróżnić stan ze względu na miejsce, którego dotyczą:

• prawokomorowa niewydolność serca — dotyczy prawej strony organu;
• lewokomorowa niewydolność serca — dotyczy lewej strony narządu;
• obukomorowa niewydolność serca — dotyczy obu stron jednocześnie.

Rozróżnienia dokonuje się również, biorąc pod uwagę zaburzoną czynność hemodynamiczną:

• rozkurczowa niewydolność serca,
• skurczowa niewydolność serca,
• niewydolność serca z umiarkowanie zmniejszoną frakcją wyrzutową.

Można również wyróżnić stan ze względu na czas trwania:

• przemijająca niewydolność serca — występuje w ograniczonym czasie;
• ostra niewydolność serca — symptomy pojawiają się nagle i charakteryzują się szybkim nasileniem;
• przewlekła niewydolność serca — objawy utrzymują się przez dłuższy czas (co najmniej przez miesiąc).

Warto również wspomnieć o zastoinowej niewydolności serca. Choroba może mieć charakter ostry lub przewlekły. Charakteryzuje się nagromadzeniem się krwi w narządach.

Wczesne objawy niewydolności serca

Na początkowym etapie niewydolności serca mogą nie występować żadne objawy albo być słabo nasilone. Typowe symptomy odczuwane przez chorego to:

• duszność — początkowo można ją odczuwać podczas aktywności fizycznej, jednak później pojawia się również w stanie spoczynku;
• przewlekłe uczucie zmęczenia oraz zmniejszona tolerancja wysiłku — zmęczenie jest spowodowane niedotlenieniem mięśni szkieletowych;
• napadowa duszność nocna — intensywne uczucie duszności, które występuje po 2-3 godzinach po położeniu się do łóżka. Zazwyczaj ustępuje w ciągu pół godziny od przyjęcia pozycji siedzącej;
• obrzęki wokół kostek.

Do mniej typowych objawów odczuwanych przez chorego zalicza się:

• kaszel nocny — najczęściej jest suchy, jednak wraz z zaostrzeniem się stanu można zaobserwować odkrztuszanie różowawej plwociny;
• świszczący oddech;
• utrata apetytu i uczucie pełności;
• kołatanie serca;
• zawroty głowy;
• splątanie (szczególnie u osób starszych);
• obniżenie nastroju.

Symptomy przedmiotowe, które lekarz stwierdza podczas badania to:

• tachykardia,
• niemiarowy puls,
• szmer sercowy,
• zwiększone ciśnienie w żyłach szyjnych,
• obrzęki obwodowe,
• powiększenie wątroby,
• wodobrzusze,
• skąpomocz,
• zmiana masy ciała,
• wyniszczenie organizmu.

Do klasyfikacji niewydolności serca używa się New York Heart Association (NYHA), opierając się na wydolności wysiłkowej, czyli poczuciu zmęczenia, odczuwania duszności i kołatania serca.

Czynniki ryzyka niewydolności serca — co doprowadza do choroby?

Niewydolność serca może przytrafić się każdemu. Jednak niektóre czynniki mogą zwiększać ryzyko rozwoju tego stanu. Do niemodyfikowalnych czynników ryzyka, czyli tych, na które nie mamy wpływu, zalicza się wiek (wraz z wiekiem jest większe prawdopodobieństwo wystąpienia niewydolności serca), a także wywiad rodzinny (ryzyko wystąpienia zaburzenia jest większe, gdy w rodzinie pojawiły się problemy zdrowotne układu krążeniowego).

Do modyfikowalnych czynników ryzyka, czyli takich, na które mamy wpływ, zalicza się:

• palenie papierosów — zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nie tylko niewydolności serca, jak i raka płuc, jamy ustnej, krtani, szyjki macicy czy pęcherza moczowego.
• spożywanie pokarmów bogatych w tłuszcze lub cholesterol — odkładający się w żyłach cholesterol może pośredniczyć w występowaniu problemów z układem krążenia.
• siedzący tryb życia — zaleca się regularne uprawianie aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności, co pozwoli uniknąć licznych problemów zdrowotnych np. otyłości.

Inne dolegliwości towarzyszące niewydolności serca

Wśród czynników ryzyka znajdują się również choroby jak:

• infekcje (szczególnie w młodym wieku),
• nadciśnienie tętnicze,
• bezdech senny,
• cukrzyca,
• choroba wieńcowa,
• choroba zastawkowa,
• niedokrwistość,
• nadczynność tarczycy,
• niedoczynność tarczycy,
• rozedma,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zaciskające zapalenie osierdzia,
• wady serca.

Ile się żyje z niewydolnością serca — rokowania dla pacjentów

Wiele osób zastanawia się, jak się umiera na niewydolność serca. Trzeba pamiętać, że w ostatnich latach dzięki rozwojowi techniki dokonano postępu w sposobach leczenia. Rokowania są zależne od licznych czynników w tym od:

• odczuwanych objawów;
• stanu mięśnia sercowego;
• rodzaju niewydolności serca;
• reakcji pacjenta na leczenie;
• przestrzegania przez pacjenta planu leczenia.

Warto zaznaczyć, że przewlekła niewydolność serca ma charakter postępujący, co oznacza, że prowadzi do stopniowego pogarszania się czynności mięśnia sercowego, a jednostka wymaga leczenia do końca życia. Na szczęście dostępne są metody leczenia, które spowalniają postęp choroby.

Możliwości leczenia niewydolności serca

Gdy pojawiają się symptomy mogące świadczyć o niewydolności serca, należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Po przeprowadzeniu wstępnej diagnostyki lekarz może wydać skierowanie do specjalisty — kardiologa. Jeśli dolegliwości pojawiają się nagle albo intensywnie się nasilają, trzeba natychmiast skorzystać z pomocy medycznej.

Leczenie będzie zależeć od rodzaju niewydolności serca i tego, co ją spowodowało. Przede wszystkim należy ocenić prawdopodobieństwo występowania chorób współistniejących. Lekarz zbiera szczegółowy wywiad medyczny. Może zapytać m.in. o charakterystykę prowadzonego stylu życia (w tym o dietę, aktywność fizyczną, używki), historię rodzinną, poprzednie i teraźniejsze problemy zdrowotne czy odczuwane objawy.

Następnie lekarz przeprowadzi badania przedmiotowe, analizując występowanie symptomów przedmiotowych. Wykona elektrokardiogram (EKG), który pozwala ocenić aktywność elektryczną serca, a także dokona pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Zleci również przeprowadzenie badań laboratoryjnych krwi oraz moczu. Ten etap skupia się na ocenie wskaźników występowania niewydolności serca, czyli pracy wątroby i nerek, a także morfologii krwi i stężenia peptydu natriuretycznego typu B (BNP).

Jeśli pojawiają się nieprawidłowości lekarz zleci echokardiografię — badanie ultrasonograficzne (USG) wykorzystujące fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, które pozwala na badanie struktur serca, generując obrazy narządu. W diagnostyce wykorzystuje się również inne metody obrazowania jak rezonans magnetyczny, tomografię komputerową czy RTG klatki piersiowej, angiografię naczyń wieńcowych (koronarografię), scyntygrafię, próbę wysiłkową czy biopsję mięśnia sercowego. 

Po dokładnej diagnostyce można przejść do leczenia, którego podstawą jest usunięcie przyczyny niewydolności serca. Z tego powodu postępowanie należy zindywidualizować dla każdego pacjenta. W terapii stosuje się farmakologię, stosując beta-blokery, antagonistów aldosteronu, a także inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI). W leczeniu objawowym wykorzystuje się (diuretyki) leki moczopędne oraz tzw. wazodylatatory o działaniu rozkurczowym.

W przypadku ciężkiej niewydolności serca stosuje się leczenie chirurgiczne w tym transplantację narządu, operacyjne korekty wad anatomicznych serca czy wszczepienie bajpasów albo kardiowertera-defibrylatora.

Chociaż można kontrolować niektórych czynników ryzyka, takich jak wiek, choroby współistniejące czy historia rodziny, można zmienić swój styl życia, aby zapewnić sobie największą szansę na zapobieganie niewydolności serca. Zaleca się:

• Utrzymanie zdrowej wagi.
• Spożywanie pokarmów, które są pełne wartości odżywczych, ograniczając spożycie tłuszczów zwierzęcych oraz soli.
• Regularne ćwiczenia o umiarkowanej aktywności.
• Stosowanie technik radzenia sobie ze stresem.
• Zaprzestanie palenia wyrobów tytoniowych.
• Nie picie alkoholu.
• Monitorowanie i leczenie innych schorzeń, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia niewydolności serca.