Jak rozpoznać uczulenie na słońce? Przyczyny i leczenie

Alergia jest określana jako epidemia XXI wieku. W samej tylko Polsce mamy około 12 milionów alergików, z czego większość stanowią osoby cierpiące na alergiczny nieżyt nosa oraz astmatycy [1]. Nieco mniej powszechnym zjawiskiem jest uczulenie na słońce. Jak się objawia ten typ alergii? Na czym polega jego leczenie? Podpowiadamy. 

Czym jest uczulenie na słońce?

Uczulenie na słońce, alergia na słońce – tak określana jest potocznie fotodermatoza, czyli choroba skóry objawiająca się nadwrażliwością na promieniowanie UV [2]. Przyczyny fotodermatozy są wciąż badane – do jej rozwoju może dojść na drodze mechanizmów immunologicznych, a także wskutek działania określonych czynników zewnętrznych. Uczulenie na słońce może również towarzyszyć innym chorobom, np. uwarunkowanym genetycznie porfiriom skórnym [3]. 

• Kiedy mamy do czynienia z alergią krzyżową i na czym ona polega?
• Alergia kontaktowa, czyli co powoduje uczulenia?
• Jak rozpoznać alergię pokarmową? Objawy alergii u dzieci i dorosłych

Uczulenie na słońce – objawy

Jak manifestuje się uczulenie na słońce? Objawy są bardzo różnorodne. Należą do nich np. [4]: 

• grudki i zmiany wysiękowe;
• pęcherzyki; 
• zmiany skórne o układzie erythema iris. 

Gdzie są najczęściej zlokalizowane dermatozy w postaci uczulenia na słońce? Wysypka i inne zmiany skórne pojawiają się na miejscach odsłoniętych, np. na kończynach górnych i dekolcie. Zdarza się, że towarzyszą im dodatkowe dolegliwości, takie jak nasilony świąd, opuchlizna czy też zaczerwienienie. 

Podejrzenie alergii na promieniowanie UV należy skonsultować w pierwszej kolejności z lekarzem dermatologiem. Specjalista pomoże ustalić przyczynę nadwrażliwości, przepisze także odpowiednie leki. Jeśli zaistnieje potrzeba kontynuowania kuracji, chory nie musi się ponownie zapisywać na wizytę stacjonarną do lekarza. W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem jest e-recepta online, którą da się zrealizować w dowolnej aptece. Największe zalety to duża oszczędność czasu, dzięki czemu uda się szybciej wyleczyć wysypkę po opalaniu na słońcu. 

Przyczyny uczulenia na słońce. Skąd się ono bierze?

Jakie są przyczyny alergii na słońce? Uczulenie mogą wywołać różnorodne czynniki, począwszy od zaburzeń genetycznych i metabolicznych, po reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne wywołane zewnętrznym czynnikiem [5]. Do rozwoju uczulenia na słońce może doprowadzić np. nagła ekspozycja na promieniowanie UV po zimie czy też przyjmowanie niektórych leków, które uwrażliwiają skórę. Alergik reaguje nieprawidłowo nawet na niewielką dawkę promieniowania słonecznego, która u osoby zdrowej nie wywołałaby żadnej reakcji skórnej.

Rodzaje alergii na słońce

Dermatolodzy dzielą alergie na słońce na kilka typów [6]:

• fotodermatoza metaboliczna to uczulenie związane z zaburzeniami metabolizmu; 
• fotodermatoza egzogenna – to nadwrażliwość wywołana czynnikami zewnętrznymi, np. przyjmowanymi lekami lub kosmetykami, które wchodzą w reakcję z promieniowaniem UV;
• fotodermatoza idiopatyczna – to uczulenie na słońce o nieznanej etiologii. Idiopatyczna alergia na słońce pojawia się zwykle u dzieci, do wystąpienia charakterystycznych objawów dochodzi wczesną wiosną, kiedy po zimie skóra jest ponownie wystawiana na działanie promieni słonecznych. 

Fotodermatoz nie należy mylić z innymi typami reakcji skórnych na słońce, takimi jak:  

• oparzenie słoneczne – tak nazywana jest reakcja skórna, która występuje u zdrowej osoby, wskutek zbyt długiej lub zbyt intensywnej ekspozycji na słońce;
• reakcje związane z inną choroba – ryzyko wystąpienia alergii na promienie UV wzrasta u chorych na bielactwo [7], skóra ulega łatwo poparzeniom słonecznym także u osób borykających się z porfiriami [3].

Leczenie uczulenia na słońce – jak sobie z nim radzić?

W sytuacji, gdy podejrzewane jest uczulenia na słońce, do postawienia diagnozy niezbędna jest konsultacja z lekarzem dermatologiem. Specjalista zleci odpowiednie badania, tzw. próby świetlne i na ich podstawie zidentyfikuje przyczynę pojawienia się zmian skórnych.  Od niej zależy sposób dalszego postępowania. 

Leczenie alergii na słońce opiera się na restrykcyjnej fotoprotekcji, czyli ochronie przed działaniem promieniowania UV. Jeśli objawy uczulenia są nasilone, dodatkowo lekarz może przepisać leki antyhistaminowe lub preparaty z glikokortykosteroidami. Powszechnie stosowaną metodą leczenia alergii na słońce jest profilaktyczne naświetlanie skóry w specjalnych kabinach [4]. Jeśli reakcję alergiczną skóry aktywują określone leki, zioła lub kosmetyki, należy rozważyć ich odstawienie. Wyeliminowanie czynnika, który wywołuje uczulenie powinno pomóc, jednak nie zawsze jest to możliwe. 

Domowe sposoby na alergię na słońce – czy są skuteczne?

Leczenie alergii na słońce należy wspierać domowymi metodami. Kluczowe jest, aby: 

• stosować różne metody ochrony przed słońcem – kremy z filtrem UV i nakrycia głowy; 
• unikać promieniowania słonecznego, w szczególności w godzinach pomiędzy 11:00 i 15:00.  

Jak jeszcze wspomóc leczenie alergii na słońce? Co stosować? Jeśli lekarz nie ma co do tego żadnych przeciwwskazań, można stosować leki bez recepty, takie jak np. krem z pantenolem lub maść z wapniem.