Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
W leczeniu chorych na depresję mężczyzn i kobiet psychiatrzy wykorzystują możliwości farmakoterapii i łączą je niejednokrotnie z innymi metodami (np. terapia, którą ustali psychoterapeuta). Zażywanie antydepresantów wymaga oczywiście wcześniejszej konsultacji z lekarzem, gdyż są to środki wydawane na receptę. Z artykułu dowiesz się, jak działają antydepresanty, czy mogą być bezpiecznie zażywane przez każdego, a także kiedy można oczekiwać efektów ich przyjmowania. Wspominamy również, czy substancje zawarte w antydepresantach mają skutki uboczne oraz jak długo należy lek przyjmować. Zapraszamy!
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Rodzaje leków antydepresyjnych i ich działanie
Farmakologiczna walka z depresją opiera się na stosowaniu różnego rodzaju antydepresantów. Podzielić można je na wiele grup, biorąc pod uwagę między innymi to, jak działają. Antydepresanty są lekami psychotropowymi, które wpływają na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Wśród antydepresantów wyróżnić można:
- inhibitory wychwytu zwrotnego neuroprzekaźników,
- trójpierścieniowe antydepresanty,
- czteropierścieniowe antydepresanty,
- inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny,
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (leki SSRI),
- inhibitory monoaminooksydazy,
- leki recepturowe,
- inne leki.
Zioła na stres i depresję można kupić w aptece bez recepty, jednak dedykowane są one raczej pacjentom zmagającym się z chwilowym spadkiem nastroju, a nie poważną depresją. W przypadku choroby, jaką jest depresja, wsparcie psychiatry jest nieocenione i nie powinno się zwlekać z kontaktem ze specjalistą. Antydepresanty dostępne są wyłącznie na receptę, dlatego warto pamiętać, że funkcjonuje e-recepta online. Rozwiązanie to może być przydatne, gdy pacjentowi kończą się przyjmowane leki, a nie może od ręki umówić się na wizytę do specjalisty.
Czy antydepresanty mogą być jedynym elementem leczenia depresji?
Depresja jest ciężką chorobą, więc nie powinno się lekceważyć jej objawów. Biorąc pod uwagę to, jak działa antydepresant, farmakologia faktycznie ma znaczenie przy walce z chorobą, ale nie zawsze powinna stanowić podstawę leczenia. Bardzo ważne w przypadku walki z depresją jest również leczenie niefarmakologiczne, czyli psychoterapia. Dobrana przez lekarza terapia powinna dopełniać zalecone choremu leczenie farmakologiczne. Dzięki psychoterapii pacjent nie tylko jest w stanie zrozumieć swój problem i poznać jego źródła, ale również nauczyć się radzenia sobie z uczuciami i dolegliwościami, które pojawiają się w związku z depresją. Jest to bardzo ważne nie tylko po to, by pacjent wyleczył się z depresji, ale również po to, by zredukować ryzyko ponownego zachorowania na tą groźną chorobę.
Czy każdy może przyjmować antydepresanty?
Zarówno dostępne bez recepty zioła na depresję, jak i wydawane wyłącznie z przepisu lekarza antydepresanty mają nie tylko wskazania, ale i przeciwwskazania do stosowania. Oznacza to, że nie każdy pacjent może bezpiecznie stosować leki przeciwdepresyjne, nawet jeśli ma wskazania do terapii. Biorąc pod uwagę to, jak działają antydepresanty, przeciwwskazaniem do ich stosowania może być ciąża i niektóre choroby somatyczne. Z tego powodu bardzo ważny jest rzetelny wywiad medyczny, na podstawie którego lekarz będzie w stanie ocenić bezpieczeństwo ewentualnej terapii.
Antydepresanty nie mogą być łączone z alkoholem, ponadto nie jest wskazane ich łączenie z innymi lekami, które działają psychoaktywnie. Uważać należy również na interakcje antydepresantów z innymi lekami – niektóre wzajemne oddziaływania mogą mieć poważne skutki. Mowa nie tylko o lekach przepisywanych przez innych specjalistów, ale także o suplementach i ziołach dostępnych bez recepty.
Jak antydepresanty działają na osoby w ciąży?
Ciąża należy do przeciwwskazań terapii antydepresantami, a ewentualne przepisywanie takich leków kobietom ciężarnym powinno być ograniczone wyłącznie do sytuacji, gdy nie ma dla nich innej, bezpiecznej alternatywy. Skutki uboczne antydepresantów przyjmowanych w czasie ciąży mogą być bardzo poważne – jednym z nich jest znacznie większe ryzyko wcześniactwa. Niektórzy badacze wręcz wskazują na korelację między przedwczesnym porodem a lekami antydepresyjnymi stosowanymi przez ciężarną. Szczególnie niebezpieczne są antydepresanty w III trymestrze ciąży. Wcześniactwo może wiązać się z opóźnieniem psychoruchowym, mniejszą sprawnością intelektualną, a także niebezpieczeństwem rozwoju wielu schorzeń, w tym z astmą, skłonnością do cukrzycy i otyłości, dziecięcym porażeniem mózgowym, a nawet skłonnością do zaburzeń psychicznych.
Oczywiście nie oznacza to, że w ciąży depresji leczyć nie wolno – wręcz przeciwnie. Leczenie ciężarnych wymaga jednak dobrania bezpiecznych metod, w tym między innymi psychoterapii. Farmakologia wdrażana powinna być jedynie w ostateczności, gdy wszystkie inne metody zawiodą.
Kiedy antydepresanty zaczynają działać?
Pozostając w temacie „jak działają antydepresanty”, wspomnieć należy również o czasie ich działania. Wielu pacjentom wydaje się, że odczują wyraźną poprawę swojego stanu zdrowia psychicznego po połknięciu pierwszej pigułki. Niestety nawet najskuteczniejsze leki na depresję na receptę nie są w stanie dać efektów natychmiastowych. Na widoczne rezultaty działania leków przeciwdepresyjnych trzeba zwykle poczekać. Pierwsze sygnały poprawy samopoczucia mogą być widoczne dopiero po 2 tygodniach terapii, a i to za mało, by mówić o skuteczności leku. Jego wpływ na organizm pacjenta ocenić można wiarygodnie dopiero po 4-6 tygodniach terapii, a chwilowa poprawa samopoczucia i tak często nie oznacza końca leczenia – czasem dopiero po 8-10 tygodniach można osiągnąć naprawdę satysfakcjonujące rezultaty. I to jednak nie oznacza końca terapii, co szerzej omówione będzie w dalszej części artykułu.
Kiedy poprawa po antydepresantach nie następuje szybko, pacjenci często zniechęcają się do terapii i na własną rękę decydują o jej przerwaniu, nie wierząc w jej skuteczność. To duży błąd, który może skutkować nasileniem objawów choroby, dlatego w przypadku antydepresantów warto być cierpliwym i dać lekom realne szanse wpłynięcia na stan organizmu.
Czy początki leczenia antydepresantami wiążą się z pogorszeniem stanu zdrowia?
Decydując się na terapię antydepresantami, należy liczyć się z możliwością wystąpienia ich działań niepożądanych. W przypadku poważnej depresji korzyści terapii przewyższają zdecydowanie jej skutki uboczne, ale to, jak działają antydepresanty na zdrowego człowieka, który nie ma wskazań do terapii, jest już inną kwestią. Bardzo ważne jest zatem, by to lekarz, analizując wcześniej stan zdrowia pacjenta, dobrał indywidualnie dla niego najskuteczniejsze leki na depresję, a także ustalił ich bezpieczne stosowanie. Nieco inaczej podchodzi się bowiem do epizodu depresyjnego, a inaczej do depresji przewlekłej.
Jeśli chodzi o skutki uboczne antydepresantów, często pojawiają się one zwłaszcza na początku leczenia, co w połączeniu z brakiem widocznych efektów terapii bywa bardzo frustrujące dla pacjentów. Mowa między innymi o spadku apetytu, zmęczeniu i suchości w ustach, ponadto możliwe są nudności i bóle brzucha, senność, a także przyrosty masy ciała czy większa potliwość. Do działań niepożądanych antydepresantów zaliczyć można czasem również zaparcia, wysypkę, drżenie mięśni czy dysfunkcje seksualne i problemy z oddawaniem moczu. Niejednokrotnie są one na tyle nasilone, że pacjenci wyszukują informacji, kiedy mijają skutki uboczne antydepresantów lub odstawiają je na własną rękę. Pojawiające się działania niepożądane warto jednak zawsze konsultować z lekarzem, by ocenić bezpieczeństwo terapii. Jeśli skutki uboczne nie są nasilone, dobrze je przeczekać, gdyż z czasem zdają się ustępować. Jeśli tak się nie stanie, lekarz może zdecydować o potrzebie skorygowania dawki lub zmianie leku na inny.
Wpływ antydepresantów na inne choroby
Leki przeciwdepresyjne stosowane są – ja sama nazwa wskazuje – głównie w przypadku leczenia zaburzeń depresyjnych, jednak nie jest to jedyny obszar ich wykorzystania. Biorąc pod uwagę to, jak działają antydepresanty, mogą być one przydatne także do leczenia innych zaburzeń psychicznych, w tym między innymi sprawdzą się przy zespole stresu pourazowego, lęku, fobii, czy też zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych. Czasem wspomagają one również leczenie problemu, jakim jest bezsenność, a także walkę z bólem przewlekłym bądź neuropatycznym. Przed rozpoczęciem terapii antydepresantami należy zgłosić lekarzowi wszystkie przyjmowane przez siebie leki. Możliwe są bowiem w tym przypadku różnego rodzaju interakcje, w tym także te bardzo poważne.
Wcześniej wspomniano już, że antydepresanty skutki uboczne mogą dawać u niektórych osób dość dokuczliwe, zwłaszcza na początku terapii, co czasem budzi niepokój i sprawia, że chorzy rezygnują z kolejnych dawek, z obawy, że niekorzystnie odbiją się one na ich zdrowiu. Dodać należy również, że niebezpieczne może być przedawkowanie antydepresantów, dlatego leki tego typu należy przyjmować zgodnie z wytycznymi lekarza i w dawce przez niego ustalonej.
Ile trwa leczenie antydepresantami?
Lekarz, który zapisywać będzie pacjentowi tabletki na depresję, z pewnością poinformuje go o prognozowanym czasie trwania leczenia, a także ustali dawkowanie oraz wizyty kontrolne, w czasie których będzie w stanie ocenić efektywność terapii. Ciężko jednoznacznie określić, ile trwa leczenie depresji, gdyż warunkowane jest to wieloma zmiennymi. Przede wszystkim zależy to od samego pacjenta, nasilenia jego choroby, zaangażowania w psychoterapię, a nawet od wsparcia otoczenia. Leki na poprawę nastroju od psychiatry to bowiem nie wszystko – walka z depresją to niejednokrotnie również potrzeba zmiany codzienności, a to musi trwać.
Są osoby, które odczują działanie antydepresantów już w około 2-4 tygodnie od rozpoczęcia terapii, jednak zazwyczaj zaleca się, by systematycznie stosować leki antydepresyjne dłużej niż 6 miesięcy po zakończeniu objawów choroby, by miały szansę zadziałać w sposób pożądany, a także po to, by ich działanie utrwaliło się. Antydepresantów nie powinno się odstawiać przed upływem 6 miesięcy, nawet jeśli objawy depresji ustąpią wcześniej. Oczywiście ostateczną decyzję w każdym przypadku podejmuje lekarz psychiatra, biorąc pod uwagę stan pacjenta, dolegliwości mu towarzyszące i postępy leczenia. Zdarza się, że pacjenci przyjmują antydepresanty nie miesiące, a nawet lata – mowa chociażby o depresji nawracającej. O tym, ile lat można brać leki przeciwdepresyjne, zdecyduje lekarz.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
