Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Odma płucna, a konkretniej odma opłucnowa, to niebezpieczna dolegliwość, która może mieć różne przyczyny. Występuje, gdy do jamy opłucnowej przedostaje się powietrze, które powoduje ucisk płuca, utrudniając u danej osoby oddychanie. Jeśli chodzi o przyczyny powstawania, wyróżnić można odmę opłucnową samoistną (będącą np. powikłaniem innych chorób płuc), pourazową (związaną z urazem obejmującym klatkę piersiową) oraz jatrogenną (związaną z zabiegami medycznymi). Z artykułu dowiesz się więcej na temat tej dolegliwości, jej rozpoznania i leczenia u pacjentów, a także zagrożenia życia i ryzyka nawrotu.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Odma płucna – czym jest?
Prawdopodobnie każdy z nas słyszał choć raz termin „odma płucna”, jednak nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, co oznacza ten termin, skąd biorą się opisywane przez niego dolegliwości i co należy zrobić w przypadku jego podejrzenia. Co to jest odma płucna? Jest to stan, w przypadku którego powietrze dostaje się do jamy opłucnowej i gromadzi się w niej, stąd inna nazwa tego schorzenia to odma opłucnowa. Jama zlokalizowana jest pomiędzy blaszkami opłucnej, a konkretnie między opłucną trzewną na zewnętrznej powierzchni płuc i opłucną ścienną, którą pokryta jest wewnętrzna część klatki piersiowej. Gromadzące się w niej powietrze sprawia, że uciskane są pęcherzyki płucne, co może przyczynić się do tego, że płuco ulegnie uszkodzeniu lub zapadnie się. Stan ten może być bardzo niebezpieczny i wymaga pilnej interwencji medycznej.
Odma opłucna może wystąpić u pacjenta w każdym wieku, w tym także u dzieci. Jej objawy nie powinny być bagatelizowane. Pacjentom czasem podaje się leki przeciwbólowe, ponadto zaleca się wypoczynek w łóżku, tlenoterapię i ćwiczenia oddechowe. Czasem zabieg jest również koniecznością, a pacjent dochodząc do siebie musi się szczególnie oszczędzać. Warto pamiętać wówczas, że w przypadku konieczności uzupełnienia leków przyjmowanych na stałe, skorzystać można z recepty online, co wymagać będzie od pacjenta mniej wysiłku niż wyjazd do przychodni.
Rodzaje odmy opłucnowej.
Należy wiedzieć, że odma płucna ma różne rodzaje. Podziału można dokonać, biorąc pod uwagę przyczynę schorzenia. Wówczas możliwa jest odma samoistna pierwotna (u zdrowych pacjentów) lub wtórna (powikłanie schorzeń płuc), odma pourazowa (powstająca w związku z urazem klatki piersiowej – np. po wypadku) i odma jatrogenna (związana z zabiegami medycznymi, np. niepożądany efekt cewnikowania żył lub nakłuwania jamy opłucnej). Inny podział obejmuje mechanizm powstawania odmy. Wówczas wyróżnić można odmę zamkniętą (powietrze jednorazowo dostaje się do jamy opłucnej), odmę otwartą (otwór w klatce piersiowej umożliwia swobodne przedostawanie się powietrza do jamy opłucnej i wydostawanie się z niej) oraz odmę wentylową (prężną; powietrze zaciągane jest do klatki piersiowej, ale nie może się z niej wydostać).
Przyczyny odmy opłucnowej.
Odma płucna może powstawać z różnych przyczyn. Jedną z nich są obrażenia powstałe na skutek urazu klatki piersiowej. Do schorzenia przyczynić może się również bardzo silny kaszel, w wyniku którego podopłucnowe pęcherze rozedmowe płuc pękają. Do odmy opłucnowej prowadzić może również przebicie ropnia drenowanego do jamy opłucnej, a nawet pęknięcie jamy gruźliczej. Mowa również o powikłaniach różnego rodzaju chorób płuc (np. przewlekła obturacyjna choroba płuc POChP).
Objawy odmy płucnej.
Jeśli odma płucna jest niewielka, pacjent może nawet jej nie zauważyć. Zdarza się, że tak niewielka zmiana samoczynnie się zalecza. Gorzej sprawa wygląda w przypadku dużej odmy i nasilonych dolegliwości. Wówczas odma płucna objawy daje nie tylko zauważalne, ale również bardzo uciążliwe dla pacjenta. Objawy odmy to między innymi bardzo silny ból w klatce piersiowej, który pojawia się gwałtownie po urazie, wysiłku lub kaszlu. Zauważyć można również, że pacjent ma spłycony oddech i narastają u niego duszności, a gdy dojdzie do niedotlenienia, pacjent może stracić przytomność. Objawy odmy płucnej obejmować mogą ponadto osłabienie i wzmożoną potliwość, a nawet bladość czy sinicę twarzy i szyi. Naczynia krwionośne na szyi mogą się poszerzyć i uwypuklić, tętno ulega znacznemu przyspieszeniu, a klatka piersiowa może się poszerzyć.
Diagnostyka odmy płucnej – jakie badania są konieczne do jej wykrycia.
Ze względu na to, że zaawansowana odma płucna daje dość charakterystyczne objawy, lekarzowi łatwo stwierdzić ją po wywiadzie lekarskim i badaniu fizykalnym pacjenta. Jeśli odma jest jednak mniejsza, a jej symptomy mniej oczywiste, konieczna jest poszerzona diagnostyka. Rozpoznanie odmy opłucnowej obejmuje zazwyczaj badanie USG. Jeśli to konieczne, lekarz zleci również badania dodatkowe, w tym np. RTG klatki piersiowej, TK, a także EKG, pulsoksymetrię i gazometrię.
Gdy u pacjenta podejrzeniem jest odma płucna, pierwsza pomoc polega przede wszystkim na zapewnieniu mu odpoczynku (niewielka odma samoistna lub jatrogenna). Chory powinien zostać przyjęty do szpitala, gdyż przy niewydolności oddechowej konieczne będzie podawanie mu tlenu. Jeśli odma jest poważna, konieczny może być drenaż poprzez II przestrzeń międzyżebrową (odma prężna).
Jak wygląda leczenie odmy płucnej?
Jeśli u pacjenta zostanie zdiagnozowana odma płucna, leczenie dobiera się indywidualnie do jej rodzaju i objawów. W przypadku niewielkiej odmy zazwyczaj wystarczy wypoczynek w łóżku, lekkie ćwiczenia oddechowe i ewentualnie leki przeciwbólowe. Niektóre przypadki odmy wymagają jednak niezwłocznej pomocy lekarskiej. Mowa o odmie otwartej i wentylowej. Gdy u pacjenta wystąpi taka odma płucna, leczenie obejmować może opatrunek Ashermana, zabieg torakotomii, a nawet drenaż jamy opłucnej.
Zdecydowanie nie można bagatelizować podejrzenia, jakim jest odma płucna. Czy można umrzeć? Gdy odma jest duża, a pacjent nie otrzyma w porę stosownej pomocy medycznej, jego życie może być zagrożone. Odma płucna powikłania również może mieć bardzo poważne. Dojść może u pacjenta do zwiększenia się ciśnienia wewnątrzpłucnego, co skutkować może hipotensją i niedotlenieniem, a nawet nagłym zatrzymaniem krążenia. Również zrosty opłucnowe czy ropniak opłucnej to poważne powikłania, które dawać może odma płucna. Rehabilitacja oddechowa pacjenta jest zatem bardzo ważna, gdyż może pomóc w rozprężaniu płuca. Przejście odmy opłucnowej wymaga również od pacjenta szczególnego dbania o siebie oraz unikania gwałtownych zmian ciśnienia (nurkowania, lotów, skoków ze spadochronem itp.).
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
