Czym jest i skąd się bierze wysypka alergiczna?

Wysypka alergiczna to swędząca dolegliwość spowodowana kontaktem z uczulającą substancją. Wysypka nie jest zaraźliwa, ale może być bardzo nieprzyjemna. Wiele substancji może powodować tę reakcję, takich jak kosmetyki, zwierzęta, biżuteria i rośliny. Wysypka alergiczna często pojawia się w ciągu kilku dni od ekspozycji na konkretny czynnik i występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Aby skutecznie leczyć wysypkę na skórze, należy zidentyfikować przyczynę reakcji. Ile trwa wysypka alergiczna? Co zrobić, żeby się jej pozbyć? Jakie są domowe sposoby na wysypkę alergiczną?

Jak wygląda wysypka alergiczna?

Wysypka alergiczna to termin medyczny określający zapalenie skóry (podrażnienie), które jest reakcją na kontakt z alergenem lub substancją drażniącą. Często jest bolesna i swędząca, może powodować zaczerwienienie i obrzęk skóry, a także pojawienie się zmian skórnych. Wysypka może pojawiać się na całym obszarze ciała np. na rękach, brzuchu, twarzy, szyi czy plecach.

• Wybroczyny — o czym mogą świadczyć?
• Wybroczyny u dziecka — o czym świadczą i kiedy są niebezpieczne?
• Wysypka na twarzy – czego może być objawem?

Żeby zmniejszyć nieprzyjemne objawy alergii skórnej, można stosować leki. Wiele z nich zakupimy bez recepty, jednak na te mocniejsze środki, potrzebna będzie e-recepta, którą wystawi nam lekarz na konsultacji medycznej.

Przyczyny występowania wysypki uczuleniowej

Wysypka alergiczna jest spowodowane narażeniem na substancję, która podrażnia skórę i wywołuje reakcję uczuleniową. Czynnik może być jednym z tysięcy znanych alergenów i substancji drażniących.

Najczęstszym typem jest kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia. Ta alergiczna reakcja skórna występuje, gdy czynnik drażniący uszkadza zewnętrzną warstwę ochronną skóry. Niektóre osoby reagują na silne bodźce drażniące już po jednorazowym kontakcie, podczas gdy u innych wysypka może pojawić się dopiero po wielokrotnym narażeniu na nawet łagodne czynniki drażniące, takie jak mydło.

Typowe czynniki drażniące obejmują:

• rozpuszczalniki,
• produkty lateksowe (np. rękawiczki),
• wybielacze i detergenty,
• produkty do włosów,
• mydło,
• filtry przeciwsłoneczne,
• substancje przenoszone drogą powietrzną (w tym pyłki roślin),
• rośliny (głównie wydzielane przez nie substancje jak soki),
• nawozy i pestycydy.

Ryzyko wystąpienia kontaktowego zapalenia skóry może być wyższe u osób, które wykonują określone zawody i mają określone hobby. Przykłady obejmują:

• rolników,
• osoby sprzątające,
• budowlańców,
• kucharzy i inne osoby pracujące z jedzeniem,
• jednostki pracujące w kwiaciarniach i sklepach spożywczych,
• kosmetologów i stylistów fryzur,
• pracowników służby zdrowia,
• mechaników.

Reakcja uczuleniowa może również wystąpić po wewnętrznym w kontakcie z substancją drażniącą. Najczęściej ma formę pokarmowej wysypki alergicznej, która pojawia się po spożyciu danego alergenu np. orzechów, ziaren zbóż, jaj, mleka krowiego, niektórych owoców czy produktów wysokoprzetworzonych (z dużą ilością sztucznych barwników i konserwantów).

Objawy, czyli jak rozpoznać wysypkę alergiczną

Zwykle wysypka alergiczna pojawia się na skórze, która była bezpośrednio narażona na działanie substancji wywołującej reakcję. Na przykład może pojawić się wzdłuż nogi, która otarła się o trujący bluszcz. Niemniej ta nieprzyjemna dolegliwość może również wystąpić po wewnętrznym kontakcie organizmu z substancją drażniącą. Wysypka może rozwinąć się w ciągu kilku minut do kilku godzin od ekspozycji i może trwać od 2 do 4 tygodni.

Oznaki i objawy wysypki uczuleniowej są bardzo zróżnicowane. U niektórych będą bardziej delikatne, a u innych przybiorą intensywniejszą formę. Zazwyczaj można zaobserwować:

• swędzącą wysypkę,
• przebarwienia na skórze,
• wysuszenie skóry,
• popękaną i łuszczącą się skórę, 
• guzki i pęcherze (czasami ze zmian sączą się płyny i powstają strupy),
• obrzęk, pieczenie lub tkliwość danego miejsca.

Niektóre z najczęstszych typów reakcji alergicznej skóry to:

• Atopowe zapalenie skóry lub egzema — występuje wtedy, gdy skóra staje się łatwo podrażniona, swędząca i sucha. Jest to najpowszechniejsza alergiczna choroba skóry, która częściej występująca u dzieci niż u dorosłych. Wysypka jest powiązana zarówno z czynnikami genetycznymi (odziedziczonymi po rodzicach), jak i środowiskowymi.
• Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry — występuje, gdy coś dotyka skóry i powoduje reakcję. Na przykład, niektórzy ludzie są uczuleni na metaliczny nikiel i będą mieli reakcję skórną, po kontakcie z danym przedmiotem. Innym przykładem jest reakcja na trujący bluszcz. 
• Pokrzywka —  to wypukłe guzki na skórze, które powstają w wyniku reakcji alergicznej. Zmiany są wynikiem produkcji histaminy uwalnianej przez organizm w odpowiedzi na alergen.

Jak zapobiegać alergicznym reakcjom skóry?

Można podjąć następujące kroki, aby zapobiec reakcji alergicznej. Przede wszystkim zaleca się unikanie substancji drażniących i alergenów. Warto spróbować zidentyfikować przyczyny wysypki i następnie ich uniknąć. 

W przypadku bezpośredniego kontaktu z alergenem należy umyć dane miejsce. Można usunąć większość substancji wywołującej wysypkę, jeśli umyjemy skórę natychmiast po kontakcie z alergenem. Trzeba użyć łagodnego, bezzapachowego mydła i ciepłej wody, a następnie całkowicie spłukać. Należy również wyprać odzież lub umyć inne przedmioty, które mogły mieć kontakt z alergenem. Można również systematycznie używać kremu nawilżającego. Regularne stosowanie balsamów nawilżających może pomóc przywrócić elastyczność zewnętrznej warstwy skóry.

Zaleca się noszenie odzieży ochronnej jak rękawice, maski na twarz czy gogle. Takie elementy ochronne mogą chronić przed drażniącymi substancjami, w tym domowymi środkami czyszczącymi.

Trzeba też uważać na zwierzęta domowe. Alergeny z roślin, takich jak trujący bluszcz, mogą przyczepiać się do skóry, włosów czy futra zwierząt domowych, a następnie przenosić się na ludzi. Co więcej, mogą również powodować wysypkę alergiczną u pupila, dlatego warto wykąpać swojego zwierzaka, jeśli uważamy, że istnieje ryzyko wystąpienia uczulenia.

Co na wysypkę alergiczną?

Po wystąpieniu reakcji alergicznej warto udać się na konsultację ze specjalistą. Badanie kliniczne może ujawnić wskazówki dotyczące podstawowej diagnozy wystąpienia uczulenia. W przypadku każdego rodzaju alergii można przez jakiś czas unikać substancji, aby zobaczyć, czy wysypka zniknie. Jeśli uniknięcie nie jest możliwe lub objawy nadal się utrzymują, wskazane mogą być dalsze badania diagnostyczne.

W przypadku podejrzenia alergicznego zapalenia skóry seria testów płatkowych pomoże zidentyfikować przyczynę schorzenia. Podczas badania do skóry przyczepia się plastry samoprzylepne zawierające substancje, o których wiadomo, że często wywołują reakcje alergiczne. Następnie lekarz dwukrotnie dokona kontroli pod kątem wystąpienia uczulenia — po 48 godzinach od rozpoczęcia badania i po upływie kolejnych 48-96 godzin. Często stosuje się również testy punktowe, które wykonuje się, delikatnie nakłuwając skórę pacjenta i nanosząc na nią roztwór z alergenem.

Aby zmniejszyć swędzenie i złagodzić stan zapalny skóry, warto wypróbować następujące sposoby samopielęgnacji. Podstawową zasadą jest unikanie substancji drażniących i alergenów. Kluczem do tego jest zidentyfikowanie przyczyny wysypki i trzymanie się od niej z daleka. Często stosuje się krem ​​przeciw swędzeniu, który nakłada się na dany obszar. Można również wziąć doustny lek przeciwhistaminowy. Trzeba jednak pamiętać, żeby w przypadku stosowania jakiegokolwiek medykamentu postępować według zaleceń lekarza i dołączonej do opakowania instrukcji.

Wśród domowych sposobów zaleca się stosowanie chłodnych i mokrych okładów — należy umieścić ​​wilgotną szmatkę na podrażnionym miejscu na 15 do 30 minut kilka razy dziennie. To pozwoli zmniejszyć swędzenie. Warto również chronić swoją skórę i przede wszystkim unikać drapania. Pomocne może być przycięcie paznokci, a jeśli nie możemy powstrzymać się od drapania swędzącego miejsca, przykryjmy je opatrunkiem. Bąble należy zostawić w spokoju. Podczas gojenia się skóry należy trzymać się z dala od słońca lub stosować inne środki ochrony przeciwsłonecznej. Rekomendowane jest również używanie kremów nawilżających przez cały dzień.

Pielęgnacja skóry ze skłonnościami do alergii skórnych

Jak wspomniano wyżej, najważniejszym czynnikiem w zapobieganiu zaostrzeniom skóry wrażliwej i skłonnej do alergii jest radzenie sobie z czynnikami wyzwalającymi i unikanie ich. Warto używać delikatnego środka czyszczącego, który nie zawiera substancji zapachowych ani innych składników podrażniających. Dobrze wybrać taki, który pasuje do naszego rodzaju skóry, czyli do cery tłustej, suchej lub mieszanej. Skórę warto umyć ciepłą wodą po przebudzeniu i przed snem, a także po spoceniu się, dzięki czemu pozbędziemy się brudu. Nigdy nie pocierajmy, ale delikatnie osuszmy skórę miękkim ręcznikiem.

Zaleca się używanie bezpiecznego kremu z filtrem do skóry wrażliwej, który nie zatyka porów i nie wysuszy skóry. Jeśli mamy skłonność do podrażnień, to wszystkie produkty w naszej kosmetyczce powinny być bez intensywnych składników np. konserwantów, takich jak parabeny.

Co więcej, warto prowadzić zdrowy tryb życia, w tym spożywać pełnowartościowe posiłki, które dostarczą nam potrzebnych składników odżywczych i energii do funkcjonowania, a także dbać o regularną aktywność fizyczną oraz nauczyć się odpowiednio zarządzać stresem.