Czego objawem są zmiany włókniste w płucach?

Choć zwłóknienie płuc częściej dotyka osoby starsze, może również występować u dzieci. Istnieje wiele przyczyn powstawania drobnych zmian włóknistych w całej powierzchni płuc w tym w ich szczytach. Co to są zmiany włókniste w płucach? Jaki leczyć zwłóknienie płuc? Jakie są rokowania?

Co to jest zwłóknienie płuc?

Zwłóknienie płuc to poważne schorzenie, które wpływa na układ oddechowy. Powoduje powstawanie drobnych zmian włóknistych w pobliżu pęcherzyków w płucach. To prowadzi do zgrubienia i zesztywnienia tkanki płucnej. Uszkodzenie płuc stopniowo pogarsza się w miarę upływu czasu. Twarde, sztywne tkanki płuc nie rozszerzają się tak dobrze, jak powinny, co utrudnia oddychanie. Zwłóknienie płuc może powodować duszność podczas wykonywania rutynowych zadań, które nigdy wcześniej nie wydawały się męczące. Również inne objawy stają się coraz bardziej uciążliwe, przez co następuje pogorszenie samopoczucia i utrudnienie codziennego funkcjonowania u pacjenta.

• Zapadnięcie płuca — objawy, przyczyny i leczenie
• Rozedma płuc — objawy, leczenie i powikłania
• Duszenie w klatce piersiowej – co może oznaczać?

W przypadku uciążliwych i długo utrzymujących się symptomów należy udać się na konsultację do specjalisty. Lekarz może zalecić wdrożenie farmakoterapii. Trzeba zaznaczyć, że zwłóknienie płuc jest niewyleczalnym i nieodwracalnym stanem, czyli nie istnieje odpowiednia terapia umożliwiająca całkowity powrót do zdrowia. Można jednak przyjmować leki spowalniające proces powstawania zmian włóknistych i guzkowych w płucach. W przypadku gdy na stałe przyjmuje się dany środek, nie trzeba za każdym razem zgłaszać się na konsultację lekarską. Wystarczy recepta online, którą pacjent uzyska bez wychodzenia z domu. 

Wyróżnia się kilka rodzajów włóknienia płuc jak:

• zwłóknienie płuc pozapalne,
• zwłóknienie płuc idiopatyczne,
• zwłóknienie płuc rozsiane.

Objawy zmian włóknistych w płucach

Zwłóknienie płuc ma indywidualny przebieg w zależności od jednostki. Wiele typowych, łatwych do leczenia schorzeń może powodować podobne objawy. Czasami symptomy te można zaobserwować w przypadku przeziębienia lub infekcji górnych dróg oddechowych.

Objawy zwłóknienia płuc obejmują:

• skrócony i płytki oddech;
• suchy kaszel, który nie ustępuje;
• skrajne zmęczenie;
• trudności z oddychaniem zwłaszcza duszności podczas albo tuż po wysiłku fizycznym;
• utratę masy ciała, która nie jest celowa ani łatwa do wyjaśnienia;
• ból mięśni i stawów;
• poszerzenie i zaokrąglenie czubków palców u rąk i nóg (clubbing).

Przebieg zwłóknienia płuc — i nasilenie objawów — może się znacznie różnić w zależności od osoby. U niektórych osób bardzo szybko rozwija się intensywna postać choroby, natomiast inne doświadczają umiarkowanych objawów, które pogarszają się wolniej przez dłuższy czas.

Zmiany włókniste w płucach – przyczyny

Warto pamiętać, że przyczyny powstawania pasmowatych zmian włóknistych w płucach są różnorakie. Za włóknienie płuc może odpowiadać długotrwała ekspozycja na działanie toksyn i zanieczyszczeń. Obejmują one:

• pył krzemionkowy,
• włókna azbestowe,
• pyły metali twardych,
• pył węglowy,
• pył zbożowy,
• odchody zwierząt,
• zabiegi radiacyjne,
• substancje z wyrobów tytoniowych.

Do powstawania zwłóknienia płuc może przyczyniać się również przyjmowanie niektórych leków w tym wybranych antybiotyków, środków stosowanych w chemioterapii, leków na serce czy leków przeciwzapalnych.

Uszkodzenie płuc może również wynikać z problemów medycznych (szczególnie tych dotyczących układu oddechowego), w tym:

• zapalenia płuc,
• gruźlicy,
• tocznia rumieniowatego,
• sarkoidozy,
• zapalenia skórno-mięśniowego,
• reumatoidalnego zapalenia stawów,
• twardziny skóry.

Warto również zaznaczyć, że zmiany włókniste w płucach występują u około jednej trzeciej osób po covid. Niestety są one trwałe i nieodwracalne, dlatego warto dbać o swoją odporność i unikać możliwości zarażenia się.

Co może zwiększyć ryzyko zachorowania na zwłóknienie płuc?

Niektóre czynniki ryzyka, takie jak palenie papierosów, mogą zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju zwłóknienia płuc. Ale nawet posiadanie jednego lub więcej czynników ryzyka nie oznacza, że pewnego dnia pacjent na pewno zachoruje.

Czynniki, które sprawiają, że jest się bardziej podatnym na zwłóknienie płuc, obejmują:

• Wiek — chociaż zwłóknienie płuc zostało zdiagnozowane u dzieci i niemowląt, to znacznie częściej dotyka osoby dorosłe w średnim wieku i starsze (około 50.-70. roku życia).
• Płeć — idiopatyczne włóknienie płuc częściej dotyka mężczyzn niż kobiety.
• Palenie — znacznie więcej palaczy i byłych palaczy rozwija zwłóknienie płuc niż osoby, które nigdy nie paliły.
• Wykonywanie pewnych zawodów w pobliżu pyłu albo oparów — istnieje zwiększone ryzyko rozwoju zwłóknienia płuc, jeśli dana osoba pracuje w górnictwie, rolnictwie lub budownictwie, a także jeśli jest narażona na stałą ekspozycję na zanieczyszczenia.
• Leczenie raka — leczenie radioterapią klatki piersiowej lub stosowanie niektórych leków chemioterapeutycznych może zwiększyć ryzyko zwłóknienia płuc.
• Długotrwałe przyjmowanie niektórych leków — również w przypadku stosowania niektórych leków na choroby serca, leków przeciwzapalnych czy antybiotyków istnieje podwyższone ryzyko rozwoju zwłóknienia płuc.
• Inne stany medyczne — w niektórych przypadkach inny stan chorobowy (taki jak choroba autoimmunologiczna lub infekcja wirusowa) prowadzi do zwłóknienia płuc.

Zmiany włókniste w płucach – leczenie

Niestety uszkodzenie płuc spowodowane zwłóknieniem płuc jest trwałe i nieodwracalne. Postawienie diagnozy i rozpoczęcie leczenia tak wcześnie, jak to możliwe, może pomóc płucom pracować lepiej i dłużej. Z tego powodu większość metod leczenia zwłóknienia płuc koncentruje się na łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia.

Często lekarz decyduje się wprowadzić farmakoterapię w tym kortykosteroidy. Leki mogą spowolnić proces bliznowacenia płuc. Podczas leczenia zwłóknienia płuc wykorzystuje się również terapię tlenową, która ma na celu dostarczanie organizmowi dodatkowego tlenu, co pomaga łatwiej oddychać. Możliwe jest również wdrożenie rehabilitacji oddechowej, a dzięki specjalnie opracowanemu programowi ćwiczeń można wzmocnić mięśnie układu oddechowego. 

W przypadku, gdy zmiany są bardzo rozległe, a rokowania nie przedstawiają się zbyt optymistycznie można rozważyć transplantację płuc. Podczas zabiegu zastępuje się jedno lub oba chore płuca zdrowym narządem otrzymanym od dawcy. Takie działanie daje szansę na poprawę zdrowia i jakości życia. Niemniej warto zaznaczyć, że przeszczep płuc to poważna operacja i nie każdy jest odpowiednim kandydatem do zabiegu.

Włóknienie płuc – rokowania

Objawy zwłóknienia płuc zwykle rozwijają się powoli. We wczesnych stadiach można zauważyć lekkie symptomy lub ich brak. Czas potrzebny do nasilenia się objawów jest inny dla każdego. Nie sposób przewidzieć, jak postępuje zwłóknienie płuc u danego pacjenta. Symptomy mogą się pogarszać bardzo powoli (przez lata), niemniej w niektórych przypadkach choroba może prowadzić do ciężkich objawów dość szybko (w ciągu miesięcy).

Trzeba pamiętać, że na rokowania wpływa wiele rozmaitych czynników. Średni czas przeżycia wynosi 3 lata. Schorzenie ostatecznie prowadzi do nadciśnienia płucnego i niewydolności oddechowej, a także do niewydolności serca.

Po uzyskaniu diagnozy o włóknieniu płuc można podjąć pewne kroki, które pomogą organizmowi pozostać jak najdłużej w jak najlepszej formie. Przede wszystkim zaleca się bycie proaktywnym, aby uniknąć zachorowania. Zwłóknienie płuc oznacza, że układ odpornościowy jest osłabiony i organizm nie może tak łatwo zregenerować się po infekcjach, z którymi inni ludzie mogą walczyć przy niewielkim wysiłku. Należy zwracać szczególną uwagę na mycie rąk i unikać bezpośredniego kontaktu z chorymi osobami. Warto poruszyć ze swoim lekarzem temat szczepionek np. na grypę czy zapalenie płuc i wykonać odpowiednie szczepienia.

Zaleca się również praktykowanie zdrowych nawyków. Jeśli ma się chorobę płuc, bardzo ważne jest, aby rzucić palenie. Co więcej, ponieważ bierne palenie może być szkodliwe dla płuc, warto unikać przebywania w pobliżu osób palących. Istotne jest wdrożenie diety bogatej w składniki odżywcze, zawierającej odpowiednią ilość kalorii. Dobrze starać się jeść różnorodne owoce i warzywa, produkty pełnoziarniste, niskotłuszczowe lub beztłuszczowe produkty mleczne oraz chude mięso. Trzeba unikać tłuszczów trans i tłuszczów nasyconych, zbyt dużej ilości soli i cukrów. Regularne ćwiczenia mogą pomóc w utrzymaniu odpowiedniego funkcjonowania płuc i radzeniu sobie ze stresem. Warto starać się włączyć aktywność fizyczną, taką jak spacery lub jazda na rowerze, do swojej codziennej rutyny. Niemniej dobrze porozmawiać ze swoim lekarzem o tym, jakie czynności mogą być dla odpowiednie dla danej jednostki. Ważne jest również poświęcanie optymalnej ilości czasu na odpoczynek, co może pomóc mieć więcej energii i poradzić sobie ze stresem związanym z chorobą.

Należy również postępować zgodnie z planem leczenia — z zaleceniami lekarza dotyczącymi m.in. przyjmowania leków zgodnie z wytycznymi, dostosowania diety i ćwiczeń do potrzeb i możliwości pacjenta, regularnego chodzenia na wizyty kontrolne.