Jakie jest prawidłowe pH pochwy i jak o nie dbać?

W kobiecej pochwie bytuje wiele bakterii, w tym między innymi pałeczki kwasu mlekowego Lactobacillus. To właśnie one odpowiadają za pH pochwy. Gdy pH jest utrzymane na prawidłowym poziomie, stwarza to niekorzystne warunki dla rozwoju bakterii chorobotwórczych. Co oznacza pojęcie prawidłowe pH pochwy? Jakie czynniki mogą wpływać na nieprawidłowe pH kobiecych narządów intymnych? Podpowiadamy. 

Jakie jest prawidłowe pH pochwy?

Prawidłowe pH pochwy jest utrzymywane dzięki różnym szczepom pałeczek kwasu mlekowego Lactobacillus, które ją zasiedlają. U zdrowej kobiety występuje nawet do 7 różnych szczepów bakterii kwasu mlekowego [1]. To właśnie one odpowiadają za prawidłowe pH pochwy na poziomie od 3,8 do 4,5. Kwaśne środowisko jest równoznaczne z niekorzystnymi warunkami do namnażania chorobotwórczych bakterii, natomiast jest ono korzystne dla dobroczynnej flory bakteryjnej. 

• Czym jest irygacja pochwy i kiedy powinno się ją wykonywać?
• Objawy zapalenia pochwy. Przyczyny i leczenie
• Podrażniona pochwa – co może być przyczyną?

Nieprawidłowe pH pochwy a infekcje intymne 

Nieprawidłowe pH pochwy może wskazywać na zakażenie. Tak manifestują się różnego rodzaju infekcje intymne, np. [3]:  

• grzybica pochwy – charakterystyczny symptom to fluktuacje pH poniżej poziomu 4,5;
• rzęsistkowica – zakażenie pierwotniakiem Trichomonas vaginalis prowadzi do podwyższenia pH pochwy;
• waginoza bakteryjna – w przypadku tej choroby występuje podwyższenie poziomu pH powyżej 4,5.

Zaburzeniom pH często towarzyszą takie objawy jak gorączka, nieprzyjemny zapach wydzielający się z okolic intymnych, pieczenie, świąd czy też upławy. W sytuacji ich wystąpienia należy skontaktować się z ginekologiem i rozpocząć odpowiednie leczenie. Specjalista zleci test pH pochwy oraz inne niezbędne badania i zidentyfikuje przyczynę problemu zdrowotnego. Jeśli będzie trzeba wydłużyć czas trwania kuracji (tak się zdarza np. w przebiegu grzybicy), pacjentka nie musi każdorazowo udawać się na wizytę stacjonarną po leki, wystarczy, że skorzysta z rozwiązania, jakim są recepty online. Dokument wydany przez Internet można zrealizować w dowolnej aptece, bez konieczności oczekiwania na wizytę u specjalisty czy też przerywania kuracji. 

Co wpływa na nieprawidłowe pH pochwy?

Skoro wiadomo już, co to jest pH pochwy i ile wynosi prawidłowy odczyn pH w kobiecych narządach rodnych, warto powiedzieć o tym, co może powodować zaburzenia w tej sferze. Na odczyn pH pochwy wpływa wiele czynników, zarówno endogennych, jak i egzogennych. Do czynników endogennych, które powodują, że pH jest nieprawidłowe, należą [4]: 

• miesiączkowanie – wydzielina ma zasadowy odczyn, co wpływa na wzrost pH;
• przewlekłe stany zapalne dróg rodnych; 
• rozwój choroby nowotworowej;
• upławy; 
• zmiany hormonalne (np. wynikające z wygasania czynności jajników w wieku pomenopauzalnym lub występujące podczas ciąży). 

Tymczasem egzogenne czynniki odpowiadające za nieprawidłowe pH pochwy to [4]: 

• niedostateczna higiena osobista; 
• nietypowe czynności podczas stosunku seksualnego, np. umieszczenie w pochwie ciał obcych;
• płukanie pochwy wodą lub roztworem substancji o działaniu odkażającym;
• stosowanie długotrwałej antybiotykoterapii i w rezultacie zaburzenie równowagi flory bakteryjnej;
• stosowanie podrażniających i wysuszających kosmetyków do higieny intymnej.

Zaistnienie wymienionych sytuacji może doprowadzić do zaburzenia mikroflory i tym samym wzrostu ryzyka rozwoju zakażenia chorobotwórczymi drobnoustrojami.  

Jakie jest pH pochwy w ciąży?

Odczyn pH pochwy zmienia się, gdy kobieta jest w ciąży, wynika to ze zmian hormonalnych, jakie zachodzą w organizmie. Poziom pH w ciąży rośnie, przez co środowisko kobiecych narządów rodnych staje się mniej kwaśne [5]. Niestety taka sytuacja sprzyja infekcjom, które mogą się wiązać z zagrożeniem dla matki i jej dziecka, dlatego w ciąży tak często jest kontrolowany poziom pH pochwy. Jeśli przyszła mama zauważy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy zakażenia, np. uporczywy świąd, upławy o serowatej konsystencji lub nieprzyjemny zapach śluzu, należy niezwłocznie udać się do lekarza. 

Odczyn pH pochwy w ciąży można także kontrolować samemu, za pomocą testów pH dostępnych w aptece. Taki test składa się z aplikatora, który został nasączony substancjami reagującymi na pH. Po umieszczeniu go w pochwie można zaobserwować zmianę barwy pod wpływem kwasowości środowiska narządów intymnych. Następnie wystarczy ją porównać z paletą kolorystyczną dołączoną do opakowania.  Wyniki uzyskane w teście pH wymagają potwierdzenia podczas badań laboratoryjnych [6].  

Jak obniżyć pH pochwy?

Jak przywrócić prawidłowe pH pochwy? Najważniejsze jest, aby przestrzegać zasad higieny intymnej, mianowicie [2]:   

• myć i suszyć okolice intymne zawsze w kierunku od pochwy do odbytu; 
• unikać długich i gorących kąpieli; 
• używać do mycia okolic intymnych dłoni; 
• używać do mycia okolic intymnych wody bez detergentów lub specjalnie przeznaczonych do tego płynów, które nie zawierają drażniących surfaktantów  i utrzymują odpowiednie pH pochwy. 

W sytuacji, gdy doszło do zaburzenia flory bakteryjnej okolic intymnych, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje także, aby stosować doustne preparaty probiotyczne zawierające pałeczki Lactobacillus [7]. Produkty zawierające żywe dobroczynne bakterie mogą być stosowane także w celach profilaktycznych.