Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Dysplazja szyjki macicy, inaczej określana jest jako śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy, skrótowo nazywana jest CIN. Zmiana taka uważana jest za stan przedrakowy. Wyróżniane są trzy przypadki dysplazji szyjki macicy, oznaczane jako CIN 1, CIN 2 i CIN 3. Nie każdy rodzaj zmiany chorobowej jest w stanie przekształcić się w nowotwór złośliwy.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Co to jest dysplazja szyjki macicy?
Dysplazja szyjki macicy, inaczej wewnątrz lub śródnabłonkowa neoplazja macicy (ang. cervical intraepithelial neoplazja – CIN), oznacza nieprawidłowe zmiany w budowie tkanek macicy. Zaburzenie to wykrywane jest za pomocą cytologii, powstaje w obrębie komórek nabłonka, czyli powierzchownej warstwy wyściełającej szyjkę macicy. Niestety, zmiany takie mogą być złośliwe i mogą przekształcić się w raka szyjki macicy.
Ryzyko przekształcenia się dysplazji w raka zależy od stopnia zaawansowania zmian chorobowych. Wyróżniamy trzy stopnie choroby:
- dysplazja szyjki macicy CIN 1 – mały stopień zaawansowania, bardzo wczesny proces kancerogenezy;
- dysplazja szyjki macicy CIN 2 – średni stopień zaawansowania, średnio rozwinięta faza procesu kancerogenezy;
- dysplazja szyjki macicy CIN 3 – dysplazja dużego stopnia, bardzo rozwinięty proces kancerogenezy.
Stadium CIN 3 określa także raka przedinwazyjnego szyjki macicy CIS (carcinoma in situ). Im większy stopień zaawansowania dysplazji, tym wyższe ryzyko rozwoju raka i mniejsze szanse na cofnięcia się zmian chorobowych.
Dysplazja szyjki macicy – przyczyny
Główną przyczyną dysplazji szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Za zmiany chorobowe w obrębie szyjki macicy odpowiadają przede wszystkim rodzaje wirusa HPV 16 i HPV 18. Wirusem HPV można zakazić się już przez sam kontakt skóra-skóra między narządami płciowymi, jak również podczas seksu analnego i oralnego. Czasami stan przedrakowy może być również wywołany długotrwałym zakażeniem onkogennym oraz czynnikami nieonkogennymi.
Wśród przyczyn odpowiadających za wystąpienie dysplazji szyjki macicy wymienia się dużą ilość partnerów seksualnych, nieprawidłową higienę okolic intymnych, nieodpowiedni styl życia, palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu oraz stosowanie używek jak narkotyki lub substancje psychoaktywne.
Przed zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) można chronić się za pomocą szczepionki. Jest ona bardzo skuteczna w grupie dziewcząt i kobiet, które przed szczepieniem nie były zakażone HPV. Szczepienie takie jest określane jako zalecane, jest również odpłatne. Aby skorzystać z takiego szczepienia, potrzebna jest recepta. Szybko i bezproblemowo możemy ją otrzymać, korzystając z takiego rozwiązania jak e-recepta online, czyli bez wychodzenia z domu.
Dysplazja szyjki macicy – jak się objawia?
Dysplazja szyjki macicy może przebiegać bezobjawowo, czyli nie wykazywać żadnych symptomów. Jedynymi niepojącymi oznakami, że coś dzieje się w drogach rodnych, może być plamienie po stosunku lub upławy. Niestety, często te symptomy są ignorowane, a nawet pozostają niezauważone przez panie. Pełne objawy, które występują już w bardzo zaawansowanych stadiach raka szyjki macicy, to m.in. ból podbrzusza, ból podczas stosunku, ogólne złe samopoczucie, uczucie zmęczenia itp.
Jak wykryć dysplazję szyjki macicy?
Dysplazja małego stopnia (CIN 1) może nie dawać żadnych objawów oraz ustąpić samoistnie w ciągu kilku miesięcy. Jednak na ogół choroba ta trwa wiele lat i musi upłynąć od 3 do 10 lat, zanim na jej podłożu rozwinie się rak szyjki macicy.
Nasilona dysplazja szyjki macicy może zostać wykryta dzięki cytologii (ocenianej wg systemu Bethesda lub wg skali Papanicolau).
W obrazie cytologicznym dysplazja szyjki macicy daje objawy choroby w formie:
- różnych wymiarów i kształtów jąder komórkowych;
- powiększenia się jądra komórkowego przy równoczesnym zmniejszeniu ilości cytoplazmy;
- atypowego podziału komórkowego;
- braku zróżnicowania warstw nabłonka wielowarstwowego płaskiego.
W przypadku, gdy u kobiet w wieku 21-24 lata dojdzie do rozpoznania małego stopnia dysplazji szyjki macicy, wtedy konieczne jest powtórzenie cytologii w odstępie 12 miesięcy. Jeśli dwa razy pacjentka otrzyma wynik prawidłowy, wtedy kontrolną cytologię wykonuje się standardowo co 3 lata.
Dodatkowym badaniem wykonywanym w diagnostyce dysplazji szyjki macicy jest kolposkopia. Potwierdzenie choroby oraz określenie właściwego leczenia odbywa się po wykonaniu cytologii i kolposkopii (wziernikowanie szyjki macicy).
W przypadku podejrzenia dysplazji dużego stopnia szyjki macicy (CIN 3) pobiera się materiał tkankowy z szyjki macicy do badania histopatologicznego oraz wykonuje się test w kierunku zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego.
U kobiet powyżej 25. roku życia w przypadku rozpoznania zmian małego stopnia nie wykonuje się cytologii, lecz od razu kolposkopię. Dodatkowo robione jest badanie histopatologiczne oraz test HPV.
Leczenie dysplazji szyjki macicy
Leczenia nie wymaga mały stopień dysplazji szyjki macicy, ponieważ na ogół ustępuje samoistnie. Dodatkowo rzadko przekształca się w zmiany dużego stopnia w dwuletnim okresie obserwacji. Ta postać choroby wymaga tylko regularnej kontroli u ginekologa.
Bardziej zaawansowana dysplazja dużego stopnia szyjki macicy i średnio rozwinięta (CIN 2 i CIN 3) wymaga wykonania konizacji chirurgicznej lub laserowej. Po niej trzeba jeszcze wykonać kolposkopię i cytologię (co 6 miesięcy), potrzebny jest także test na obecność HPV.
W przypadku dodatniego wyniku testu oraz nieprawidłowych wyników badania cytologicznego i kolposkopowego leczenie dysplazji szyjki macicy to zabieg wyłyżeczkowania szyjki macicy, przy którym wykonuje się biopsję. Jeśli natomiast wyniki są prawidłowe, należy co roku (przez okres 20 lat) wykonywać badania przesiewowe.
W sytuacji, gdy zostanie zdiagnozowany rak szyjki macicy, wtedy leczenie może nastąpić poprzez:
- konizację chirurgiczną;
- trachelektomię, czyli amputację szyjki macicy;
- histerektomię, czyli usunięcie macicy wraz z pobocznymi węzłami chłonnymi;
- histerektomię radykalną – usunięcie macicy wraz z przydatkami, czyli jajowodami i jajnikami. Stosowana jest tylko u kobiet starszych, nieplanujących posiadania potomstwa.
Jako leczenie uzupełniające stosowana jest radio- lub chemioterapia.
Dysplazja szyjki macicy a ciąża
Czy dysplazja szyjki macicy to rak? Tak, jednak choroba ta jest uleczalna w lekkim i średnim stopniu zaawansowania. Trudniej przebiega leczenie w dużym stopniu nasilenia. Podobnie jest w przypadku ciąży po stwierdzeniu dysplazji szyjki macicy. Pacjentki z CIN 1 mogą zajść w ciąże po samoistnym ustąpieniu choroby, wymagają tylko kontroli u ginekologa. Natomiast u kobiet z wynikiem CIN 2 obawiających się o wpływ leczenia na przyszłą ciążę należy zaplanować okres monitorowania przed wprowadzeniem właściwego leczenia. Przy dysplazji szyjki macicy w zaawansowanym stopniu planowanie ciąży jest możliwe tylko po bezinwazyjnym leczeniu, niewymagającym zabiegu chirurgicznego, po pełnym wyleczeniu i po stosownych kontrolach. Decyzja o ciąży powinna zapaść po konsultacji z lekarzem prowadzącym.
Bardzo ważne w przypadku planowania ciąży i dysplazji szyjki macicy jest przeprowadzenie kompleksowych badań pod kątem tła hormonalnego i grupy zakażeń TORCH. Badanie to jest konieczne, aby wykluczyć zakaźną naturę dysplazji. Dodatkowo niezbędne jest wykonanie testu na wirusa brodawczaka ludzkiego.
Dysplazja szyjki macicy ma kilka stopni zachorowania – od łagodnego po bardzo zaawansowanego, zagrożonego rakiem szyjki macicy. Jedną z metod ochrony przed tą chorobą jest szczepienie przeciwko HPV.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
