Atak jaskry — objawy. Jak ją rozpoznać?

Po czym poznać atak jaskry? Objawy zależą od rodzaju choroby — w przypadku jaskry otwartego kąta przesączania mogą pozostać długo niezauważone, tymczasem jaskra zamykającego się kąta przesączania atakuje nagle i wymaga pilnej interwencji medycznej [1]. Podpowiadamy, jak rozpoznać to schorzenie oraz na czym polega leczenie.

Ostry atak jaskry — przyczyny

Jaskrą nazywamy grupę chorób, które wynikają z zaburzenia przepływu cieczy wodnistej i jej gromadzenia się wewnątrz oka, co prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego [2]. Wzrost ciśnienia wewnątrz oka z kolei stopniowo uszkadza nerw wzrokowy, co prowadzi do zaburzenia ostrości wzroku, ubytków w polu widzenia, a także, w zaawansowanym stadium choroby — całkowitej utraty wzroku [2]. 

• Najczęstsze przyczyny łzawienia oczu. Co powinno niepokoić?
• Przekrwione oczy — czego mogą być objawem?
• Błyski w oku – czym są, co je powoduje i jak je leczyć?

Co może wywoływać atak jaskry? Przyczyną jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, natomiast czynniki, które sprzyjają tamu zaburzeniu to [3] [4]: 

• długotrwałe przyjmowanie leków kortykosteroidowych w formie kropli, 
• przebyty uraz lub operacja oka,
• przypadki jaskry w rodzinie, 
• skrajna wada wzroku (krótkowzroczność lub dalekowzroczność), 
• wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, 
• zdiagnozowana anemia sierpowata, cukrzyca, migrena lub wysokie ciśnienie krwi.

Przy jaskrze bardzo liczy się czas, który minął od zauważenia objawów do postawienia diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Choroba jest nieuleczalna i nawet leczenie chirurgiczne nie jest w stanie cofnąć jej konsekwencji, jednak dzięki szybkiej reakcji można znacznie spowolnić przebieg jaskry [5]. Dzięki rozwiązaniom, takim jak teleporada czy e-recepta online, pacjent zyskuje pomoc o wiele szybciej, co pozwala oddalić w czasie moment utraty wzroku.

Ostry atak jaskry — objawy

Po czym poznać atak jaskry? Objawy zależą od rodzaju jaskry. Jaskra otwartego kąta przesączania przyczynia się do powolnego wzrostu ciśnienia i stopniowego uszkodzenia nerwu wzrokowego, dlatego jej objawy mogą zostać długo niezauważone [1]. Tymczasem jaskra zamkniętego kąta przesączania prowadzi do zaniku włókien nerwowych w krótkim czasie, co prowadzi do nagłego pogorszenia widzenia, a także wystąpienia objawów takich jak [2] [3]: 

• nudności, 
• przekrwienie gałek ocznych, 
• silny ból głowy, 
• kłucie w oku (jaskra może objawiać się także poprzez wrażenie palenia w oku),
• wymioty, 
• wrażenie „tęczowej poświaty”.

Jak widzi człowiek z jaskrą? Poza tzw. efektem halo jaskra powoduje również problemy z widzeniem obwodowym. Pole widzenia kurczy się peryferycznie, z zachowaniem centralnego obszaru, jest to tzw. widzenie tunelowe albo widzenie lunetowe [2] [6].

Postępowanie w przypadku ostrego ataku jaskry

Jaskra zamykającego się kąta przesączania, która daje gwałtowne objawy, wymaga, aby natychmiast zgłosić się do lekarza, na pogotowie, a najlepiej do szpitala. Do czasu przyjęcia pacjent powinien być utrzymywany w pozycji pionowej, wskazane jest również unikanie zasłaniania oka [6]. 

Po przyjęciu do gabinetu lekarskiego, na oddział SOR lub okulistyczny, pacjent z ostrym atakiem jaskry otrzymuje krople, które przyczynią się do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego, podawane mu są również leki łagodzące stan zapalny, leki przeciwbólowe i przeciwwymiotne [6]. Co dalej? Jak opanować ostry atak jaskry? Leczenie na dalszych etapach opiera się o zabiegi laserowe, w tym irydotomię, która poprawia przepływ cieczy wodnistej w oku, przyczynia się również do otwarcia kąta przesączania [7].

Jaskra a słońce

W sytuacji, gdy wystąpił nagły atak jaskry, objawy mogą się nasilać po zasłonięciu oczu, dlatego poszkodowany nie powinien zakładać okularów przeciwsłonecznych. Wynika to z faktu, iż zasłonięcie oka sprzyja poszerzeniu źrenicy i zwiększeniu ciśnienia wewnątrzgałkowego [6]. 

Postępowanie w przypadku ataku jaskry

W przypadku zauważenia zaburzeń widzenia typowych dla jaskry otwartego kąta przesączania utrata wzroku następuje stopniowo, natomiast tempo pogarszania jakości widzenia zależy od tego, jak szybko zostanie wprowadzone odpowiednie leczenie. Podczas wizyty u okulisty zlecane są badania: dna oka, kąta przesączania i pola widzenia, przeprowadzany jest również pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz wykonuje się tomografię zmian jaskrowych) [6]. 

Jeśli zostanie zdiagnozowana jaskra, dalsze postępowanie polega na [4] [5]:

• laseroterapii, 
• stosowaniu leków, które obniżają ciśnienie w oku i poprawiają przepływ cieczy wodnistej w oku (w postaci kropli do oczu oraz doustnych). 

Wskazane są również [8] [9]: 

• modyfikacja diety — unikanie kofeiny, tłuszczy nasyconych, tłuszczy trans oraz zrezygnowanie z soli, 
• unikanie czynności, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia ciśnienia wewnątrzgałkowego, takich jak np. niektóre sporty czy też podnoszenie ciężarów.

Natomiast gdy wspomniane powyżej metody nie działają i jaskra nadal postępuje, pacjent otrzymuje skierowanie na zabieg chirurgiczny.