Alergia kontaktowa, czyli co powoduje uczulenia?

Napisano 31.01.2022 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Alergie dzieli się na pokarmowe, wziewne oraz kontaktowe. Alergia kontaktowa, inaczej wyprysk kontaktowy, to nadwrażliwość organizmu na różnego rodzaju substancje znajdujące się w otoczeniu chorego, inaczej nieprawidłowa reakcja organizmu na określony czynnik lub czynniki. Przez WHO uznana została za chorobę cywilizacyjną. Bezpośredni kontakt czynników alergizujących najczęściej wywołuje u pacjenta świąd, a także różnego rodzaju zmiany skórne. Ten rodzaj alergii spotykany jest przede wszystkim u dzieci i młodzieży, jednak nierzadko uczulenie kontaktowe może wystąpić także u niemowląt, ponadto spotykane jest także u dorosłych. Co możemy zaliczyć do objawów alergii kontaktowej oraz jak wygląda leczenie schorzenia? Zapraszamy do zapoznania się z artykułem!

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Alergia kontaktowa – czym jest?

Alergie to coraz poważniejszy problem, który dotyka rosnącą grupę społeczeństwa. Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która wywoływana jest przez kontakt alergenu ze skórą. Do alergii kontaktowej prowadzi więc tzw. alergen kontaktowy, czyli czynnik wywołujący nieprawidłową reakcję układu odpornościowego. To reakcja immunologiczna typu IV, komórkowego oraz reakcja opóźniona. Może występować zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, ponadto nie jest obca również dzieciom. Alergenów może być wiele, jednak do najczęściej spotykanych zalicza się niektóre metale, zwłaszcza nikiel oraz chrom. W przypadku dłuższej ekspozycji pacjenta na określony alergen, alergia może uniemożliwiać wręcz wykonywanie niektórych rodzajów pracy. Przykładowo fryzjerka może być uczulona na określony rodzaj farby do włosów, a pielęgniarka lub lekarz może mieć uczulenie np. na lateks, który znajduje się w ochronnych rękawiczkach.

Czytaj także:

Alergia kontaktowa skóry pojawia się przede wszystkim w miejscu, które miało kontakt z substancją odpowiadającą za powstanie nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej. Najczęściej widoczna jest alergia kontaktowa na dłoniach, ponadto miejscem jej wystąpienia może być brzuch, nadgarstki, a nierzadko nawet okolice narządów płciowych, zależnie od rodzaju alergenu i miejsca kontaktu. Zmiany spowodowane alergią kontaktową mogą pojawiać się również w obrębie jamy ustnej, a także spojówek. Alergia kontaktowa na twarzy również może się pojawić, ponadto niekiedy objawy mogą objąć nawet całe ciało. Jeśli pacjent potrzebuje pilnie leków, które mają pomóc np. w złagodzeniu objawów alergii kontaktowej skóry, recepta przez internet może okazać się doskonałym rozwiązaniem. Dzięki niemu pacjent może szybko otrzymać potrzebne mu w danej chwili lekarstwa, które na podstawie otrzymanego SMS-em kodu oraz po podaniu numeru PESEL może wykupić w najbliższej aptece. Jeśli z różnych powodów nie może zrobić tego samodzielnie, o zrealizowanie recepty poprosić może także innego członka rodziny.

Alergia kontaktowa – objawy

Alergia kontaktowa objawy może dawać różne. Najczęściej wiążą się one z substancją, która uczula, czyli ze wspomnianym wcześniej alergenem kontaktowym. Inaczej może ponadto objawiać się alergia kontaktowa u niemowlaka, a jeszcze inaczej alergia kontaktowa u dzieci czy osób dorosłych. Skutkiem nadmiernej reakcji układu immunologicznego na kontakt z alergenem jest zazwyczaj uczulenie. Uczulenia będące efektem reakcji alergicznej mogą mieć charakter natychmiastowy, ponadto nierzadko ich charakter może być opóźniony. W przypadku opóźnionego charakteru reakcji alergicznej może dojść do wystąpienia wyprysku kontaktowego, który może być widoczny dopiero po kilku godzinach lub wręcz po kilku dniach od kontaktu z alergenem.

Najważniejsze objawy alergii kontaktowej to widoczny rumień oraz obrzęk skóry. U wielu pacjentów pojawiają się również grudki i pęcherzyki, a także zaczerwienienie. Bardzo często tego typu alergiom towarzyszy również świąd, który najczęściej wywołuje pieczenie na skórze. Jeśli świąd u pacjenta wywoła mocną potrzebę drapania, może dojść do pęknięcia pęcherzyków, co powoduje ból. Efektem pękających pęcherzyków mogą być również pojawiające się nadżerki oraz strupy. W przypadku przewlekłej postaci alergii skóra może ponadto grubieć, ponadto czasem się łuszczy.

Jak rozpoznać alergię kontaktową?

Alergię kontaktową rozpoznaje się na podstawie zmian skórnych. Jej rozpoznanie wiąże się przede wszystkim z wykonaniem naskórkowych testów płatkowych, których zadaniem jest ocena kontaktowej reaktywności skóry. Bardzo ważną rolę odgrywa także wywiad pacjenta przeprowadzony z lekarzem. Pod uwagę bierze się szczegóły, między innymi to, jak przebiega alergia oraz kiedy i w jakich okolicznościach wystąpiły zmiany skórne.

Alergia kontaktowa wymaga leczenia. Inaczej może wyglądać alergia kontaktowa u niemowlaka, a inaczej może objawiać się uczulenie kontaktowe u dzieci i osób dorosłych. W przypadku pojawienia się objawów należy jak najszybciej przerwać kontakt z substancją, która może odpowiadać za zmiany skórne. W przypadku kontaktu z substancjami uczulającymi należy dokładnie przemyć ręce (czy też inne miejsce kontaktu). Jeśli z kolei pojawi się nasilony świąd skóry, zażyć można lek przeciwhistaminowy.

Co może powodować alergię kontaktową?

Alergia kontaktowa przyczyny może mieć różne, zależnie od czynnika wywołującego nadmierną reakcję immunologiczną. Zazwyczaj zmiany skórne są efektem bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami, które uczulają. Najczęściej wywoływana jest przez bezpośredni kontakt określonych substancji chemicznych ze skórą. Za główne przyczyny alergii kontaktowej uznaje się nikiel, który obecny jest między innymi w biżuterii oraz w zegarkach. Inne alergeny kontaktowe to chrom, który obecny jest przede wszystkim w farbach, ponadto zawierają go detergenty. Do alergii kontaktowej przyczynić się może także nadwrażliwość na obecność niektórych substancji zapachowych. Alergeny stanowić mogą również konserwanty, a także barwniki zawarte w kosmetykach czy chemii domowej.

Do często uczulających kosmetyków zalicza się między innymi tusze do rzęs, ponadto alergenem mogą być także kremy, mydła, perfumy, a nawet pasty do zębów. Do alergenów zaliczyć można również preparaty i środki czystości, w tym proszki do prania i różnego rodzaju płyny do płukania. Warto wiedzieć, że z uczuleniem kontaktowym wiązać się mogą również niektóre rośliny i żywice roślinne, a także formalina. Przyczyną alergii mogą być również detergenty zawarte np. w płynach do sprzątania. Za uczulenie odpowiadać mogą także niektóre antybiotyki, a także formaldehyd.

Niestety jak dotąd nie zostały poznane dokładne przyczyny reakcji, jaką może wykazywać organizm na dany alergen. Wiele wskazuje na to, że pojawienie się alergii kontaktowej w dużej mierze może być warunkowane przez czynniki genetyczne. Do podrażnienia skóry, które jest efektem nadwrażliwości, może przyczyniać się również zanieczyszczenie środowiska, a także zmiany w życiu pacjentów oraz zmiany klimatyczne, które wiążą się np. z pyleniem określonych gatunków roślin na danym obszarze.

Jak rozpoznać alergię kontaktową i czynnik uczulający?

Alergia kontaktowa może być podejrzewana w momencie, kiedy widoczne stają się ostre lub przewlekłe zmiany zapalne na skórze, a ich umiejscowienie ograniczone jest do określonej okolicy. Aby dokładnie zdiagnozować alergie kontaktowe oraz czynnik uczulający, konieczne jest wykonanie tzw. testów płatkowych. Testy te wykorzystuje się w celu wykrycia alergii na uczulające związki drobnocząsteczkowe. Wykonuje się je najczęściej w celu wykrycia uczulenia na niektóre metale, perfumy, kosmetyki, leki, tworzywa sztuczne, rośliny oraz kleje. W przypadku testów płatkowych istnieje pula najpowszechniejszych alergenów, a testowanymi środkami chemicznymi nasącza się specjalne płatki, które następnie nakładane są na skórę osoby z alergią. Seria powinna zostać powtórzona kilkukrotnie, by wyniki były pewne.

Leczenie alergii kontaktowej

Wiemy już, jakie są przyczyny oraz objawy, jakie daje alergia kontaktowa. Jak leczyć ją to kolejne bardzo ważne pytanie, na które warto poznać odpowiedź. Alergia kontaktowa wymaga leczenia oraz prewencji. Podstawową metodą w tym przypadku jest unikanie kontaktu z czynnikiem uczulającym, który wywołuje objawy u chorego. Wcześniej na podstawie testów należy poznać, jakie substancje wywołują u pacjenta uczulenie. Warto jednak pamiętać, że alergiczne kontaktowe zapalenie skóry w momencie przerwania leczenia może powracać, ponieważ jest chorobą przewlekłą. Jeśli chodzi o schorzenie, jakim jest alergia kontaktowa, leczenie to między innymi glikokortykosteroidy. Dobrze zadbać również o skupienie się na odpowiedniej pielęgnacji – ważne mogą być między innymi emolienty. Jakie są inne metody leczenia choroby, jaką jest alergia kontaktowa? Odczulanie to kolejny sposób leczenia pacjentów z alergią. Celem odczulania jest zmniejszenie wrażliwości osoby chorej na alergen odpowiadający za uczulenie.

Leczenie zalecone przez lekarza warto również wspierać domowymi sposobami, np. odpowiednimi ziołami. Często stosowana jest na przykład maść rumiankowa. Ważna jest również odpowiednio dobrana dieta, która powinna być bogata w witaminy oraz minerały. Szczególnie ważne jest spożywanie produktów bogatych w witaminę A, C, E, a także w cynk, siarkę oraz selen. W przypadku, kiedy alergia skórna jest efektem alergii pokarmowej, wówczas należy wprowadzić dietę eliminacyjną. Trzeba ponadto wiedzieć, że niestety nie zawsze leczenie alergii skórnej może okazać się skuteczne. Najgorsze w leczeniu są zmiany skórne występujące w obrębie rąk.

Sposoby zapobiegania alergii kontaktowej

Alergia kontaktowa to schorzenie, któremu można próbować zapobiegać. Rozwiązaniem w przypadku wrażliwej i suchej skóry może być unikanie kontaktu z substancjami drażniącymi. W tym celu najczęściej stosuje się delikatne kosmetyki, ponadto należy unikać stosowania mocnych detergentów. W przypadku wykonywania prac z wykorzystaniem środków czyszczących lub innych substancji drażniących zastosowanie mogą mieć rękawiczki ochronne lub odzież ochronna (w zależności od rodzaju wykonywanej pracy). Aby nie dopuścić, by wystąpiła wysypka kontaktowa, należy wybierać biżuterię wykonaną ze szlachetnych stopów. Uniknięcie w przypadku tego rodzaju choroby możliwe jest także poprzez noszenie ubrań, które wykonane są wyłącznie z miękkich i niepodrażniających skóry włókien. Takie ubranie nie uczula i zapobiega swędzeniu skóry oraz wystąpieniu zapalenia skóry. Duże znaczenie odgrywa również stosowanie naturalnych kosmetyków, a także substancji nawilżających, co uchronić może naskórek przed podrażnieniami. Niekiedy w przypadku cięższych przypadków stosuje się również kortykosteroidy.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.