Czym jest skolioza idiopatyczna, jak ją rozpoznać i jak wygląda leczenie

Skoliozy dzieli się na wrodzone i nabyte. Ze względu na przyczynę wyróżnia się skoliozy wrodzone, nerwowo-mięśniowe, syndromiczne oraz idiopatyczne. Skolioza idiopatyczna (SI) oznacza trójpłaszczyznową, strukturalną deformację kręgosłupa i tułowia. Idiopatyczna skolioza najczęściej dotyczy dzieci i młodzieży od 10. do 16. roku życia. Ten rodzaj skrzywienia znacznie częściej występuje u dziewcząt. Wskazania do leczenia pacjentów ze skoliozą zależą w przede wszystkim od stopnia skrzywienia oraz progresji. Jakie są przyczyny skoliozy i jak rozpoznać opisywaną wadę postawy? Jak radzić sobie ze skoliozą? Po więcej informacji zapraszamy do naszego artykułu!

Skolioza idiopatyczna — czym jest?

Kręgosłup człowieka pełni funkcje podporowe. Jest również narządem ruchu, ponadto osłania rdzeń kręgowy. Z kręgosłupem nierzadko wiązać się mogą różne wady postawy, które mogą mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie różnych obszarów ludzkiego ciała. Jednym z rodzajów wad postawy jest skolioza idiopatyczna, która w znacznym stopniu dotyka dzieci. Co to jest skolioza idiopatyczna? Pojęcie idiopatyczna skolioza oznacza nieprawidłową postawę ciała, która najczęściej dotyczy dzieci, chociaż niekiedy skolioza idiopatyczna u dorosłych również może wystąpić. Pojęcie to oznacza dokładniej rozwojowe skrzywienie kręgosłupa oraz tułowia, do którego dochodzi w trzech płaszczyznach: strzałkowej, czołowej i poprzecznej. W uproszczeniu ten rodzaj skoliozy nazywany jest również bocznym skrzywieniem kręgosłupa.

• Skolioza prawostronna – objawy, przyczyny, ćwiczenia
• Skolioza – czym jest, jakie są jej objawy i jak się ją leczy?
• Skolioza — objawy neurologiczne. Czy i jak często występują?

U pacjentów wyróżnia się skoliozę idiopatyczną wczesnodziecięcą, dziecięca oraz młodzieńczą. Idiopatyczna skolioza dziecięca ze względu na wielkość kątową skrzywienia dzieli się na skoliozę I stopnia o kącie skrzywienia 10–24 stopni, II stopnia o kącie 25–40 stopni, III stopnia o kącie 50 stopni i powyżej. Najczęściej właśnie na podstawie wielkości kąta skrzywienia lekarze podejmują decyzję o dalszym leczeniu. Skolioza wymaga terapii. W przypadku skrzywienia poniżej 10 stopni najczęściej zalecana jest obserwacja, przy kącie 10-24 stopni – obserwacja lub fizjoterapia, przy kącie 25-40 stopni – fizjoterapia lub gorset. Przy kącie skrzywienia przekraczającym 40 stopni pacjentom zalecana jest fizjoterapia, ponadto w niektórych przypadkach występuje już wskazanie do operacji.

Jeśli u pacjenta dojdzie do rozwoju jednego z typów skolioz, ponadto towarzyszyć jej będą inne nieprzyjemne dolegliwości, rozwiązaniem może okazać się e-recepta online. To szybki sposób na otrzymanie leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych, czy też innych medykamentów, bez konieczności tradycyjnej wizyty u lekarza. Wystarczy wypełnić formularz medyczny, by już w kilka chwil otrzymać SMS-a z kodem na potrzebne w danym momencie leki.

Przyczyny skoliozy idiopatycznej

Skolioza idiopatyczna młodzieńcza dotyczy pacjentów po ukończeniu 10. roku życia. Jeśli chodzi o wadę postawy, jaką jest skolioza idiopatyczna, jej przyczyna nie została jeszcze do końca poznana. Podejrzewa się jednak, że skolioza idiopatyczna u dzieci może mieć podłoże genetyczne – nierzadko zdarza się, że w rodzinie istnieją predyspozycje do rozwoju tego rodzaju skrzywienia. Doniesienia naukowe na ten temat nie są jednak jednoznaczne. Schorzenie pojawia się zwykle w okresie szybkiego wzrostu kręgosłupa dziecka, zwłaszcza w okresach skoku wzrostowego. Znaczenie w rozwoju skoliozy idiopatycznej może mieć również zbyt wczesna pionizacja dziecka. Część lekarzy na przyczynę skoliozy wskazuje również częste leżenie dziecka na boku z głową podpartą na łokciu, a także ograniczoną aktywność fizyczną. Przyczyną może być również asymetryczna pozycja podczas pracy przy komputerze, czy też oglądania telewizji.

Diagnostyka — jak rozpoznać skoliozę idiopatyczną?

Skolioza idiopatyczna diagnozowana jest na podstawie obserwacji pacjenta oraz zleconych przez lekarza badań. Rozpoznaniem wad postawy i ich leczeniem zajmuje się ortopeda, który podejmuje również decyzję odnośnie dalszego leczenia schorzenia. Pierwsze objawy idiopatycznej skoliozy związane są z nierównymi wcięciami w talii, ponadto skolioza idiopatyczna u dzieci objawiać się może w postaci nierównego ustawienia łopatek lub ramion. Często obserwuje się również wysunięcie jednego z bioder do boku. Powodem do niepokoju może być też widoczne uwypuklenie po jednej stronie pleców – przy pochylaniu tułowia do przodu. Pomocne przy ustaleniu diagnozy okazać się mogą również badania. Pacjent najczęściej wykonywane ma zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej. Bardzo często za pomocą skoliometru wykonywany jest również pomiar kąta rotacji tułowia przy skłonie tułowia do przodu. Jeśli kąt skrzywienia przekracza 10 stopni, lekarz diagnozuje dziecięce skrzywienie idiopatyczne.

Leczenie skoliozy idiopatycznej

Nieleczona skolioza idiopatyczna może nieść za sobą niebezpieczne dla zdrowia pacjenta powikłania. Zwyrodnienia i zaburzenia neurologiczne to jedne z powikłań, jakie może nieść skolioza idiopatyczna. Leczenie tej wady postawy jest więc konieczne. Leczenie schorzenia obejmuje przede wszystkim leczenie zachowawcze – konieczne jest wówczas wykonywanie ćwiczeń zgodnie z zaleceniami wydanymi przez fizjoterapeutę oraz gorsetowanie. W niektórych przypadkach o skuteczności w walce ze skoliozą idiopatyczną zadecydować może leczenie operacyjne.

Skolioza idiopatyczna – ćwiczenia pozwalające na osiągnięcie pożądanych zmian

Ćwiczenia w ramach fizjoterapii dobierane są indywidualnie i wykonywane są według metod fizjoterapii dla skolioz. Fizjoterapeuta powinien zadbać również o edukację pacjenta w zakresie wiedzy o skoliozie idiopatycznej. Celem fizjoterapii jest przede wszystkim zatrzymanie dalszej progresji skrzywienia, a także poprawa estetyki ciała pacjenta. Do wskazań dotyczących fizjoterapii należy również leczenie dysfunkcji układu krążeniowo-oddechowego, a także ograniczenie lub zapobieganie występowaniu dolegliwości bólowych. Gorset wykonywany jest indywidualnie do potrzeb pacjenta i powinien być noszony przez około 20 godzin na dobę, a samo leczenie może trwać nawet kilka lat. Ma on postać twardej skorupy, która jest otwierana z przodu i sięga od bioder do pach. Przy noszeniu gorsetu nie ma przeciwwskazań do uczestnictwa w zajęciach wychowania fizycznego, a także uprawiania różnych sportów. W przypadku wartości skrzywienia powyżej 50 stopni kąta Cobba, skuteczne może okazać się wykonanie zabiegu operacyjnego, które polega na korekcji oraz stabilizacji powstałego u pacjenta skrzywienia.

Skolioza idiopatyczna a rehabilitacja

Jeśli u pacjenta wystąpiło idiopatyczne skrzywienie kręgosłupa, lekarz często kieruje go na rehabilitację, która związana jest bezpośrednio z leczeniem. Jej celem jest między innymi zatrzymanie progresu skrzywienia kręgosłupa w okresie dojrzewania, a także zapobieganie wystąpieniu problemów z układem oddechowym oraz zapobieganie bólom kręgosłupa. Ćwiczenia rehabilitacyjne wykonywane są przez pacjenta zwykle pod okiem terapeutów. Jeśli u pacjenta wystąpi skolioza idiopatyczna, wykonywane przez niego ćwiczenia mają na celu również poprawę estetyki ciała i jakości życia. Ich zastosowanie w praktyce ma również na celu zapewnienie zrównoważenia masy ciała pacjenta. Dzięki temu możliwe jest między innymi uzyskanie symetryzacji obciążenia kończyn dolnych.

Skolioza idiopatyczna a uprawianie sportów

Przy wartości poniżej 20 stopni możliwe jest wykonywanie każdego rodzaju aktywności. Występująca więc u dzieci skolioza idiopatyczna przy takim kącie skrzywienia nie powinna być powodem do zaniechania uczestnictwa w zajęciach wychowania fizycznego oraz w różnego rodzaju sportach, zwłaszcza jeśli pacjent nie ma do czynienia ze skoliozą szybko progresującą. Dotyczy to również sytuacji, kiedy pacjent nie miał wcześniej wykonanego zabiegu lub kiedy wykonywane w ramach zajęć ćwiczenia nie powodują bólu w obrębie mięśni kręgosłupa. Dzieci noszące gorset mogą także uczestniczyć w zajęciach szkolnych, zdejmując go na czas wykonywanych ćwiczeń. Po zakończeniu ćwiczeń gorset powinny oczywiście ponownie założyć. Wskazany jest również spacer, a także jazda rowerem, czy też sztuki walki w formie dla dzieci.

Przy kącie skrzywienia 30-50-stopni lub 20-30 stopni z pięciostopniową progresją w ostatnich 6 miesiącach nie zaleca się wykonywania sportów zawodowych oraz rywalizacji sportowej na poziomie klubów. Jeśli kąt skrzywienia przekroczy natomiast 50 stopni, pacjenci mogą pływać, biegać i jeździć na rowerze, a także spacerować. Nie zaleca się jednak ćwiczeń w zakresie, który może znacząco obciążać kręgosłup, ponadto nie jest zalecana gimnastyka artystyczna, czy też balet. Każdy przypadek należy jednak rozpatrzyć indywidualnie, a ostateczna decyzja powinna należeć do lekarza.