Swędzenie skóry wieczorem – jakie są tego przyczyny i jak sobie z nim poradzić?

Swędzenie skóry wieczorem to nie tylko nieprzyjemny objaw, ale również oznaka możliwej choroby. O czym świadczy świąd, który nasila się, gdy zapadnie zmrok? Czego objawem może być swędzenie po kąpieli? Jakie schorzenia dermatologiczne objawiają się poprzez trudny do zniesienia świąd skóry? Podpowiadamy w niniejszym artykule.

Swędzenie skóry po kąpieli i po prysznicu – jakie są tego powody?

Swędzenie skóry rąk i nóg po kąpieli lub prysznicu może mieć różnorodne przyczyny. Jedną z nich jest nadmierne przesuszenie. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych objawów, warto stosować do mycia emolienty. Są to łagodne preparaty, które nawilżają oraz myją skórę, jednocześnie nie naruszając jej bariery ochronnej. Wręcz przeciwnie – ich zadaniem jest odbudowa warstwy skórno-naskórkowej i tym samym zabezpieczenie jej przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych [1].

• Czym jest wyprzenie skóry? Rodzaje, objawy i leczenie
• Co oznaczają swędzące czerwone plamy na nogach?
• Budowa skóry i jej funkcje. Jak dbać o skórę?

Swędzenie skóry bez wysypki może świadczyć także o podrażnieniu naskórka, np. w wyniku ze sztucznymi substancjami, które wchodzą w skład kosmetyków myjących. W takiej sytuacji, aby problem ustąpił, warto zamienić dotychczas stosowany preparat myjący na produkt wyższej jakości. Natomiast gdy poza swędzeniem wystąpiły także inne objawy, np. wysypka lub zaczerwienienie, jest to charakterystyczny objaw alergii [2]. 

Każdy niepokojący objaw, w tym także swędzenie skóry w nocy lub po kąpieli warto skonsultować z lekarzem specjalistą. W przypadku dolegliwości skórnych będzie to dermatolog. Lekarz pomoże ustalić przyczynę świądu, zleci odpowiednie badania (np. zalecane w takiej sytuacji: morfologia, OB, mocznik czy też badanie bilirubiny całkowitej [3]), postawi diagnozę i przepisze odpowiednie leki. Jeśli zużyto całe opakowanie leku na receptę, a objawy nie ustąpiły, chory wcale nie musi się ponownie zapisywać na wizytę stacjonarną do lekarza. W takiej sytuacji bardzo szybkim i wygodnym rozwiązaniem są recepty online. To recepta, która stanowi pełnoprawny dokument i da się ją zrealizować w dowolnej aptece. Dzięki temu nie trzeba przerywać terapii ani też czekać w kolejkach, tylko można od razu wznowić leczenie. 

Swędzenie skóry, które nasila się w nocy 

O czym może świadczyć uporczywe swędzenie skóry w nocy? Przyczyny należy upatrywać w chorobach zakaźnych, takich jak np. świerzb. Schorzenie wywołuje roztocz – świerzbowiec ludzki. Charakterystyczny objaw – świąd – nasila się przede wszystkim w nocy, kiedy pasożyt jest najbardziej aktywny. Choroba wymaga natychmiastowego leczenia, ponieważ bardzo szybko przenosi się na innych [4]. 

Leczenie świerzbu polega na zastosowaniu miejscowo preparatów takich jak permetryna, benzoesan benzylu czy też krotamiton. Kuracji należy poddać wszystkich domowników oraz członków rodziny mieszkających w tym samym gospodarstwie. Poza przyjmowaniem przepisanych przez lekarza leków konieczne jest także [4]: 

• dokładne odkurzenie mieszkania, dywanów, tapicerowanych mebli oraz siedzeń w samochodzie;
• pranie w 60°C ubrań, pościeli oraz ręczników, każdego dnia przez 14 dni od rozpoczęcia kuracji; 
• zapakowanie odzieży wierzchniej, która nie może zostać wyprana (np. delikatnych płaszczy) do szczelnej, plastikowej torby i przechowywanie ich w ten sposób przez kilkanaście dni. 

Po zastosowaniu się do wszystkich wskazówek wymienionych powyżej swędzenie skóry przed snem powinno ustąpić. 

Swędzenie skóry głowy

Swędzenie skóry głowy może wynikać z podrażnienia skóry przez sztuczne substancje zawarte w szamponie. Jeśli zmiana szamponu nie przynosi poprawy, należy poszukać przyczyn gdzieś indziej, np. w chorobach dermatologicznych. Silny świąd głowy z towarzyszącymi wykwitami rumieniowo-złuszczającymi może świadczyć o łojotokowym zapaleniu skóry [5]. Inna możliwa przyczyna świądu w obrębie głowy to choroba pasożytnicza – wszawica, wywołana przez wesz głowową (Pediculus humanus capitis) [6]. Każdy z tych przypadków wymaga konsultacji dermatologicznej, ponieważ do wyleczenia wymienionych dolegliwości niezbędna jest farmakoterapia. 

Swędzenie skóry w czasie ciąży 

Kiedy swędzenie skóry występuje w ciąży i jest na tyle nasilone, że znacznie obniża jakość życia ciężarnej, taki objaw może świadczyć o wielu chorobach. Symptomy w postaci świądu dają np. [7]:  

• atopowe wykwity ciążowe – choroba często powraca w kolejnych ciążach, leczy się ją poprzez zastosowanie emolientów. W niektórych przypadkach może być konieczne także włącznie preparatów steroidowych;
• cholestaza wewnątrzwątrobowa – świąd jest nagły i uporczywy oraz nasila się nocą. Dodatkowo mogą się pojawić przeczosy (powierzchowne ubytki naskórka), guzki przypominające świerzbiączkę guzkową oraz żółtaczka;
• łupież różowy Giberta – choroba daje charakterystyczny objaw w postaci tzw. zmiany zwiastującej. Następnie następuje wysiew mniejszych, symetrycznie położonych zmian skórnych. Schorzenie wymaga natychmiastowej konsultacji ginekologicznej, ponieważ może zwiększać ryzyko porodu przedwczesnego, poronienia lub wystąpienia infekcji wewnątrzmacicznej;
• pemfigoid ciężarnych – schorzenie występuje w drugiej połowie ciąży, charakterystycznym symptomem są zmiany skórne rumieniowo-pęcherzowo-obrzękowe oraz świąd. Ponieważ pemfigoid ciężarnych może przyczynić się do przedwczesnego porodu lub urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej, należy jak najszybciej postawić diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie za pomocą preparatów antyhistaminowych oraz zawierających glikokortykosteroidy;
• rumień guzowaty – dermatoza objawia się poprzez bolesne, guzowate zmiany zapalne w tkance podskórnej. Sam w sobie rumień nie jest niebezpieczny, ale często stanowi on symptom innej niebezpiecznej choroby, dlatego ciężarna powinna zostać jak najszybciej zdiagnozowana. 

Ponieważ świąd może stanowić objaw wielu chorób, które stanowią zagrożenie dla rozwoju płodu, każdy nietypowy objaw skórny w ciąży należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem. 

Swędzenie skóry a grzybica

Swędzenie skóry wieczorem lub w ciągu dnia oraz towarzyszące temu łuszczące się zmiany skórne mogą świadczyć o infekcji grzybiczej [8]. Do zakażenia może dojść w różnorodnych sytuacjach, np.: 

• gdy korzystano ze wspólnych urządzeń sanitarnych z innymi osobami; 
• po dotknięciu chorego zwierzęcia; 
• podczas przymierzania obuwia w sklepie;
• w wyniku korzystania z ręczników należących do kogoś innego. 

Ryzyko zachorowania na grzybicę wzrasta [9]: 

• u małych dzieci;
• u osób, które chorują na nowotwór;
• u pacjentów z wrodzonymi lub nabytymi chorobami metabolicznymi;
• w stanach obniżonej odporności, np. podczas stosowania antybiotykoterapii lub u osób zakażonych HIV. 

Leczenie grzybicy może trwać nawet kilka miesięcy, w zależności od tego, czy pacjent zastosuje się do zaleceń lekarza. Chorobę te charakteryzuje bowiem tendencja do nawrotów. 

Choroby, które może zwiastować swędzenie skóry

O czym jeszcze może świadczyć swędzenie skóry wieczorem lub w dzień? Poza wymienionymi powyżej inne możliwe przyczyny świądu to: 

• atopowe zapalenie skóry – choroba przewlekła często współistnieje z alergią pokarmową, jej charakterystyczne symptomy to nie tylko świąd, ale i suchość skóry, rogowacenie oraz dermografizm (pojawianie się białych pręg po zadrapaniu) [8];
• choroba Hashimoto – autoimmunologiczne zapalenie tarczycy może przyczyniać się do nadmiernej suchości skóry i świądu w okolicach łokci, kolan lub dłoni. Choroba wymaga stałego leczenia – pacjentowi należy podawać przez całe życie hormony tarczycy w dawkach dostosowanych indywidualnie do przypadku [10];
• łuszczyca – mimo że choroba występuje coraz częściej w populacji, wciąż nieznane są jej przyczyny. Przypuszcza się, że decydującą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne oraz czynniki immunologiczne. Poza świądem charakterystycznym objawem łuszczycy jest wysiew złuszczających się grudek. Szczególną postacią łuszczycy jest łuszczyca stawowa. Choroba jest niebezpieczna, ponieważ może prowadzić do trwałego inwalidztwa [11]. 

W razie podejrzenia atopowego zapalenia skóry, choroby Hashimoto lub łuszczycy należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza dermatologa. Specjalista postawi rozpoznanie i następnie zaplanuje odpowiednie dla danego przypadku metody leczenia.