Progesteron a tycie – wpływ hormonów na masę ciała

Jeśli interesuje Cię zagadnienie progesteron a tycie, ten artykuł jest dla Ciebie. Odpowiadamy w nim na ważne pytania, takie jak: czy progesteron powoduje tycie oraz po czym poznać niski poziom progesteronu. Wyjaśniamy również, jakie inne hormony mogą wpływać na zmiany masy ciała. 

Jakie hormony mogą wpływać na przybieranie lub utratę wagi? 

Progesteron a tycie to zagadnienie, które interesuje coraz więcej kobiet. Wynika to z rosnącej świadomości na temat sposobu działania układu hormonalnego oraz jego wpływu na funkcjonowanie całego organizmu. I rzeczywiście, nagłe przybieranie na wadze, a także utrata masy ciała nie wynikają tylko i wyłącznie z określonych nawyków żywieniowych czy poziomu aktywności fizycznej. W dużym stopniu wpływa na nie także równowaga hormonalna. 

• Hormonalny brzuch – czym jest, jak wygląda i jak się go pozbyć?
• Adiponektyna – co to takiego i jak wpływa na otyłość?
• Badania hormonalne – cena, gdzie je wykonać, ile czeka się na wynik?

Zanim przejdziemy do progesteronu oraz estrogenu, bo ten hormon płciowy także może wpływać na masę ciała, warto wymienić także inne hormony, które mogą wpływać na przybieranie lub utratę wagi, ponieważ regulują one metabolizm, biorą udział w procesach rozkładu tkanki tłuszczowej lub mają wpływ na apetyt [1] [2] [3]: 

• grelina — tzw. hormon głodu, wydzielany przez żołądek, reguluje poziom apetytu. U osób otyłych charakterystyczny jest spadek poziomu greliny, co skutkuje podwyższeniem apetytu nieadekwatnie do potrzeb organizmu i co za tym idzie, trudnościami w powrocie do dawnej masy ciała,
• hormony tarczycy — hormony uwalniane przez gruczoł regulują metabolizm. Jeśli dojdzie do zakłócenia ich równowagi, konsekwencją jest gwałtowny przyrost lub utrata masy ciała,
• insulina — to hormon wytwarzany przez trzustkę, biorący udział w metabolizmie tłuszczów i węglowodanów, jego zadaniem jest także regulowanie poziomu glukozy w organizmie. U osób otyłych tkanki są mniej wrażliwe na działanie insuliny, co może prowadzić do rozwoju insulinooporności, cukrzycy typu II, a nawet zespołu metabolicznego,
• kortyzol — gdy hormon stresu jest uwalniany w nadmiarze, efektem może być nadmierne przejadanie się i, co za tym idzie, gwałtowny przyrost masy ciała, 
• leptyna — to hormon, który jest wytwarzany przez komórki tłuszczowe i reguluje apetyt. U osób otyłych obserwuje się spadek wrażliwości organizmu na leptynę, co prowadzi do jeszcze większych problemów z nadmierną masą ciała, 
• somatotropina — hormon wzrostu wpływa na metabolizm, u osób otyłych jego poziom jest znacznie niższy.

O rozkładzie tkanki tłuszczowej decydują również hormony płciowe — estrogeny, androgeny oraz progesteron. Te same hormony, które są wytwarzane syntetycznie i stosowane w lekach, np. jako tabletki antykoncepcyjne, odpowiadają za szereg różnych istotnych funkcji w organizmie. Androgeny wpływają na metabolizm i libido, są także prekursorami estrogenów, hormonów, które odpowiadają za rozwój żeńskich cech płciowych oraz regulują dojrzewanie płciowe i cykle miesiączkowe. Tymczasem progesteron odgrywa ważną rolę w procesie zapłodnienia — dzięki temu hormonowi możliwe jest zagnieżdżenie się zarodka w błonie śluzowej macicy oraz utrzymanie ciąży. 

Estrogen i progesteron a tycie

Czy od progesteronu się tyje? Okazuje się, że zaburzenia poziomu hormonów płciowych takich jak estrogen czy progesteron, także mogą wpływać na masę ciała. W szczególności istotny jest ich związek z niechcianymi przyrostami wagi. Estrogen może je powodować zarówno, gdy jest w nadmiarze, jak i niedomiarze [2] [4]. Natomiast jeśli chodzi o progesteron a tycie, hormon ten sam w sobie prawdopodobnie nie powoduje przyrostu masy ciała. Zaburzenie jego równowagi może jednak wpływać na apetyt. Czym skutkuje nieprawidłowy progesteron? Nadmiar (taka sytuacja ma miejsce np. po owulacji) hormonu powoduje, że metabolizm przyspiesza. Natomiast gdy poziom progesteronu jest niski, może to prowadzić do przyrostu masy ciała wskutek zaburzenia równowagi między estrogenami a progesteronem [5]. 

Jak objawia się niedobór progesteronu?

Po czym poznać niedobór progesteronu? Tycie to niejedyna z charakterystycznych oznak zaburzenia równowagi tego hormonu w organizmie. Wskazujące na niedobór progesteronu objawy to także [6] [7]:  

• objawy PMS, 
• problemy z płodnością, skłonność do poronień, 
• stany depresyjne, 
• uczucie niepokoju, 
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego: plamienie pomiędzy miesiączkami, nieregularne miesiączki, skrócony cykl menstruacyjny,
• zaburzenia snu,
• zmiany nastroju.

Niedoborów progesteronu nie wolno diagnozować samodzielnie, wymaga to konsultacji z lekarzem. Jedynie specjalista ginekolog, endokrynolog lub androlog, może zadecydować o włączeniu odpowiedniego leczenia, znaczącej modyfikacji diety lub suplementacji. Zanim jednak to nastąpi, trzeba wykonać dodatkowe badania i odkryć przyczynę problemów z zaburzeniami progesteronu w organizmie. 

Przyczyny niskiego poziomu progesteronu

O czym to świadczy, jeśli w organizmie brak progesteronu? Co powoduje takie zaburzenie równowagi hormonalnej? Niski poziom progesteronu może wynikać z różnorodnych przyczyn. Najczęściej prowadzą do niego [5] [7]: 

• choroby tarczycy — w szczególności niedoczynność tarczycy może powodować niedobory progesteronu, ponieważ choroba ta zaburza funkcję jajników oraz podnosi poziom prolaktyny w organizmie, 
• nadmiar estrogenów w organizmie — zbyt duża produkcja estrogenów (np. w wyniku choroby nowotworowej jajnika lub nieprawidłowej diety) także może wywołać niski progesteron. Objawy, jakie wtedy można zauważyć to: nadmierna wrażliwość piersi, zaburzenia libido oraz zaburzenia miesiączkowania,
• nadmierny stres i w rezultacie, podwyższony poziom kortyzolu,
• zespół policystycznych jajników (PCOS) — to zaburzenie endokrynologiczne, które powoduje, że organizm wytwarza w nadmiarze androgeny, co nie pozostaje bez wpływu na funkcjonowanie jajników, płodność oraz owulację i cykl miesiączkowy. 

Jeśli chodzi o niski poziom progesteronu a tycie, mamy do czynienia z tzw. błędnym kołem, ponieważ w wyniku nadwagi dochodzi do zahamowania produkcji progesteronu, co potęguje przyrost masy ciała [7]. 

Tabletki antykoncepcyjne z progesteronem a tycie

Kobiety, które stosują tabletki antykoncepcyjne, muszą się liczyć z faktem w postaci różnych możliwych działań niepożądanych, takich jak np. przyrost masy ciała. Badania naukowe dowiodły jednak, że nie wynika to z przyjmowania hormonu progesteronu [5]. Tabletki antykoncepcyjne same w sobie powodują zwiększenia masy ciała, dopiero zaburzenie równowagi hormonalnej, w połączeniu z błędami żywieniowymi oraz brakiem aktywności fizycznej, może doprowadzić do przytycia [8]. 

Czym zatem grozi przyjmowanie progesteronu? Skutki stosowania syntetycznie otrzymywanego hormonu to nie tylko antykoncepcja, ale również [9]: 

• pobudzenie gruczołów mlekowych, celem ich przygotowania do laktacji,
• pobudzenie proliferacji endometrium (namnażania się komórek wyścielających macicę), 
• utrzymanie ciąży,
• zahamowanie dojrzewania pęcherzyków Graafa,
• zwiększenie szans na implantację jaja płodowego.

Natomiast jeśli chodzi o działania niepożądane, w wyniku przyjmowania leków zawierający syntetyczny hormon (nie tylko w postaci tabletek antykoncepcyjnych) może wystąpić nadmiar progesteronu. Objawy, które mogą na to wskazywać to [9]: 

• bóle i zawroty głowy, 
• brak miesiączki, 
• nieprawidłowe krwawienia z narządów rodnych, 
• nudności,
• reakcje alergiczne,
• senność,
• stany depresyjne,
• trądzik,
• uczucie lęku,
• zaburzenia koncentracji i uwagi,
• zaczerwienienie skóry. 

W przypadku jakichkolwiek obaw związanych z antykoncepcją, a także w sytuacji, gdy tabletki antykoncepcyjne mają być stosowane po raz pierwszy, konieczna jest konsultacja z lekarzem ginekologiem.