Poziom cukru we krwi – normy u osoby dorosłej

Poziom cukru we krwi mierzy się zarówno u osób zdrowych, jak i diabetyków oraz osób będących w grupie ryzyka rozwoju cukrzycy. Jego wynik jest istotny dla diagnostyki stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy. Stanowi także ważne źródło informacji na temat przebiegu leczenia choroby. Jak interpretować rezultat badania poziomu glukozy we krwi? Podpowiadamy. 

Pomiar cukru we krwi – interpretacja wyników

Pomiar cukru we krwi (inaczej badanie glikemii lub pomiar stężenia glukozy) wykonuje się przede wszystkim w diagnostyce cukrzycy. Prawidłowy wynik świadczy o tym, że metabolizm węglowodanów w organizmie przebiega prawidłowo, natomiast nieprawidłowy, podwyższony poziom glukozy we krwi może oznaczać stan przedcukrzycowy lub nawet cukrzycę. Choroba ta nie bez powodu jest nazywana cichym zabójcą – statystyki pokazują, że schorzenie stanowi częstszą przyczynę zgonów niż wypadki drogowe [1]. 

• Mocznik we krwi – kiedy wyniki badań krwi powinny niepokoić?
• Anty-TPO wysokie. Co oznacza? Normy, interpretacje
• APTT – badanie krwi. Kiedy warto je wykonać?

Leczenie cukrzycy zależy od tego, jaki typ cukrzycy zdiagnozowano u pacjenta. W przypadku cukrzycy typu 1 jedynym skutecznym lekiem jest insulina, tymczasem u diabetyków z cukrzycą typu 2 kluczowa jest modyfikacja stylu życia, redukcja masy ciała oraz stosowanie leków, które poprawiają metabolizm węglowodanów, dostępnych na receptę. Na szczęście w dzisiejszych czasach cukrzyk nie musi się każdorazowo udawać na wizytę stacjonarną do lekarza. Aby móc kontynuować terapie, może wykupić receptę przez internet. Dokument ten może zostać zrealizowany w dowolnej aptece.

Jak rozpoznać cukrzycę? Podstawę do diagnozy stanowią [2]: 

• dwukrotne uzyskanie nieprawidłowych wyników badania glukozy na czczo; 
• jednokrotne uzyskanie nieprawidłowego wyniku badania stężenia glukozy o dowolnej porze dnia przy jednoczesnym występowaniu charakterystycznych objawów cukrzycy typu 2;
• uzyskanie nieprawidłowego wyniku w doustnym teście tolerancji glukozy [3]. 

Norma cukru we krwi na czczo

Jakie wartości glukozy na czczo są prawidłowe? Oto normy [4]: 

• prawidłowa glikemia na czczo: 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l);
• stan przedcukrzycowy: 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l);
• cukrzyca: ≥ 126 mg/dl (7,0 mmol/l). 

Nieco inaczej przedstawiają się normy dla osób starszych, dzieci oraz kobiet ciężarnych. U osób w starszym wieku prawidłowa glukoza na czczo nie przekracza 110 mg/dl [5]. Norma glukozy na czczo u dzieci wynosi 70–99 mg/dl [6]. Natomiast u kobiet w ciąży za wartość prawidłową są uznawane wyniki cukru we krwi na poziomie poniżej 92 mg/dl [7]. 

Norma cukru w krwi po posiłku 

Jakie wartości glukozy po posiłku są prawidłowe? Oto normy [8]: 

• prawidłowa glikemia po posiłku: poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l);
• stan przedcukrzycowy: 140-199 mg/dl (7,8 – 11,1 mmol/l);
• cukrzyca: ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l). 

Normy te nie dotyczą seniorów, ponieważ  u osób starszych wartości glikemii są nieco wyższe. Prawidłowy wynik pomiaru cukru we krwi po posiłku to mniej niż 180 mg/dl (10 mmol/l) [5]. 

Jeśli chodzi o dzieci, za normę uznaje się stężenie glukozy po posiłku poniżej 140 mg/dl, natomiast o cukrzycy świadczy hiperglikemia powyżej 200 mg/dl [8]. 

Jak dbać o prawidłowy poziom cukru w organizmie?

W przypadku problemów z gospodarką węglowodanową zalecane jest, aby stosować odpowiednio zbilansowaną dietę, w tym w szczególności zwracać uwagę na indeks glikemiczny (IG) spożywanych produktów. To klasyfikacja, która uwzględnia czas wchłaniania węglowodanów do krwi oraz podatność na trawienie. Wartość indeksu glikemicznego jest obliczana na podstawie poposiłkowego wzrostu glikemii [9]. 

Jeśli dany artykuł spożywczy powoduje niższy i mniej gwałtowny wzrost glikemii, oznacza to, że ma niski IG, czyli < 55. Gdy wzrost poziomu glukozy we krwi po posiłku jest nagły i duży, dany produkt ma wysoki indeks glikemiczny (o wartości > 70). Tymczasem średni indeks glikemiczny to wartości między 55 a 70). 

Najmniej pożądaną grupą produktów z punktu widzenia gospodarki węglowodanowej jest żywność o wysokim indeksie glikemicznym. Zaliczamy do nich między innymi: 

• białe pieczywo; 
• niektóre owoce;
• ryż biały; 
• słodycze. 

Co jeść, by utrzymać prawidłowy poziom glukozy w organizmie? Wskazane są: 

• nabiał;
• niektóre owoce;
• produkty pełnoziarniste; 
• surowe warzywa. 

Wymieniona powyżej żywność charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym. Po jej spożyciu następuje powolne przyswajanie glukozy i stopniowy wzrost poziomu cukru we krwi. Wdrożenie produktów o niskim indeksie glikemicznym ułatwia zatem kontrolę glikemii.

Poza dietą, na obniżenie poziomu cukru we krwi ogromny wpływ mają także: 

• odpowiednie nawodnienie organizmu;
• regularna aktywność fizyczna – rodzaj i intensywność ćwiczeń należy dobrać zgodnie ze stanem zdrowia oraz własnymi możliwościami;
• regularna samokontrola i badanie poziomu cukru we krwi. 

W przypadku diabetyków najważniejsze jest ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarza – poza zmodyfikowaniem stylu życia istotne jest także przyjmowanie określonych dawek leków przeciwcukrzycowych. 

WAŻNE: podwyższony poziom cukru we krwi niesie ze sobą przewlekłe zagrożenia zdrowotne, dlatego bardzo istotne są regularne badania. Osoby chore na cukrzycę oraz pacjenci znajdujący się w grupie ryzyka cukrzycy zobowiązani są do kontrolowania glikemii w warunkach domowych, za pomocą glukometru, nawet kilka razy dziennie. Tymczasem osoby zdrowe po 45. roku życia powinny badać glikemię na czczo minimum raz na 3 lata [8]. Jeżeli wyniki cukru we krwi wzbudzają niepokój, należy je niezwłocznie skonsultować z lekarzem.