Pierwsze objawy cukrzycy typu 2. Diagnoza i leczenie

Cukrzyca typu 2, czyli najczęściej występujący na świecie typ cukrzycy, powstaje w wyniku oddziaływania dwóch czynników – genetycznego oraz środowiskowego. Czym cukrzyca typu 2 różni się od cukrzycy typu 1? Jak objawia się cukrzyca typu 2? Czy możliwe jest jej wyleczenie? Podpowiadamy w niniejszym artykule.

Co to jest cukrzyca typu 2?

Cukrzyca to schorzenie metaboliczne, które prowadzi do znacznego zwiększenia stężenia glukozy we krwi. Zgodnie z danymi Narodowego Funduszu Zdrowia i Koalicji-Cukrzyca w Polsce na chorobę choruje aż 3,5 miliona osób [1], z czego około 90% przypadków to cukrzyca typu 2.  Pozostałe przypadki to cukrzyca typu 1 oraz cukrzyca ciążowa. 

• Jak wykryć cukrzycę? Badania konieczne do wykrycia cukrzycy
• Na czym polega badanie krzywej cukrowej?

Zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 2 polega na dbaniu o utrzymanie prawidłowej masy ciała. Regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednio zbilansowana dieta znacznie zmniejszają szanse na zachorowanie [2]. Leczenie jest kompleksowe, składają się na nie zarówno metody niefarmakologiczne, jak i farmakologiczne. 

Jeśli u pacjenta jeszcze nie wystąpiły powikłania cukrzycowe, lekiem pierwszego rzutu jest metformina [3]. Leki z metforminą są dostępny tylko na receptę i mogą być sprzedawany jedynie w aptekach stacjonarnych. Najszybszy i najwygodniejszy sposób, aby zdobyć przepis od lekarza na leki na cukrzycę to e-recepta online. Recepta wystawiona przez Internet stanowi pełnoprawny dokument i może zostać zrealizowana w wybranej aptece.

Cukrzyca typu 2 a 1 – jakie są różnice?

Czym różnią się cukrzyca typu 2 a 1? Cukrzyca typu 1 to choroba o podłożu autoimmunologicznym, do jej rozwoju dochodzi, gdy układ immunologiczny nie pracuje prawidłowo. W efekcie dochodzi do autoagresji, czyli niszczenia przez organizm swoich własnych komórek [4]. Wskutek destrukcji komórek β trzustki narząd traci zdolność do produkcji i wydzielania insuliny, co skutkuje zaburzoną gospodarką węglowodanową. 

Objawy cukrzycy typu 1 pojawiają się nagle. Charakterystyczne symptomy to silne pragnienie, częste oddawanie moczu, senność, zmęczenie i utrata wagi. Tymczasem cukrzyca typu 2 rozwija się stopniowo i może latami nie dawać żadnych widocznych objawów. W przypadku cukrzycy typu 1 jedynym skutecznym sposobem leczenia jest podawanie insuliny, natomiast w terapii cukrzycy typu 2 istotne znaczenie ma zmiana stylu życia – regularna aktywność fizyczna oraz modyfikacja diety. Chory ma wpływ na to, jak i czy rozwinie się u niego cukrzyca typu 2. 

Cukrzyca typu 2 – przyczyny zachorowania

Za główną przyczynę cukrzycy typu 2 uznawane są [2]: 

• czynniki środowiskowe – otyłość, zwłaszcza brzuszna;
• czynniki genetyczne – odziedziczone predyspozycje do rozwoju choroby.

Pierwszy z czynników odpowiedzialnych za rozwój cukrzycy typu 2 jest modyfikowalny – wynika w znacznej mierze z trybu życia danej osoby i może ulec zmianie, jeśli pacjent zastosuje się do zaleceń lekarza. 

Cukrzyca typu 2 jest chorobą dziedziczną. Najważniejsze czynniki ryzyka cukrzycy typu 2 to [5]:

• cukrzyca występująca w rodzinie (u rodziców lub rodzeństwa); 
• dyslipidemia (nieprawidłowe stężenie lipidów i lipoprotein w osoczu krwi);
• nadciśnienie tętnicze;
• nadwaga lub otyłość;
• niski poziom aktywności fizycznej;
• przebyta cukrzyca ciążowa;
• przynależność do grupy środowiskowej lub etnicznej narażonej na cukrzycę;
• siedzący tryb życia;
• urodzenie dziecka o zbyt wysokiej masie ciała;
• zdiagnozowana choroba układu krążenia;
• zespół policystycznych jajników. 

Cukrzyca typu 2 – rozpoznanie 

Cukrzycę rozpoznaje się, gdy uzyskano dwukrotnie nieprawidłowy wynik pomiaru  stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej na czczo. Podstawą do postawienia diagnozy może być także uzyskanie nieprawidłowego wyniku pomiaru stężenia glukozy o dowolnej porze dnia przy jednoczesnym występowaniu charakterystycznych objawów cukrzycy typu 2 [6]. 

Trzeci sposób na rozpoznanie cukrzycy typu 2 to doustny test tolerancji glukozy. Badanie OGTT jest wykonywane, gdy wystąpiły wątpliwości diagnostyczne. Polega na oznaczeniu na glukozy we krwi na czczo i następnie wypiciu 75 g glukozy rozpuszczonej w 300 ml wody. Następnie, po upływie 2 godzin ponownie oznaczana jest glukoza we krwi [7]. 

Wartości stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej – normy [8]: 

• 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) – prawidłowa glikemia na czczo; 
• 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) – nieprawidłowa glikemia na czczo – taki wynik świadczy o stanie przedcukrzycowym;
• ≥ 126 mg/dl (7,0 mmol/l) –  taki wynik świadczy o cukrzycy. 

Dla cukrzycy typu 2 charakterystyczne jest wysokie stężenie glukozy we krwi przy jednoczesnym występowaniu insulinooporności i względnego niedoboru insuliny [9]. 

Jakie są objawy cukrzycy typu drugiego?

Cukrzyca typu 2 to choroba, której rozwój przebiega stopniowo. W początkowych stadiach stężenie glukozy we krwi utrzymuje się w normie i schorzenie nie daje zadnych widocznych objawów. Dopiero w miarę rozwoju insulinooporności i postępującej degradacji komórek β trzustki rozwijają się objawy kliniczne cukrzycy. 

Cukrzyca typu 2 daje objawy ogólne, skórne oraz neuropsychologiczne [5]. 

Ogólne objawy cukrzycy typu drugiego to: 

• częste oddawanie moczu;
• infekcje narządów intymnych;
• nadmierna senność i zmęczenie;
• nadmierne pragnienie;
• suchość w ustach;
• zaburzenia widzenia. 

Skórne objawy cukrzycy typu 2 to:

• częste zakażenia grzybicze lub bakteryjne;
• miejscowe zaczerwienienie skóry;
• nadmiernie przesuszona skóra z tendencją do łuszczenia się i rogowacenia;
• świąd skóry; 
• utrudnione gojenie się ran. 

Charakterystyczne neuropsychologiczne objawy cukrzycy typu 2 to: 

• bóle głowy o nieznanym podłożu;
• problemy z pamięcią; 
• wahania nastroju; 
• trudności z koncentracją i ze skupieniem uwagi. 

Czy cukrzyca typu 2 jest wyleczalna?

Leczenie cukrzycy typu 2 polega na zapobieganiu rozwojowi choroby oraz, jeśli u pacjenta już zdiagnozowano schorzenie, zmniejszaniu ryzyka możliwych powikłań. Czy cukrzyca typu 2 jest wyleczalna? Naukowcy z Newcastle University uważają, że istnieje sposób na remisję choroby – jest nim niskokaloryczna dieta [10]. W przeprowadzonym przez nich eksperymencie u prawie 50% badanych zaobserwowano cofnięcie się choroby po roku stosowania rygorystycznego żywienia. Jak podkreśla prof. Roy Taylor, konieczne są dalsze badania. 

Jak leczyć cukrzycę typu 2?

Leczenie cukrzycy typu 2 jest kompleksowe i wymaga stosowania równocześnie kilku różnych metod. Kluczowe są: 

• edukacja pacjentów z cukrzycą;
• farmakoterapia; 
• leczenie dietetyczne mające na celu redukcję masy ciała;
• modyfikacja stylu życia – zwiększenie aktywności fizycznej.

Na skuteczność leczenia cukrzycy typu 2 wpływa w dużym stopniu zaangażowanie pacjenta w terapię. Jednym ze zdrowych rytuałów, które powinien wdrożyć diabetyk, jest dokładnie przeliczenie spożywanych kalorii. Należy także zachować szczególną ostrożność, jeśli chodzi o spożywanie alkoholu. Stosowanie w nadmiarze napojów alkoholowych zwiększa bowiem ryzyko rozwoju ostrych powikłań cukrzycy.

Jak wspomagać leczenie cukrzycy typu 2?

Lekiem pierwszego rzutu w cukrzycy typu 2 jest metformina [11]. Substancja ta poprawia metabolizm węglowodanów poprzez zmniejszenie insulinooporności oraz hamowanie produkcji glukozy. Inne leki stosowane przez diabetyków to: pochodne sulfonylomocznika, akarboza, inhibitory SGLT2, pochodne tiazolidynodionu oraz leki inkretynowe i analogi inkretyn. 

Leczenie cukrzycy typu 2 można wspomóc poprzez stosowanie ziół polecanych dla cukrzyków. Działanie polegające na obniżaniu poziomu cukru we krwi wykazują np.: 

• jałowiec;
• kozieradka pospolita;
• morwa biała;
• rutwica lekarska. 
• Podobnie właściwości mają także: 
• chrom;
• cynamon. 

Suplementację preparatami, które wspomagają metabolizm glukozy, należy rozważyć po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.