Opryszczka – jak jej zapobiegać i jak z nią walczyć?

Napisano 09.09.2021 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Opryszczka wargowa objawia się jako bolesne wykwity w okolicy warg. Jest chorobą, która ma charakter nawracający i uaktywnia się, gdy organizm jest osłabiony, w okresie spadku odporności i gorszego zdrowia pacjentów. Pojawienie się pęcherzyków to nie tylko kwestia estetyki czy bólu. Pękają one, odsłaniając nadżerkę, a wówczas bardzo łatwo, by wirusy przenieść na skórę innych części ciała lub na inne osoby, w tym dzieci. W artykule znajdziesz porady, jak zapobiegać opryszczce lub jej nawrotom oraz jakich czynników unikać, by wirus się nie uaktywniał. Podpowiadamy również, jakie preparaty pomocne mogą być w leczeniu i kiedy warto skorzystać z konsultacji z lekarzem. 

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Dlaczego robi się opryszczka?

Opryszczka, nazywana również „zimnem”, to dość powszechne schorzenie, które zazwyczaj obejmuje zmiany skórne zlokalizowane w okolicy ust, choć nie jest to reguła. Na ustach opryszczka nie jest jedyną opcją, gdyż może dojść również do zakażenia narządów płciowych i okolicy odbytu, a także opryszczki skóry, czy też do opryszczki błon śluzowych jamy ustnej, gardła i migdałków. Dlaczego robi się opryszczka? Trzeba wiedzieć, że opryszczkę wargową wywołuje wirus opryszczki HSV. Wyróżnić można HSV-1 i HSV-2. Najczęściej opryszczkę wargową powoduje wirus HSV-1, choć zdarza się również, że do choroby przyczynia się wirus HSV-2 (którym zarazić można się np. podczas seksu oralnego). Choroba jest zakaźna i bardzo łatwo się rozprzestrzenia poprzez kontakt osobisty i kontakt z wydzielinami chorego. Jej objawy zazwyczaj pojawiają się w przypadku obniżonej odporności, stąd jedną z odpowiedzi na pytanie „jak zapobiegać opryszczce” jest dbanie o odporność organizmu. Trzeba wiedzieć, że jednorazowe zarażenie się tym wirusem wiąże się z jego obecnością w organizmie człowieka przez całe życie. Wirus przez większość czasu jest wówczas w uśpieniu, ale w sprzyjających warunkach dochodzi do jego reaktywacji, co wiąże się z pojawianiem się zmian skórnych. Warto wiedzieć, że nosicielem opryszczki można być, gdy miało się kontakt z wirusem – nawet jeśli u pacjenta nie pojawiły się objawy choroby. Wirus w fazie „uśpienia” znajduje się w komórkach nerwowych i nie wytwarza białek aktywujących układ immunologiczny. 

Czytaj także:

Przy walce z opryszczką wargową najczęściej pacjenci wykorzystują metody domowe lub preparaty dostępne bez recepty, w tym maści, plastry i tabletki. Stosowanie tych sposobów zazwyczaj jest wystarczające, jednak w niektórych przypadkach zaleca się zgłosić do lekarza. Gdy samodzielne leczenie nie przynosi efektów, lekarz może przepisać postać leku o większym stężeniu środka przeciwwirusowego. Dobrym rozwiązaniem jest tu e-recepta, gdyż im szybciej lek pacjent zacznie stosować, tym większa szansa na szybsze i łatwiejsze gojenie się zmian i unikanie częstych nawrotów choroby.

Jak rozpoznać początki opryszczki?

Pojawienie się objawów choroby po raz pierwszy czasem wiąże się z bardziej intensywnymi dolegliwościami i cięższym przebiegiem. U niektórych pacjentów opryszczce pierwotnej towarzyszy wówczas złe samopoczucie, gorączka, mdłości, powiększenie węzłów chłonnych i ból głowy. U większości pacjentów objawy pierwotnego zakażenia nie pojawiają się jednak wcale i osoby te nawet nie wiedzą, że są już nosicielami HSV (a jako nosiciele mogą zarażać innych). Przy nawrotach choroby symptomy nie są mocno nasilone, aczkolwiek mogą być dokuczliwe, stąd wiele osób zastanawia się, jak zapobiegać opryszczce, by nie musieć się z nimi zmagać. Istnieją pewne objawy, które mogą sugerować, że u pacjenta pojawi się niedługo opryszczka. Jak rozpoznać pierwsze symptomy schorzenia? Opryszczka zazwyczaj pojawia się przy spadku odporności, więc można się jej spodziewać w czasie infekcji, przemęczenia, stresu, zmiany środowiska, czy też u kobiet w okolicy miesiączki, co związane jest z działaniem hormonów. Początki opryszczki to między innymi mrowienie, swędzenie, tkliwość lub lekki ból w okolicy ust. W niedługim czasie zauważyć można już w okolicy ust pojedyncze pęcherzyki opryszczki, a potem ich ilość rośnie, przez co opryszczka staje się już dobrze zauważalna. Pęcherzyki wypełnione są treścią surowiczą, a po kilku dniach dochodzi do ich pękania, wówczas odsłania się nadżerka. Na tym etapie najłatwiej o przeniesienie zakażenia i zarażenie innych. Po około tygodniu dochodzi do wysuszenia nadżerki i gojenia się rany. Tworzą się strupki, które powinny odpaść same – ich zdrapywanie może skończyć się zakażeniem bakteryjnym, przez co czas leczenia będzie dłuższy, a ryzyko pojawienia się blizn znacznie większe. 

Czym wyleczyć opryszczkę?

Opryszczkę wargową należy koniecznie leczyć. Nie jest to jedynie kwestia estetyki. Łatwo bowiem o zakażenie innych części twarzy i ciała chorego. Jeśli zastanawiasz się, jak zapobiegać opryszczce, musisz wiedzieć, że najlepiej działać, gdy tylko pojawią się pierwsze symptomy. Działania zaradcze można zatem wprowadzić już na etapie swędzenia skóry w miejscu, w którym dopiero po czasie pojawi się „zimno”. Czym wyleczyć opryszczkę? Zazwyczaj stawia się na leki o działaniu miejscowym, jednak w przypadku zakażeń o tendencji nawrotowej i silnym przebiegu, lekarz może zasugerować pacjentowi również tabletki. Substancją czynną zawartą zarówno w kremach na opryszczkę, jak i w tabletkach jest acyklowir, rzadziej natomiast stosuje się walacyklowir. Jeśli opryszczka ma łagodny przebieg, niektórzy stawiają również na leczenie domowymi sposobami, w tym np. okładami ziołowymi lub maścią z tlenkiem cynku, a nawet okładami z aloesu, czosnku czy cebuli – ciężko mówić tu jednak o ich pewnej skuteczności.

Jak długo leczy się opryszczkę wargową?

Czas trwania opryszczki wargowej zależy między innymi od tego, czy pacjent wie, jak zapobiegać opryszczce na wczesnym etapie objawów. Im szybciej bowiem wdrożony zostanie lek przeciwwirusowy, tym większa szansa na łagodny przebieg choroby i szybsze ustąpienie jej objawów. Jak długo leczy się opryszczkę wargową? Trzeba nastawić się na około 1-2 tygodniową walkę z objawami choroby, jeśli leczenie lekami przeciwwirusowymi nie zostanie zastosowane. Jeśli na wczesnym etapie wdroży się leki, leczenie powinno trwać do 5 dni.

Czy opryszczka jest zaraźliwa?

Gdy w naszym otoczeniu pojawia się ktoś z opryszczką wargową, zaczynamy się zastanawiać, czy opryszczka jest zaraźliwa. Obawy są tu niestety słuszne. Należy wiedzieć, że opryszczka wargowa jest bardzo zaraźliwa. Co więcej – pacjent może przenosić opryszczkę samodzielnie z jednego miejsca swojej skóry na drugie (np. w okolicę oczu), a dodatkowo może również łatwo zarażać swoje otoczenie. 

Opryszczka na ustach a powikłania

Niestety opryszczka wargowa to nie tylko problem estetyczny czy bolesny. To również kwestia powikłań, które pojawiają się przede wszystkim u osób z bardzo poważnymi niedoborami odporności. Bardzo niebezpieczny jest ponadto wirus opryszczki dla płodu i noworodków. Kobiety ciężarne szczególnie powinny uważać na zarażenie się opryszczką wargową i zainteresować się tematem, jak zapobiegać opryszczce, zwłaszcza gdy nie chorowały na nią wcześniej. Pojawienie się opryszczki w ciąży może przyczynić się do wad rozwojowych płodu, a także do wielu poważnych powikłań ciąży, w tym nawet do poronienia lub przedwczesnego porodu. Również przeniesienie wirusa na noworodka jest bardzo niebezpieczne – może wywoływać między innymi opryszczkowe zapalenie mózgu. Nie można wykluczyć również, że kontakt noworodka z wirusem będzie śmiertelny. 

Jak zapobiegać opryszczce wargowej?

Jak zaznaczono wcześniej, o zakażenie wirusem HSV jest bardzo łatwo, ponadto opryszczka wargowa może mieć powikłania. Wielu pacjentów słusznie zastanawia się zatem, jak zapobiegać opryszczce. Niestety obecnie nie jest dostępny lek, który pozwoliłby pozbyć się całkowicie wirusa opryszczki z organizmu człowieka, ponadto znaczna część populacji wirusa już posiada, więc wówczas o wtórne zakażenie również byłoby bardzo łatwo. Podstawą tego, jak zapobiegać opryszczce wargowej są zatem działania mające na celu zredukowanie ilości „ataków” wirusa. Gdy zatem w grę wchodzi opryszczka wargowa, profilaktyka to podstawa. Przede wszystkim należy ograniczyć do minimum korzystanie z innymi z tych samym pomadek do ust, sztućców, butelek, szklanek itp. Ograniczyć dobrze również ryzykowne stosunki seksualne, gdyż jak wspomniano wcześniej, również tą drogą HSV może dostać się do organizmu człowieka. Istotne jest również wspieranie swojej odporności, gdyż to właśnie w przypadku osłabionego organizmu wirus uaktywnia się najczęściej. Warto ograniczyć stres, wysypiać się, dbać o siebie i swój układ odpornościowy, postawić na prawidłową dietą i odpowiednią dawkę ruchu.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.