Onycholiza paznokci – co ją powoduje?

Napisano 18.03.2023 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 4 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Onycholiza paznokci to zaburzenie dotyczące płytki paznokcia, które nie tylko wygląda nieestetycznie, ale również jest niebezpieczne, ponieważ zwiększa ryzyko rozwoju różnych infekcji. Jakie są przyczyny onycholizy paznokci? Czym się objawia onycholiza i na czym polega jej leczenie? Zapraszamy do lektury.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Czym jest onycholiza paznokci?

Onycholiza paznokci to zaburzenie, w wyniku którego dochodzi do utraty anatomicznej integralności pomiędzy płytką paznokciową i łożyskiem paznokcia [1] [8]. Defektu kosmetycznego, nazywanego inaczej także odstającym paznokciem lub odwarstwianiem paznokci, nie należy bagatelizować, ze względu na jego konsekwencje dla zdrowia. Nieleczona onycholiza może bowiem poskutkować rozwojem stanu zapalnego czy też poważnych infekcji grzybiczych, bakteryjnych lub wirusowych. 

Czytaj także:

Diagnozowaniem oraz leczeniem choroby paznokci onycholizy zajmuje się podolog lub lekarz dermatolog. Sposób leczenia zależy od przyczyny onycholizy, specjalista może zalecić leki przeciwgrzybicze o działaniu miejscowym, antybiotyki, opatrunki hydrożelowe lub hydrokoloidowe, a także, jeśli stan pacjenta jest poważny, zalecić chirurgiczne opracowanie chorobowo zmienionego paznokcia. Pierwsza wizyta powinna się odbyć w gabinecie, natomiast kolejne porady czy też recepty na nowe opakowania leków można uzyskać zdalnie. Recepta przez internet to bardzo wygodne rozwiązanie, gdy pacjent z onycholizą nie ma fizycznej możliwości, aby udać się do lekarza. Natomiast nie jest zalecane, aby pacjent próbował leczyć onycholizę samodzielnie, bez konsultacji ze specjalistą.

Onycholiza – rodzaje zaburzeń płytki

Wyróżniamy następujące rodzaje choroby paznokci onycholizy [1]: pierwotna (idiopatyczna, o nieznanej przyczynie) oraz wtórna onycholiza. Co to onycholiza wtórna? Tak nazywane jest zaburzenie zależne od jakiegoś konkretnego, poznanego czynnika, np. wynikające z nieprawidłowo przeprowadzonego zabiegu manicure lub pedicure, spowodowane przyjmowaniem określonych leków albo warunkowane jakąś chorobą, dermatologiczną bądź ogólnoustrojową. 

Objawy onycholizy

Onycholiza może się pojawić na rękach lub stopach, w obrębie pojedynczego paznokcia lub wielu paznokci. Po czym poznać onycholizę? Pierwsze objawy, które można łatwo przeoczyć, to [1]: 

  • biały nalot na płytce paznokcia, w górnej części lub z boku, 
  • odwarstwienie się płytki paznokcia i zbieranie się pod nią powietrza oraz zanieczyszczeń. 

Na późniejszym, zaawansowanym etapie onycholizy, jeśli dojdzie do zakażenia, paznokcie mogą zmienić kolor na żółty, szary lub zielony. Wyraźnemu pogrubieniu może ulec również łożysko paznokcia. 

Jakie są przyczyny onycholizy paznokci?

Skąd się bierze onycholiza paznokci? Przyczyny, które są najczęstsze, to [1] [2] [3] [4] [5] [6] [8]: 

  • choroby autoimmunologiczne, np. sarkoidoza — schorzenie to polega na tworzeniu się niewielkich zapalnych guzków w różnych narządach ciała (najczęściej w środkowej części klatki piersiowej), jej przyczyna nie została poznana,
  • choroby genetyczne, np. porfiria lub dziedziczna dystalna onycholiza. Charakterystycznym objawem wrodzonego zaburzenia w postaci dziedzicznej dystalnej onycholizy jest nadmierna potliwość dłoniowo-podeszwowa oraz wrażliwość palców na zimno. Natomiast jeśli chodzi o porfirię, ta genetyczna choroba związana z metabolizmem także może powodować onycholizę. Początki porfirii łatwo przegapić, ponieważ choroba daje nieswoiste objawy,
  • choroby endokrynologiczne, np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy — pacjenci z onycholizą o niewyjaśnionym podłożu powinni być przebadani pod kątem chorób tarczycy, w tym również takich, które nie dają widocznych objawów,
  • choroby metaboliczne, np. cukrzyca. W przebiegu cukrzycy może się pojawić onycholiza paznokci u nóg, ponieważ wytwory naskórka stają się bardzo kruche i łamliwe, pojawiają się na nich również nieestetyczne przebarwienia,
  • choroby nowotworowe, np. szpiczak mnogi lub zespół Sezary’ego,
  • choroby skóry, np. AZS, łuszczyca, liszaj płaski lub świerzb — niestety wiele z wymienionych schorzeń rozwija się samoistnie i naukowcy wciąż nie znają ich przyczyny. Dobrym przykładem jest atopowe zapalenie skóry (AZS) lub łuszczyca, uznawane za choroby autoimmunologiczne o niedokładnie poznanej przyczynie,
  • choroby wieloukładowe, np. amyloidoza. Schorzenie polega na patologicznym gromadzeniu się w tkankach i narządach nierozpuszczalnych białek. W rezultacie dochodzi do wystąpienia różnorodnych nieswoistych objawów, począwszy od zmian na paznokciach, przez powiększenie się wątroby lub śledziony, po kołatanie serca i symptomy wynikające z uszkodzenia nerwów,
  • ekspozycja na drażniące substancje chemiczne, np. formaldehyd, toluen czy też nitrocelulozę, zawarte w niektórych kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji paznokci, 
  • infekcja bakteriami Pseudomonas aeruginosa (pałeczki ropy błękitnej) – do zakażenia tym gatunkiem bakterii dochodzi najczęściej podczas dłuższego pobytu w szpitalu lub, jeśli dojdzie do zakażenia rany pooparzeniowej. Infekcja daje objawy w postaci tzw. zespołu zielonych paznokci zakażeń ran pooparzeniowych,
  • infekcja grzybicza, np. grzybami z gatunku Trichophyton rubrum lub Candida albicans. To częste choroby paznokci u nóg. Onycholiza wywołana zakażeniem grzybiczym jest bardzo niebezpieczna, ponieważ może prowadzić do wtórnych nadkażeń, które wiążą się z niemałymi trudnościami, jeśli chodzi o leczenie,
  • niedobory witaminowe lub związane z określonymi składnikami mineralnymi,
  • niewłaściwa pielęgnacja paznokci oraz brak dostatecznej higieny, np. chodzenie w za ciasnym obuwiu, niezmienianie skarpetek mimo ich zapocenia lub zbyt rzadkie przycinanie paznokci,
  • powtarzające się urazy paznokci, w szczególności onycholiza u rąk rozwija się w wyniku nieprawidłowo wykonanego manicure/pedicure (istotny jest sposób ściągania ozdób, a także technika piłowania).

Onycholiza może się rozwinąć w konsekwencji stosowania niektórych leków [2] [3]. W szczególności dotyczy to antybiotyków oraz leków stosowanych w chemioterapii. Onycholiza może wystąpić także w ciąży lub stanowić skutek przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych [6] [7].

Czy można zapobiegać odstawaniu paznokci?

Czy onycholiza zniknie sama? Jedynie łagodna postać choroby może ustąpić samoistnie po kilku tygodniach, natomiast zaawansowana onycholiza lub bolesna onycholiza wynikająca z infekcji wymaga wdrożenia leczenia. Na szczęście niektóre z czynników, które odpowiadają za onycholizę, można wyeliminować. Ryzyko wystąpienia zaburzenia można zminimalizować poprzez: 

  • dbanie o higienę i odpowiednią pielęgnację płytki paznokcia, 
  • noszenie wygodnych i dobrze dobranych butów,
  • regularne obcinanie paznokci, 
  • regularne wizyty u podologa,
  • unikanie stosowania kosmetyków do paznokci zawierających drażniące substancje chemiczne, 
  • zachowanie ostrożności podczas wyboru salonu kosmetycznego, w którym wykonywany jest manicure lub pedicure.

Źródła:

  1. https://dermnetnz.org/topics/onycholysis [dostęp: 19.12.2022 r.]
  2. https://www.healthline.com/health/onycholysis [dostęp: 19.12.2022 r.]
  3. https://www.medicalnewstoday.com/articles/319851 [dostęp: 19.12.2022 r.] 
  4. Bazex J, Baran R, Monbrun F, Grigorieff-Larrue N, Marguery MC. Hereditary distal onycholysis–a case report. Clin Exp Dermatol. 1990 Mar;15(2):146-8. doi: 10.1111/j.1365-2230.1990.tb02054.x. PMID: 2347107.
  5. Tempark T, Lekwuttikarn R, Chatproedprai S, Wananukul S. Nail Scabies: An Unusual Presentation Often Overlooked and Mistreated. J Trop Pediatr. 2017 Apr 1;63(2):155-159. doi: 10.1093/tropej/fmw058. PMID: 27613759.
  6. Zaias N, Escovar SX, Zaiac MN. Finger and toenail onycholysis. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2015 May;29(5):848-53. doi: 10.1111/jdv.12862. Epub 2014 Dec 16. PMID: 25512134.
  7. Byrne JP, Boss JM, Dawber RP. Contraceptive pill-induced porphyria cutanea tarda presenting with onycholysis of the finger nails. Postgrad Med J. 1976 Aug;52(610):535-8. doi: 10.1136/pgmj.52.610.535. PMID: 981098; PMCID: PMC2496458.
  8. Gregoriou S., Argyriou G., Larios G., Rigopoulos D. Schorzenia paznokci a choroby układowe — o czym mówi nam wygląd paznokci? The Journal of Family Practice 2008; 57 (8): 509–514

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.