Obrzęki stóp – co je powoduje? Sposoby na opuchnięte stopy

Napisano 21.09.2022 | Asystentka Medyczna | Czas czytania: 4 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Obrzęk stóp to nie tylko problem kosmetyczny, ale także objaw wielu poważnych schorzeń. Puchnięcie nóg spowodowane jest nadmiarem płynu w przestrzeniach międzykomórkowych, do czego może przyczynić się wiele czynników — od nadmiernego spożycia płynów po żylaki.Dowiedz się co może wywołać obrzęki stóp i jak je leczyć.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Czym są obrzęki stóp?

Obrzęk stopy jest zewnętrznym objawem gromadzenia się płynu w organizmie. Sama kończyna wyraźnie się powiększa, skóra staje się luźna, a przy ucisku pojawiają się wgłębienia, które nie znikają od razu.

Czytaj także:

Obrzęk pojawia się zwykle wieczorem, choć może być nieprzyjemny następnego dnia rano. Według lokalizacji dzieli się na:

  • Obrzęk w stopach;
  • Spuchnięta kostka;
  • Obrzęk w goleniach;
  • Puchnięcie nóg od kolan w dół.

W zależności od przyczyny obrzęk może wystąpić w jednej lub obu stopach. Symetria rozprzestrzeniania się często świadczy o obrzęku ogólnym, który może być objawem stanu zagrażającego życiu.

Jeśli zakażenie rzadko się pojawia, można go leczyć środkami domowymi. Jeśli występuje regularnie, świadczy o chorobie narządów wewnętrznych. Dlatego ważne jest ustalenie charakteru obrzęku.

W przypadku nadmiernego puchnięcia nóg mamy do czynienia ze słoniowacizną. Słoniowacizna, to schorzenie, które powoduje, że nogi puchną do ogromnych rozmiarów. Obrzęk jest spowodowany infekcją bakteryjną w układzie limfatycznym. Infekcję tą leczy się najczęściej antybiotykami, ale obrzęk nie zniknie, dopóki inie usunie się infekcji.

W cięższych przypadkach wystawiana jest e-recepta przez internet na antybiotyki i leki przeciwzapalne. W przypadkach ropniaka chirurg może zdecydować o leczeniu chirurgicznym.

Najczęstsze przyczyny obrzęków stóp

Jak stwierdzono powyżej, obrzęk rozwija się w wyniku nadmiernego nagromadzenia płynu w tkankach. Dlaczego tak się dzieje i skąd się bierze ten płyn?

Z naczyń włosowatych część osocza wydostaje się do przestrzeni międzykomórkowej i tworzy płyn tkankowy.

Wysokie ciśnienie krwi, spadek stężenia białek osocza, zwiększona przepuszczalność naczyń w wyniku różnych stanów infekcyjnych, zapalnych, alergicznych i innych mogą być przyczyną zwiększonego poboru płynów do tkanek. Do głównych przyczyn zaburzeń odpływu tkankowego należą mechaniczne przeszkody (np. skrzepy krwi) w żyłach kończyn dolnych, nieprawidłowe funkcjonowanie zastawek żylnych, uszkodzenia naczyń limfatycznych oraz niewydolność serca, w której serce nie radzi sobie z napływem krwi żylnej i dochodzi do jej zastoju w żyłach. Leczenie w tym przypadku się nie różni od tego, która noga puchnie od serca.

Badanie, które należy wykonać przy obrzękach stóp

Diagnostyka pochodzenia obrzęku rozpoczyna się od wyjaśnienia okoliczności, w jakich do niego doszło i stwierdzenia obecności chorób przewlekłych.

Po kompleksowym zbadaniu pacjenta lekarz zleca określone badania laboratoryjne i instrumentalne w zależności od przypuszczalnego rozpoznania:

  • Badanie ogólne moczu i badanie albuminurii moczu w celu oceny funkcji nerek;
  • Kompleksowe badanie biochemiczne krwi, obejmujące albuminy i białko całkowite, kreatyninę z obliczeniem wskaźnika filtracji kłębuszkowej i mocznik (wskaźniki układu moczowego), enzymy ACAT, ALAT, fosfatazę alkaliczną, bilirubinę i jej frakcje, odzwierciedlające stan wątroby;
  • Badanie krwi pod kątem oznak wirusa HIV, zapalenia wątroby typu B i zapalenia wątroby typu C w celu wykrycia ewentualnego uszkodzenia wątroby;
  • Badanie kału, które pokazuje stan układu pokarmowego (w tym przypadku konieczna jest analiza wchłaniania białek i innych substancji w przewodzie pokarmowym);
  • Elektrokardiogram w celu wykluczenia lub potwierdzenia choroby serca;
  • Echokardiogram w celu określenia kurczliwości serca;
  • USG jamy brzusznej, zwłaszcza nerek i wątroby;
  • Codzienne monitorowanie ciśnienia krwi.

W przypadku obrzęków nóg konieczna jest kompleksowa diagnostyka miażdżycy. Jak wygląda miażdżyca nóg? Proces patologiczny miażdżycy charakteryzuje się stopniowym odkładaniem blaszek lipidowych na wewnętrznych ścianach dużych naczyń. Blaszki rosną z czasem, a następnie tkanka łączna je zastępuje. Światło uszkodzonego naczynia powoli się zwęża i zatrzymuje dopływ krwi i substancji odżywczych do komórek mózgu.

Choroby, którym towarzyszą obrzęki stóp

Opuchlizna jest objawem dużej liczby chorób, zarówno terapeutycznych, jak i chirurgicznych. Obrzęk nóg najczęściej związany jest z następującymi schorzeniami:

  • Niewydolność serca;
  • Przewlekła niewydolność żylna, żylaki i zakrzepica kończyn dolnych;
  • Zaburzenia odpływu limfy w wyniku chorób pasożytniczych, urazów i operacji;
  • Zakażenia tkanek miękkich kończyn dolnych.

Obrzęk uogólniony, w tym obrzęk nóg, jest objawem takich chorób jak:

  • Niewydolność nerek spowodowana chorobami wrodzonymi lub immunologicznymi, długotrwałe nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niekontrolowane przyjmowanie leków, ciężkie zatrucia chemiczne;
  • Niewydolność wątroby spowodowana zapaleniem wątroby, marskością wątroby, zwyrodnieniem tłuszczowym wątroby;
  • Długotrwałe choroby przewodu pokarmowego (zapalenie błony śluzowej żołądka, zapalenie jelit, przewlekłe zapalenie trzustki, choroba Leśniowskiego-Crohna itp.), a także ścisła dieta bezbiałkowa, powodująca złe wchłanianie i niedobór białka.

Jak radzić sobie z obrzękami stóp domowymi sposobami?

Aby zapobiec nadmiarowi płynów, należy ograniczyć spożycie soli, a także wędlin, słodyczy, mocnej herbaty i kawy. Pietruszka, szparagi, czarna porzeczka, truskawki czy czosnek powinny znaleźć się w diecie, aby wyeliminować wodę. Dobrym środkiem moczopędnym są również żurawiny i owoce żurawiny. Co więcej, do tego celu można wykorzystać zarówno jagody tych roślin, jak i odwar z ich liści. Skuteczny pod tym względem jest napar lub odwar z kminku. Zwykłą herbatę można zastąpić herbatką z jagód dzikiej róży. W każdej aptece dostępny jest również kompleks diuretyczny.

Najlepszym rodzajem aktywności na obrzęki jest pływanie. Dla osób, których tryb życia jest w przeważającej mierze siedzący, zalecane są spacery, przysiady i inne formy ćwiczeń niż podnoszenie ciężarów.

Opuchnięte nogi warto również smarować maścią lub żelem z kasztanowca, który zmniejsza opuchliznę, poprawia krążenie w żyłach, zmniejsza widoczność żylaków oraz zapobiega zakrzepicy. Jeżeli opuchnięte nogi wywołują ból, możesz je smarować maściami przeciwbólowymi. Jednak warto skontaktować się z lekarzem, szczególnie gdy opuchnięcie jest spore, a żyły są bolesne.

Leczenie i profilaktyka obrzęków stóp — jak wygląda?

W zależności od wyników badań i postawionej diagnozy pacjentowi zostaje przepisane kompleksowe leczenie. W większości przypadków przyczyną obrzęku stóp jest niewydolność serca. Jej terapia obejmuje wiele elementów, w tym zmianę stylu życia (unikanie palenia tytoniu, nadmiernego spożywania alkoholu, wykluczenie stresu), dietę, ograniczenie spożycia soli kuchennej, normalizację ilości przyjmowanych płynów, farmakoterapię zapobiegającą postępującemu obniżeniu funkcji serca, stabilizację ciśnienia tętniczego, ochronę nerek oraz usunięcie nadmiaru płynów z organizmu.

Jeśli jako przyczynę obrzęków zdiagnozowano niewydolność żył w kończynach dolnych, lekarz zaleca noszenie pończochy uciskowej, która zapobiega zaleganiu krwi w żyłach. Mogą być również zalecane ćwiczenia terapeutyczne. Jednak za najskuteczniejsze w leczeniu choroby żylakowej uważa się metody chirurgiczne.

Jeśli przyczyną obrzęku miejscowego jest zakażenie i stan zapalny nogi, zaleca się pacjentowi leczenie miejscowe kremami, maściami, okładami, które zmniejszają stan zapalny i nasilenie obrzęku.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.