Niedrożność jelit – czym jest spowodowana i jak się objawia?

Napisano 03.12.2021 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Niedrożność jelita to poważny problem, który polega na zatrzymaniu przesuwania się pokarmu przez jelito. Prowadzić może do tego obecność ciał obcych w jelitach chorego, jednak dolegliwość może być także efektem raka, a nawet powodowana może być przez przepuklinę. Problemem mogą być również zrosty po operacji, a także choroby zapalne, zaburzenia perystaltyki w jelitach, nagromadzenie się kamieni kałowych itp. W wyniku zaburzonego przepływu treści jelitowych dochodzi do różnych objawów ze strony organizmu. Pacjent zmagać może się z nudnościami i nasilonymi wymiotami, ponadto dochodzi do zatrzymania gazów, a dodatkowo niedrożność wiąże się z zatrzymaniem stolca. Na czym polega rozpoznanie lekarskie w tym przypadku i jak leczy się tego typu problemy z jelitem? Informacje na ten temat i odpowiedzi na najczęściej zadawane w związku z nim pytania znajdziesz poniżej.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Niedrożność jelit – czym jest?

U zdrowego człowieka pokarm przechodzi przez jelita, a następnie zbędne resztki wydostają się przez odbyt. Jeśli natomiast z jakiegoś powodu pojawiają się zaburzenia transportu treści jelitowych, nie jest wykluczona niedrożność jelita. Problemem u pacjenta może być zarówno niedrożność jelita cienkiego, jak i niedrożność jelita grubego i obie są bardzo niebezpieczne oraz wymagają pilnej interwencji lekarskiej. 

Czytaj także:

Do zatkania jelita i niemożności przesuwania treści jelitowych do odbytu prowadzi wiele różnych czynników. Zaburzenie może być powodowane przez nowotwory, zrosty, stany zapalne, uwięzłą przepuklinę, ponadto może być efektem martwicy jelita, a także innych przyczyn. Dolegliwość nie może być lekceważona, gdyż doprowadzić może do groźnych powikłań, co poważnie odbije się na zdrowiu chorego. Warto wiedzieć, że w terminologii występuje czasem również określenie „rzekoma niedrożność jelit”. Związana jest z zaburzeniami motoryki jelit, jednak w jej przypadku nie istnieje czynnik, który prowadziłby do blokowania światła jelita. Podzielić można ją na neuropatyczną i miopatyczną. Może być ona skutkiem ubocznym niektórych chorób, a jej objawy są dość niejednoznaczne, więc jest trudna do zdiagnozowania i leczenia. 

Leczenie niedrożności dobiera się między innymi do tego, czym jest spowodowana. Nie jest w tym przypadku wykluczona operacja, choć w niektórych przypadkach stawia się także na leczenie zachowawcze. Jeśli niezbędna okaże się farmakoterapia, warto korzystać z recepty online. Rozwiązanie to uniezależnia pacjenta od godzin pracy przychodni, kolejek czy innych czynników, które mogłyby stać się problematyczne przy rezerwacji wizyty stacjonarnej. 

Przyczyny niedrożności jelit

Wiesz już doskonale, co to jest niedrożność jelit, jednak warto jeszcze wspomnieć o czynnikach, które mogą do niej prowadzić. Należy wiedzieć, że niedrożność jelit może wiązać się zarówno z zatkaniem światła jelita, jak również z zadzierzgnięciem oraz porażeniem. Gdy w grę wchodzi zatem niedrożność jelit, przyczyny obejmować mogą między innymi pojawienie się zrostów wewnątrzotrzewnowych. Problemem może być również skręt pętli jelita, wgłobienie jelita, guz jelita grubego, a nawet przepuklina (uwięźnięcie przepukliny), czy też ciała obce i pasożyty układu pokarmowego.

Do niedrożności jelit prowadzić mogą różnego rodzaju stany zapalne (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, zapalenie uchyłków jelita, czy też wrzodziejące zapalenie jelita grubego). Ryzyko zwiększają także pewne zabiegi chirurgiczne, a nawet nagromadzenie się kamieni kałowych, czy też kamieni żółciowych. 

Wcześniej wspomniano już, że niedrożność jelit związana jest z tym, że treści jelitowe nie mogą swobodnie przesuwać się w dół układu pokarmowego i wydostawać się przez odbytnicę. Upośledzenie pasażu treści jelitowych nie jest problemem wyłącznie osób dorosłych. Niestety niedrożność jelit u dzieci również nie jest wykluczona, w tym nawet niedrożność jelit u niemowlaka. Jest to stan bardzo niebezpieczny, więc wymaga czujności rodzica i szybkiego działania. U małych dzieci do niedrożności najczęściej przyczyniają się zaparcia. Mogą być one między innymi efektem niewłaściwej diety lub niedostatecznej podaży płynów. Oczywiście nie jest to jedyna przyczyna, ale zawsze stan ten wymaga pilnego kontaktu z lekarzem. Gdy podejrzenie pada na niedrożność jelit u noworodka, forum to ostatnie, o czym należy pomyśleć – trzeba pilnie zgłosić się z dzieckiem do lekarza, gdyż jego stan może być bardzo poważny. 

Rodzaje niedrożności jelit

Gdy ma się na myśli niedrożność jelit, mówi się o zaburzeniach transportu treści jelitowych. Należy jednak wiedzieć, że występują różne rodzaje tej dolegliwości. 

Podziału można dokonać, biorąc pod uwagę przyczynę niedrożności. Wówczas przykładem jest niedrożność mechaniczna jelit. W jej przypadku dochodzi do pojawienia się przeszkody mechanicznej, która blokuje światło jelita. Może być to obecność kamieni kałowych, kamieni żółciowych, a nawet zrostów pooperacyjnych czy nowotworów. Prowadzić może do niej również obecność pasożytów lub ciał obcych w jelicie. Drugą opcją jest niedrożność czynnościowa jelit. Wiąże się ona zazwyczaj z zaburzeniami motoryki jelit, co może być między innymi efektem nieprawidłowego ukrwienia jelita, zapalenia otrzewnej, trzustki czy wyrostka robaczkowego. Prowadzić może do niej również kamica nerkowa lub żółciowa, a nawet krwiaki w jamie brzusznej, torbiele jajnika czy urazy. Mówiąc o niedrożności czynnościowej, wyróżnić można jej dwie odmiany. Jest to niedrożność porażenna jelit oraz spastyczna niedrożność jelit. 

Inny podział niedrożności jelit to uwzględnienie jej przebiegu. Wówczas wyróżnić można ostrą niedrożność jelit, której objawy szybko narastają, a także niedrożność przewlekłą, której objawy stopniowo narastają. Można również uwzględnić położenie niedrożności. Wówczas mówi się o niedrożności wysokiej oraz niskiej. Wyróżnić można ponadto niedrożność niecałkowitą i całkowitą. 

Niedrożność jelit – objawy

Objawy, jakie daje niedrożność jelit, są dość charakterystyczne. Pojawia się u pacjenta silny ból jamy brzusznej. Ma on zazwyczaj kolkowy charakter, co oznacza, że następują po sobie fale bólu ostrego i okresy łagodzenia dolegliwości bólowych. Z czasem napady bólowe pojawiają się coraz częściej, ponadto rośnie ich nasilenie. Niedrożność jelit objawy daje również w postaci nudności oraz wymiotów. Występowanie wymiotów i ich stopień nasilenia związane są z lokalizacją niedrożności. Gdy w grę wchodzi wysoka niedrożność jelit, wymioty są bardzo nasilone i obfite, ponadto często zawierają domieszkę żółci. Wymioty w przypadku niskiej niedrożności jelit występują zazwyczaj z opóźnieniem, jednak wyróżnia je bardzo nieprzyjemny zapach. Objawy niedrożności jelit to także zatrzymanie wiatrów i stolca oraz wzdęcia. Czasem u pacjentów widoczne jest tzw. stawianie się jelit. Dotyczy to zwłaszcza osób szczupłych, u których na brzuchu widoczne są bardzo rozdęte pętle jelitowe.  

Zauważenie u siebie lub bliskiej osoby objawów mogących świadczyć o niedrożności jelit jest wskazaniem do pilnego kontaktu z lekarzem. Dolegliwość może być bowiem bardzo groźna, a jednym z jej powikłań jest perforacja jelita, czyli jego pęknięcie. Wówczas pokarmy wydostają się do jamy brzusznej, przyczyniając się do zapalenia otrzewnej. Powikłań może być znacznie więcej, więc należy pilnie skonsultować się z lekarzem. 

Diagnostyka niedrożności jelit

Podejrzewana u pacjenta niedrożność jelit wymaga poszerzonej diagnostyki. W pierwszej kolejności stawia się na wywiad medyczny i dokładne zbadanie pacjenta, a następnie wykonuje się badania dodatkowe. Wielu pacjentów zastanawia się na przykład, czy USG wykryje niedrożność jelit. Faktem jest, że w tym przypadku często wykonywane jest to badanie obrazowe. Na niedrożność jelit RTG również jest zlecane. Zarówno badanie RTG jamy brzusznej, jak i USG jamy brzusznej pozwalają na dokładne zobrazowanie niedrożności oraz ustalenie jej rodzaju. Lekarz może zlecić pacjentowi również badania krwi, w tym biochemię i morfologię, ponadto w niektórych przypadkach stawia się również na badanie endoskopowe. Czasem zleca się pacjentom również tomografię komputerową.

Gdy problemem pacjenta jest niedrożność jelit, decyzję o dalszym postępowaniu zawsze podejmuje chirurg. Oczywiście sposób leczenia dobierany jest do zdiagnozowanej przyczyny problemu. U pacjenta, który ma niedrożność jelit, leczenie zachowawcze stosuje się w przypadku problemów metabolicznych, czy też kolki nerkowej bądź żółciowej. Przy czynnościowej niedrożności jelit stawia się między innymi na środki przeciwbólowe, elektrolity, dożylne antybiotyki, czy też wlewy z soli fizjologicznej. W większości przypadków jednak na niedrożność jelit operacja okazuje się niezbędna. Jeśli do niedrożności przyczynia się nowotwór jelita grubego, konieczne może być jego wycięcie. W przypadku uwięźniętej przepukliny również niezbędna jest operacja, a następnie odprowadzenie przepukliny i plastyka powłok brzusznych. To, ile trwa operacja niedrożności jelit, zależne jest od wielu czynników, w tym między innymi od przyczyny niedrożności i ogólnego stanu pacjenta. 

Leczenia niedrożności jelit nie można lekceważyć, gdyż powikłaniem może być między innymi perforacja (przedziurawienie) jelita, która prowadzić może do zapalenia otrzewnej. Wśród powikłań wymienić należy między innymi również sepsę, kwasicę i odwodnienie, a także niewydolność nerek lub niewydolność krążenia. 

Niedrożność jelit – co jeść? Jakie produkty pobudzają jelita do pracy?

Wielu pacjentów zastanawia się, czy na niedrożność jelit leczenie domowe może okazać się skuteczne. Wcześniej wspomniano już, że bardzo często niezbędna jest wówczas operacja. Gdy problemem jest niedrożność jelit, dobrze stawiać na produkty, które wspierają pracę układu pokarmowego. Jadłospis na niedrożność jelit obejmować powinien zatem między innymi produkty bogate w bakterie kwasu mlekowego. Mogą być to na przykład kiszonki, a także fermentowane produkty mleczne. To nie wszystko, gdy w grę wchodzi dieta przy niedrożności jelit. Przepisy uwzględniać powinny również produkty bogate w błonnik pokarmowy, który wspiera pracę jelit i zapobiega zaparciom. Stawiając jednak na błonnik, nie można zapominać o odpowiedniej ilości płynów. Czasem polecane są również zioła na niedrożność jelit, czyli zioła redukujące zaparcia i przyspieszające perystaltykę jelit. Nie powinno się jednak ich nadużywać, gdyż mogą prowadzić do rozleniwienia się jelit, a wówczas efekt będzie wręcz odwrotny od zamierzonego. 

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.