Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Testy na koronawirusa wykonuje się nie tylko u pacjentów objawowych (np. u których pojawiła się biegunka, gorączka lub mających kaszel czy duszności, czy też inne objawy, które mogłyby wskazywać na chorobę). Wymaz zaleca się również pobrać od osób współzamieszkujących z osobą chorą, by w porę wykryć ewentualną infekcję (również przebiegającą bezobjawowo) oraz ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby, dbając o bezpieczeństwo społeczeństwa. Do badania powinny również zgłosić się osoby, które planują wyjazd zagraniczny lub wracają z takiego wyjazdu, ponadto zalecane jest ono również w innych przypadkach. Kiedy zrobić test na Covid, by jego wynik był wiarygodny? Przeczytaj o tym w naszym artykule!
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Kiedy zrobić test na COVID-19 – pierwsze objawy
Społeczeństwo zdaje się być wyczulone aktualnie na symptomy, o których głośno jest w mediach, w związku z zakażeniem koronawirusem. Nie każdy jednak mimo wszystko zdaje sobie sprawę z tego, kiedy zrobić test na Covid, by wynik takiego badania wyszedł wiarygodnie. Warto wiedzieć, że w przypadku osób objawowych nie ma co zwlekać z wykonaniem testu i powinno się zgłosić na badanie jak najszybciej. Jeśli bowiem pacjent posiada już pewne objawy zakażenia, prawdopodobnie minęło już kilka (a nawet kilkanaście) dni od jego pierwszego kontaktu z wirusem. Zwlekanie z wykonaniem testu może przyczynić się do tego, że wynik badania nie będzie wiarygodny (wynik fałszywie ujemny). Oczywiście zrozumiałe jest to, że pacjenci odwlekają myśl o wykonaniu testu, między innymi z obawy o to, jak wygląda pobieranie wymazu, a także z wewnętrznego strachu przed otrzymaniem wyniku pozytywnego. Badania jednak nie powinno się bać – gorsza w tym przypadku jest niewiedza, że jesteśmy chorzy.
Jakie testy wykrywają obecność koronawirusa?
Aktualnie w naszym kraju wykonywane są dwa rodzaje testów, które mogą potwierdzić (lub wykluczyć) zakażenie Covid-19. Jest to test RT-PCR, który wyróżnia się wysoką czułością i dokładnością, a także test antygenowy, który jest nieco mniej dokładny, jednak daje znacznie szybszy wynik niż test genetyczny. Nie wszyscy wiedzą, co wykrywa test na Covid, dlatego temat ten również należy rozwinąć. Testy antygenowe wykrywają w próbce pobranej od pacjenta fragmenty wirusa. Testy genetyczne (RT-PCR) wykrywają natomiast materiał genetyczny wirusa w badanej próbce.
Jak z objawami zgłosić się na test na koronawirusa na NFZ?
- Pacjent, który ma już pierwsze objawy zakażenia, powinien pilnie skonsultować się ze swoim lekarzem (np. poprzez teleporadę). Lekarz zadecyduje o konieczności wykonania badania na koronawirusa, aczkolwiek przy posiadaniu objawów sugerujących zakażenie można się spodziewać, że skierowanie na test zostanie pacjentowi wystawione.
- Inną opcją, jeśli pacjent nie chce lub nie może skonsultować się z lekarzem, jest dobrowolne zgłoszenie się na test. W tym celu należy uzupełnić formularz, który znajduje się na rządowej stronie. W formularzu tym znajdują się pytania dotyczące potencjalnego kontaktu chorego z osobą zakażoną, a także pytania dotyczące objawów, których chory doświadcza. Formularz analizowany jest automatycznie, a kwalifikujący się do testu pacjent niezwłocznie otrzymuje skierowanie na test.
W obu powyższych przypadkach przydzielana jest jednak choremu kwarantanna, więc nie może on opuszczać domu do czasu otrzymania wyniku (wyjątkiem jest oczywiście wyjście na test). W przypadku potrzeby leków w tym czasie sprawdzić może się konsultacja zdalna i recepta przez internet – tej jednak nie można w aptece zrealizować samodzielnie w czasie kwarantanny – może to natomiast w naszym imieniu zrobić upoważniona osoba.
W jakim czasie od kontaktu z chorym należy wykonać tekst na COVID-19?
Wiadomym jest, że w przypadku objawów zakażenia koronawirusem nie ma co zwlekać z wykonaniem testu, gdyż niewiedza może mieć wyłącznie konsekwencje negatywne. Gdy na przykład w czasie swojej choroby poczujesz się gorzej, a nie będziesz mieć pozytywnego wyniku testu, wydłuży to ewentualną diagnostykę i pomoc medyczną. Pamiętaj również o swoich bliskich, którzy także mogą poczuć się gorzej – informacja o tym, że mieli kontakt z osobą chorą będzie bardzo cenna dla medyków i pozwoli im na szybsze i skuteczniejsze działania.
Test na Covid dla osób z bliskiego kontaktu – kiedy?
Pozostaje jednak jeszcze jedno pytanie, które nurtuje wiele osób. Kiedy zrobić test na Covid, jeśli okaże się, że mieliśmy bliski kontakt z osobą chorą? Rzec by można, że bezpośrednio po pojawieniu się objawów, jeśli mowa na przykład o kontakcie w pracy czy szkole. Co jednak, jeśli mieszkamy z osobą chorą i non stop narażeni jesteśmy na kontakt z nią? Wiadomym jest, że w tej sytuacji każdy stara się zachować pewne zasady higieny, ale nie zawsze jest to możliwe w 100%. Załóżmy na przykład, że mamy chore dziecko, które wymaga naszej opieki, uwagi, czy też chociażby przytulenia. Kontakt w tym momencie jest nieunikniony, długi i… ryzykowny.
Kiedy najlepiej zrobić test na Covid, kiedy w domu mamy chorą osobę? Zgodnie z aktualnym prawem współdomownicy osoby chorej automatycznie przydzielani są do kwarantanny i mają obowiązek testowania się. Jeśli jesteśmy zaszczepieni, kwarantannę można skrócić, udając się na test. Badanie powinno być jednak wykonane po badaniu osoby chorej, w przeciwnym razie „nie będzie się liczyć”, jeśli chodzi o kwarantannę. Co to oznacza? Jeśli Twój chory domownik otrzyma skierowanie na test, nie testuj się z nim w tym samym dniu, tylko poczekaj na jego wynik i dopiero wówczas zgłoś się na test – nawet jeśli nie masz objawów. Jeśli jesteś osobą niezaszczepioną, test zaleca się wykonać po zakończeniu izolacji osoby chorej, chyba że oczywiście wcześniej pojawią się u Ciebie symptomy zakażenia – wówczas nie ma co zwlekać.
Gdzie ze skierowaniem na test na Covid?
W momencie wystawienia pacjentowi skierowania na test na koronawirusa, otrzymuje on specjalny numer, z którym powinien zgłosić się na badanie. Taki numer może przyjść do pacjenta SMS-em, jeśli ten w formie kontaktu w IKP podał wcześniej swój numer telefonu. Jeśli nie wiesz, gdzie test na Covid ze skierowaniem możesz wykonać, sprawdzić możesz to na stronach swoich miast, gmin czy powiatów. Zazwyczaj wydzielonych jest kilka placówek medycznych, które takie badania wykonują. SMS-em przychodzi do pacjenta również systemowo przydzielona godzina i miejsce badania – możesz potwierdzić wybór klikając w odpowiedni link lub wybrać inne miejsce i godzinę, zgodnie ze swoimi możliwościami czy preferencjami.
Na wymaz z nosogardzieli najlepiej zgłosić się na czczo lub chociaż 2-3 godziny przed badaniem przestrzegać zaleceń, czyli nie spożywać posiłków, nie myć zębów, nie brać tabletek do ssania czy nie używać płynów do płukania jamy ustnej bądź syropów czy spray’ów do nosa. Wymaz pobiera się zazwyczaj z gardła lub nosa, zależnie od zasad panujących w danych laboratoriach (czy też od osoby, która badanie wykonuje). Chwilowo może być to nieprzyjemne, jednak pobranie wymazu trwa tylko chwilę, więc da się to wytrzymać.
Test na COVID-19 po przylocie spoza strefy Schengen – kiedy go wykonać?
Osoby, które podróżują do państw nienależących do strefy Schengen, zobowiązane są do tego, by okazać negatywny wynik testu na koronawirusa, bez względu na to, czy są zaszczepione czy nie. Bardzo ważne, by wiedzieć, kiedy zrobić test na Covid, gdyż zrobienie go zbyt wcześnie może wiązać się z tym, że zostanie uznany za nieważny. Zgodnie z informacjami podawanymi przez Ministerstwo wynik testu nie może być starszy niż 24 godziny. Taki test można wykonać na terenie lotniska, co znacznie ułatwia sprawę osobom podróżującym. Trzeba jednak liczyć się z tym, że opłatę za wykonanie testu dana osoba będzie musiała ponieść z własnej kieszeni. Wiele osób zadaje sobie pytanie, dlaczego test na Covid jest drogi, jednak należy przypomnieć, że testy te nie są finansowane ze środków publicznych – bezpieczeństwo jest jednak bezcenne.
Niektóre osoby zwolnione są z konieczności wykonania testu – pełny spis takich osób znaleźć można na stronie Ministerstwa. Osoby, które nie zostały wymienione w spisie osób zwolnionych z konieczności wykonania testu, a nie przedstawią wyniku negatywnego, będą musiały przejść na 14-dniową kwarantannę. Dopiero wykonanie testu w 8 dniu kwarantanny zwalnia z dalszej kwarantanny (w przypadku wyniku negatywnego).
Kiedy zrobić test na COVID-19 przed i po przylocie z zagranicy?
Osoby, które wracają z wyjazdu zagranicznego obejmującego strefą Schengen, podlegają 10-dniowej kwarantannie (oprócz przyjazdów i przylotów z państw, które wymieniono na stronie Ministerstwa), chyba że zaszczepione są pełnym cyklem szczepień, a od ich ostatniej dawki upłynęło 14 dni lub posiadają dokument ozdrowieńca z datą zakończenia choroby nie późniejszą niż 6 miesięcy przed podróżą. Z kwarantanny zwalnia również przedłożenie negatywnego wyniku badania na koronawirusa. Kiedy zrobić test na Covid? Jego wynik nie może być późniejszy niż 48 godzin przed przekroczeniem granicy. Jeśli zastanawiasz się, gdzie kupić test na Covid, musisz wiedzieć, że punktów umożliwiających pobranie wymazu jest wiele – znajdują się również na lotniskach.
Kiedy zrobić test na COVID-19 po zakończeniu kwarantanny?
Nie ma aktualnie obowiązku wykonywania testów w przypadku przydzielenia danej osoby do kwarantanny w związku z potencjalnym kontaktem z osobą chorą. Wyjątkiem jest oczywiście sytuacja, jeśli mieszkamy z chorym – współdomownicy osoby z pozytywnym wynikiem testu zobowiązani są do badania na Covid, co zostało już wspomniane szerzej wcześniej.
Jeśli oczywiście w czasie kwarantanny lub po jej zakończeniu poczujesz się gorzej i będziesz mieć objawy, które mogą świadczyć o zakażeniu (w tym np. duszność), jest to wskazanie do przeprowadzenia testu i wówczas nie zastanawiaj się, kiedy zrobić test na Covid, tylko zgłoś się na niego jak najszybciej. Jeśli natomiast podejrzewasz, że zakażenie mogło u Ciebie przebiegać bezobjawowo, możesz sprawdzić, czy organizm wytworzył przeciwciała. W tym celu wykonuje się testy serologiczne po potencjalnie przebytej chorobie. Taki test możesz wykonać na własne zlecenie w laboratorium lub samodzielnie w domu bez potrzeby wychodzenia z niego. Gdzie można kupić test na Covid serologiczny? Takie testy dostępne są w aptekach oraz większych sieciach handlowych.
Test na COVID-19 – kiedy go wykonać przed planowanym udziałem w imprezie masowej?
Organizacja imprez masowych w czasach koronawirusa jest trudna i w zasadzie z dnia na dzień pojawić mogą się obostrzenia, w związku z którymi ograniczona zostanie drastycznie ilość osób, które w takiej imprezie mogą uczestniczyć. Coraz więcej organizatorów zabezpiecza się w tym przypadku, prosząc uczestników o dobrowolną informację o odbytym szczepieniu, gdyż szczepienia – ze względu na częściową odporność – zazwyczaj nie są liczone do limitu osób, które mogą na imprezie przebywać.
Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by dbając o bezpieczeństwo i zdrowie swojego otoczenia, wykonać test na koronawirusa, zanim pojawimy się na imprezie masowej. Nie jest co prawda określone, kiedy zrobić test na Covid w tym przypadku, jednak można przyjąć zalecenia podobne do wyjazdów zagranicznych, czyli wykonać test na 24-48 godzin przed imprezą. Chęć sprawdzenia ewentualnego zakażenia wymagać będzie jednak wniesienia opłaty za badanie (chyba że mowa o osobie objawowej bądź z kontaktu, wówczas kierowana jest na test przez lekarza w ramach NFZ). To, ile kosztuje test na Covid, zależy od jego rodzaju i miejsca wykonania. Testy na antygeny są tańsze od testów PCR, ale też mniej czułe i dokładne.
Test na COVID-19 – ile czeka się na wynik?
Kończąc temat badań na koronawirusa należy zaznaczyć, że dla wielu osób ważne jest nie tylko to, kiedy zrobić test na Covid, by wynik wyszedł wiarygodny, ale również to, jak długo trzeba będzie oczekiwać na wynik takiego badania oraz ile jest ważny test na Covid. Oczekiwanie na wynik zależne jest od rodzaju wykonywanego przez pacjenta testu, miejsca badania, a nawet aktualnej ilości innych zlecanych badań. Wyniki testów antygenowych zazwyczaj dostępne są w kilkanaście-kilkadziesiąt minut, natomiast na wyniki testów RT-PCR należy zwykle poczekać ok. 24 godzin (czasem do 48 godzin).
Mówiąc o testach na koronawirusa, należy wspomnieć również o testach na przeciwciała, czyli testach serologicznych. Nie służą one co prawda do diagnostyki aktualnej infekcji, aczkolwiek mogą okazać się przydatne, by potwierdzić wcześniejszy kontakt z wirusem. Jeśli zastanawiasz się, kiedy zrobić test na przeciwciała Covid, musisz wiedzieć, że zaleca się wykonanie testu nie wcześniej niż 15 dni od wystąpienia objawów choroby (lub 3 tygodnie od kontaktu z osobą chorą). Wyróżnić można testy na przeciwciała jakościowe i ilościowe. Testy jakościowe informują tylko, czy przeciwciała są obecne (test pozytywny) lub nie (test negatywny). Testy ilościowe określają również poziom przeciwciał IgG i IgM w próbce krwi pacjenta. Czas oczekiwania na wynik zależny jest od rodzaju testu. Szybkie testy płytkowe dają wynik w kilkanaście minut, natomiast testy serologiczne wykonywane w laboratorium (np. ilościowe) wymagają oczekiwania zazwyczaj 2-3 dni robocze.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
