Jak leczyć śródmiąższowe zapalenie płuc? Przyczyny i objawy choroby

Śródmiąższowe zapalenie płuc to grupa chorób płuc, z których większość ma nieznaną etiologię [1].  Niektóre z nich mają ostry przebieg, dla innych typowy jest przewlekły (długotrwały) charakter. Wszystkie, zwłaszcza jeśli chodzi o śródmiąższowe zapalenie płuc u dzieci, charakteryzują liczne trudności w leczeniu. Jak się objawia ta grupa schorzeń? Podpowiadamy.

Co to jest śródmiąższowe zapalenie płuc?

Śródmiąższowe zapalenie płuc u dzieci i dorosłych to grupa chorób, które dotyczą śródmiąższu płuca (tkanki, na której znajdują się pęcherzyki płucne) [2]. Charakterystyczne dla tego typu schorzeń jest postępujące niszczenie struktury płuc, co prowadzi do utraty ich czynności. 

• Pneumokokowe zapalenie płuc — co oznacza i jak się je leczy?
• Zapalenie płuc a COVID – jak odróżnić objawy?
• Zachłystowe zapalenie płuc – przyczyny, objawy, leczenie

Wyróżniamy kilka rodzajów śródmiąższowego zapalenia płuc [1]: 

• azbestoza (choroba śródmiąższowa płuc spowodowana wdychaniem azbestu), 
• idiopatyczne zwłóknienie płuc (o nieznanej przyczynie),
• nieswoiste śródmiąższowe zapalenie płuc (rozwijające się u osób z chorobami autoimmunologicznymi), 
• ostre śródmiąższowe zapalenie płuc (gwałtowne i szybko postępujące),
• śródmiąższowe  zapalenie płuc wywołane infekcją bakteryjną / wirusową, 
• śródmiąższowe  zapalenie płuc wywołane sarkoidozą,
• zapalenie płuc z nadwrażliwości,
• złuszczające śródmiąższowe zapalenie płuc (występujące u palaczy).

Zaobserwowanie objawów któregokolwiek z wymienionych powyżej rodzajów śródmiąższowej choroby płuc wymaga jak najszybszej wizyty u lekarza. Specjalista poprowadzi diagnostykę w kierunku ustalenia przyczyny zapalenia płuc i przepisze odpowiednie leki. Aby uzyskać ponownie receptę na leki, nie trzeba długo czekać na kolejną wizytę stacjonarną u lekarza, w tym celu wystarczy skorzystać z wygodnego rozwiązania, jakim jest e-recepta. 

Przyczyny śródmiąższowego zapalenia płuc

W przypadku większości śródmiąższowych chorób płuc przyczyna pozostaje nieznana [1] [2] [3]. Wyjątek stanowi azbestoza, czyli śródmiąższowe zapalenie płuc spowodowane wdychaniem azbestu oraz śródmiąższowe  zapalenie płuc wywołane infekcją bakteryjną / wirusową. Czasami zdarza się, że za śródmiąższowe zapalenie płuc u dziecka lub osoby dorosłej odpowiada stosowanie niektórych leków. Do rozwoju choroby mogą się przyczynić np. antybiotyk nitrofurantoina, lek przeciwzapalny rytuksymab, lek do chemioterapii bleomycyna oraz lek nasercowy — amiodaron [1]. 

Ryzyko zachorowania na śródmiąższowe zapalenie płuc jest wyższe [1]: 

• po przebytej radioterapii, 
• w starszym wieku, 
• u pacjentów ze zdiagnozowanymi chorobami autoimmunologicznymi, 
• u pacjentów z chorobą refluksową przełyku,
• u palaczy. 

Pacjentów często interesuje to, czy da się złapać od kogoś śródmiąższowe zapalenie płuc, czy jest zaraźliwe. W przypadku śródmiąższowego  zapalenia płuc wywołanego infekcją bakteryjną / wirusową — jak najbardziej — można się nim zarazić. Zakażeniu bakteriami, które mogą infekować tkankę śródmiąższową, np. Mycoplasma pneumoniae [1] sprzyja obniżenie odporności.

W jaki sposób objawia się śródmiąższowe zapalenie płuc?

Jak manifestuje się śródmiąższowe zapalenie płuc? Objawy, które są typowe dla wszystkich postaci śródmiąższowej choroby płuc to nasilającą się duszność oraz kaszel [1]. U niektórych pacjentów obserwowana jest również znaczna utrata masy ciała. W przypadku większości postaci choroby duszność rozwija się powoli, wyjątek stanowi ostre śródmiąższowe zapalenie płuc — objawy tego schorzenia pojawią się bardzo gwałtownie i nasilają się szybko (z godziny na godzinę) [1] [2] [4]. 

Ostre śródmiąższowe zapalenie płuc zaczyna się objawami grypopodobnymi, następnie pojawia się narastająca duszność i przyspieszony oddech, aż do rozwoju niewydolności oddechowej, w tym nawet wymagającej zastosowania wspomagania wentylacji [2] [4] [5]. W przypadku wystąpienia objawów ostrego śródmiąższowego zapalenia płuc pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza POZ lub na SOR.

Jakie są metody leczenia śródmiąższowego zapalenia płuc?

Leczenie śródmiąższowego zapalenia płuc jest objawowe — w zależności od stanu pacjenta stosuje się tlenoterapię, wentylację mechaniczną [2]. Do momentu wykluczenia etiologii zakaźnej zaleca się także stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum działania [3]. Jeśli konwencjonalne leczenie nie przynosi zamierzonych efektów, należy wdrożyć glikokortykosteroidy [6], a także, w cięższych przypadkach, rozważyć pozaustrojowe natlenianie błony komórkowej oraz przeszczep płuc u odpowiednich kandydatów. [7] [8]. 

Śródmiąższowe zapalenie płuc u niemowląt, a także dzieci w starszym wieku, może być bardzo niebezpieczne. To poważny stan chorobowy, którego nie należy lekceważyć. W szczególności ostre śródmiąższowe zapalenie płuc jest chorobą ciężką i zagrażającą życiu, która powoduje u wielu chorych trwały ubytek czynności płuc [2]. Pacjent, którego udało się wyleczyć, powinien być pod stałą opieką pulmonologa. 

Przy podejrzeniu choroby śródmiąższowej płuc u dziecka trzeba wykonać wiele badań, w tym między innymi [9]: serologiczne (mające na celu wykrycie antygenów wirusów i bakterii), immunologiczne, genetyczne. Rutynowo wykonuje się przy  śródmiąższowym zapaleniu płuc RTG klatki piersiowej, badanie echokardiograficzne (jego wynik jest istotny dla rokowań) oraz tomografię komputerową, natomiast u starszych dzieci lekarz może zlecić także badania czynnościowe układu oddechowego [9]. Istotne dla rozpoznania są również: badanie endoskopowe dróg oddechowych oraz biopsja płuca [9].