Chore zatoki – objawy i leczenie

Wydaje Ci się, że Twoim problemem są zatoki? Objawy tego typu schorzenia bywają mylące, jednak część z nich jest bardzo charakterystyczna, o czym dowiesz się w tym artykule. Nie tylko zatkany nos, katar czy towarzyszący mu ostry ból głowy oraz bolesny ucisk twarzy mogą wskazywać na chore zatoki. Objawy zapalenia zatok bywają różne, zależnie od miejsca rozwinięcia się zapalenia, ale zawsze są bardzo uciążliwe i nie powinno się ich lekceważyć, gdyż nieleczone mogą przekształcić się w bardzo poważne schorzenia i mają możliwość powikłań szkodliwych dla mózgu. W poniższym artykule znajdziesz informacje dotyczące tego, jaka jest diagnostyka choroby oraz jak możemy leczyć zatoki.

Czym są zatoki?

Najprościej mówiąc, zatoki są bardzo istotnymi dla naszego układu oddechowego przestrzeniami, które zlokalizowane są w okolicy nosa i czoła. U zdrowych ludzi jamy te wypełnione są powietrzem i odpowiadają za ocieplanie powietrza, którym oddychamy do temperatury około 34°C, a także wytwarzanie wydzieliny o konsystencji wodnistego śluzu, która to ma nawilżać oraz oczyszczać to powietrze. To właśnie dzięki zatokom powietrze trafia do płuc w odpowiedniej temperaturze i o odpowiednim nawilżeniu, ponadto zatoki to także istotna bariera immunologiczna naszego organizmu (więc od ich prawidłowej pracy zależy także odporność pacjenta na infekcje). Jednym z najczęstszych problemów jest właśnie zapalenie zatok, czyli infekcja zatok, która skutkuje ich nieprawidłową pracą i zaburzeniami właściwej wentylacji. Gdy w grę wchodzą źle działające zatoki, objawy bywają bardzo dokuczliwe i mogą utrzymywać się przez dłuższy czas, dlatego bardzo ważny jest wówczas kontakt chorych osób z lekarzem i odpowiednie badania. Oczywiście uciążliwa wydzielina z nosa nie musi jeszcze świadczyć, że doszło do zmiany w obrębie zatok i że prawdopodobna jest ich choroba, jednakże informacji niezbędnych do diagnozy dostarczają także inne objawy towarzyszące, których nie możesz bagatelizować.

• Co sprawdzi się na zatoki w ciąży — najlepsze sposoby na walkę z zatokami
• Domowe sposoby na zatoki — sprawdzone metody
• COVID-19 a zatoki — diagnostyka, powikłania, leczenie

Przyczyny zapalenia zatok

Warto wiedzieć, że występuje kilka przyczyn, które mogą prowadzić do rozwijania się zapalenia zatok:

• Zazwyczaj dolegliwości dotyczące zatok pojawiają się sezonowo, w tym zwłaszcza jesienią i zimą, gdy na zewnątrz oddychamy mroźnym powietrzem i dodatkowo wewnątrz mamy do czynienia z powietrzem wysuszonym przez ogrzewanie. To właśnie bardzo duże różnice temperatur powietrza, którym oddychamy, a także jego niewielka wilgotność w tym czasie przyczyniają się do przesuszenia błony śluzowej nosa, a w tej sytuacji już o krok do przedostawania się drobnoustrojów chorobotwórczych w głębsze odcinki układu i przeziębienia. Gdy w grę wchodzi przeziębienie, obrzęk błony śluzowej nosa i stan zapalny, ograniczona zostaje drożność otworów, które są ujściami zatok (ujścia, które łączą nos i zatoki), przez co blokowany jest częściowo dostęp powietrza do zatok. Gdy powietrze i śluz zalegają w zatokach przez niedrożność ich ujść, tworzy się doskonałe środowisko do namnażania się drobnoustrojów chorobotwórczych (bakterii, wirusów i grzybów), które tylko czekają na tego typu okazję. Wówczas zmienia się rodzaj kataru – ten staje się bardziej gęsty, przez co opróżnienie nosa jest dużo trudniejsze, a pacjent czuje charakterystyczne objawy zapalenia zatok, czyli właśnie m.in. bolesne uczucie rozpierania twarzy oraz ból głowy.
• Trzeba również dodać, że choć główną przyczyną zapalenia zatok są mikroorganizmy chorobotwórcze (bakterie, wirusy i grzyby), to nie wszystkie przyczyny, jeśli chodzi o chore zatoki. Objawy podobne może wywoływać także alergia (w tym między innymi reakcje alergiczne wywołane pyłkami traw i drzew, a także sierścią, roztoczami, grzybami i związkami chemicznymi).
• Z chorymi zatokami często zmagają się także osoby, których nosy z różnych przyczyn są niedrożne (polipy, przerost migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego, krzywa przegroda nosa itp.). Występowanie polipów w jamie nosowej czy innego rodzaju blokad nosowych wymaga specjalistycznych badań laryngologicznych. W niektórych przypadkach wystarczy stosowanie odpowiednich leków, ale czasem konieczny jest także zabieg, na który pacjent musi wyrazić zgodę, jeśli nie chce się zmagać z powracającymi problemami z zatokami.
• Nawracające problemy z zatokami mogą wiązać się także z nieleczoną próchnicą zęba lub zębów. Warto wówczas wykonać ogólne badanie dentystyczne i w razie konieczności zadbać o zęby i dopilnować, by były zdrowe.

Objawy zapalenia zatok

W przypadku zapalenia zatok, pacjenci skarżą się nie tylko na katar czy zatkany nos, ale także na wiele innych objawów, których rodzaje bywają różne. Objawem charakterystycznym dla zapalenia zatok jest ból – mowa o bólu głowy oraz poczuciu bolesnego rozpierania (ucisku) twarzy, którego umiejscowienie zależne jest od miejsca infekcji:

• ból pod oczami w okolicach policzków – może świadczyć, że problemem jest zapalenie zatok szczękowych,
• ból u nasady nosa lub pomiędzy oczami – może informować, że problemem jest zapalenie zatok sitowych,
• bóle zatok na czole (zwłaszcza nad oczami, choć to nie reguła) – pojawiają się najczęściej, gdy w grę wchodzi zapalenie zatok czołowych,
• ból w obrębie oczodołu i odczuwalny w tylnej części głowy – może świadczyć, że problemem jest zapalenie zatok

Jeśli chodzi o ból zatok, zauważyć można, że dolegliwość ta nasila się szczególnie rano oraz przy pochylaniu się. Trzeba jednak wiedzieć, że bóle zatok to nie jedyne objawy tego schodzenia. Gdy mamy chore zatoki, objawy charakterystyczne to także, jak wspomniano wyżej, katar lub ciągle zatkany nos, ponadto pojawić mogą się także zaburzenia węchu. Oprócz tego niektórzy pacjenci mają problem ze ściekaniem wydzieliny po gardle, co objawia się chrząkaniem i kaszlem, a także wywołuje nieprzyjemny zapach z ust. Trzeba jednak wiedzieć również, że jak najbardziej możliwe jest zapalenie zatok bez kataru widocznego, co dotyczy zwykle przewlekłej formy tej choroby i może wiązać się uczuciem zatkanego nosa. Mniej charakterystyczne objawy zapalenia zatok to także złe samopoczucie, brak apetytu oraz uczucie rozbicia.

Zapalenie zatok – rodzaje choroby

Schorzenia dotyczące zatok można, ze względu na swój charakter, podzielić na ostre zapalenie zatok oraz przewlekłe zapalenie zatok. Pierwsze z nich, czyli ostre zapalenie zatok, pojawia się sporadycznie i po prawidłowym leczeniu nie pozostawia po sobie przykrych pozostałości. Znacznie poważniejsze jest natomiast przewlekłe zapalenie zatok. Objawy tej postaci choroby zwykle utrzymują się nie dni, tylko dłużej niż 12 tygodni, czasowo zmieniając jedynie swoją intensywność. Zwykle postać przewlekła rozwija się na skutek niewłaściwego leczenia ostrego zapalenia zatok i może mieć objawy towarzyszące, takie jak np. szczególnie nasilony ból głowy czy nawet podwyższona temperatura.

Leczenie chorych zatok – antybiotykoterapia i nie tylko

Gdy w grę wchodzi zapalenie zatok związane z infekcją wirusową, najczęściej stawia się na odpowiednie nawodnienie organizmu, nawilżanie błony śluzowej wodą morską lub solą fizjologiczną, a także na płukanie zatok z użyciem soli fizjologicznej. Niejednokrotnie stosuje się również u chorych leki, które rozrzedzają gęstą wydzielinę, która zalega w zatokach oraz jamach nosa, ponadto ulgę mogą przynieść niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jeśli chodzi o bakteryjne zapalenie zatok, któremu najczęściej towarzyszy gorączka, konieczna jest antybiotykoterapia, przy czym istotne jest, by nie przerywać jej, nawet gdy objawy czasowo ustąpią po kilku dniach – należy przyjąć wszystkie antybiotyki z recepty lekarza, inaczej narażeni będziemy na bardziej uciążliwe i trudniejsze w leczeniu nawroty choroby. Jeśli przepisany lek nie będzie skuteczny, lekarz może również zalecić posiew mikrobiologiczny z pobranej w czasie punkcji wydzieliny, wówczas na tej podstawie dobranie skutecznego leku będzie łatwiejsze. Zdarza się, że źle leczone ostre zapalenie zatok, objawy swoje przekształca w przewlekłe, a wówczas leczenie doraźne może być już nieskuteczne i wielu pacjentów kwalifikuje się do chirurgicznego zabiegu udrażniania zatok.

Zapobieganie występowaniu zapalenia zatok – jak się przed nim chronić?

Chore zatoki są problemem, który pojawia się bez względu na wiek czy płeć – może dotknąć także dzieci. Choroba trwa dość długo i wymaga odpowiedzialnego stosowania leków – dla własnego zdrowia warto stosować się do zaleceń lekarza. I tu możliwa jest jednak e-recepta online, co jest dużym ułatwieniem, gdy pacjent ze względu na swoje zdrowie woli pozostać w domu. Trzeba wiedzieć, że powikłania nieprawidłowego leczenia schorzenia, jakim jest zapalenie zatok, mogą być bardzo poważne i mogą prowadzić m.in. do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i innych poważnych zmian, dlatego istotnym punktem jest tutaj także prewencja. W przypadku alergików bardzo ważne jest oczywiście unikanie kontaktu z alergenami, gdy tylko jest taka możliwość. W sezonie grzewczym dobrze jest ponadto zadbać o odpowiednie nawilżenie śluzówki, w czym pomocne mogą okazać się nawilżacze powietrza. W tym celu warto dopilnować również regularności usług dentystycznych, a w razie problemów z drożnością nosa, pozostawać w stałym kontakcie z laryngologiem, który szybko zareaguje, gdy konieczne okaże się leczenie lub zabieg.