Badania prenatalne – kiedy powtórzyć?

Badania prenatalne wykonuje się w trakcie ciąży. To szereg testów, które mają na celu sprawdzenia stanu zdrowia płodu. Umożliwiają rozpoznanie chorób genetycznych oraz wad wrodzonych u rozwijającego się dziecka. Kiedy wykonuje się pierwsze badania prenatalne? A w których tygodnia należy wykonać resztę badań prenatalnych?

Na czym polegają badania prenatalne?

Każdej przyszłej mamie zależy na zdrowiu rozwijającego się maluszka. W związku w ciąży niezwykle istotna jest odpowiednie troszczenie się o siebie. Przede wszystkim należy dbać o odżywienie i regenerację organizmu, który przechodzi przez szereg zmian. Co więcej, trzeba udawać się na regularne konsultacje lekarskie, co pozwoli monitorować stan zdrowia zarówno matki, jak i dziecka. W przypadku gdy występują choroby albo infekcje lekarz zaleci odpowiednie leczenie. Możliwe jest również wdrożenie farmakoterapii, a recepta przez Internet umożliwi zakup danego środka w każdej aptece w Polsce. Na wizytach możliwe jest również wykonanie badań prenatalnych.

• Test PAPP-A – cena. Czy i kiedy jest refundowany?


Badania prenatalne to badania medyczne wykonywane w czasie ciąży. Dostarczają lekarzowi cennych informacji, jak czuje się matka i dziecko. Istnieją również inne testy, które są wykonywane w określonych momentach w trakcie ciąży. Pozwalają sprawdzić, czy płód prawidłowo się rozwija i czy nie ma jakichkolwiek problemów zdrowotnych, w tym:

• wad wrodzonych — są to warunki zdrowotne obecne przy urodzeniu. Zmieniają kształt lub funkcję jednej lub więcej części ciała. Wady wrodzone mogą powodować problemy w ogólnym stanie zdrowia, rozwoju lub funkcjonowaniu organizmu.
• problemy genetyczne i chromosomalne — te stany są spowodowane zmianami w genach i chromosomach. Gen jest częścią komórek ciała, która przechowuje instrukcje dotyczące sposobu, w jaki organizm rozwija się i funkcjonuje. Natomiast chromosom to struktura w komórkach, która przechowuje geny. Niestety w obu strukturach mogą wystąpić mutacje i spowodować występowanie schorzeń. Problemy genetyczne obejmują mukowiscydozę, anemię sierpowatą i wady serca, a częstym stanem chromosomalnym jest zespół Downa. Czasami te problemy są przekazywane z rodzica na dziecko, a w innych przypadkach rozwijają się niezależnie.

Jeśli w rodzinie ciężarnej czy ojca występowały pewne schorzenia, warto zgłosić je swojemu lekarzowi. Specjalista pomoże zrozumieć, jak przejawiają się dane wady wrodzone i inne schorzenia występujące w rodzinach oraz jak wpływają na zdrowie matki i dziecka. Wówczas zaleci odpowiednie postępowanie, a także powie kiedy robić dalsze badania prenatalne w ciąży.

Dostępne są różne rodzaje testów. Różnią się one metodą wykonania i jakie informacje mogą przekazać. Przede wszystkim wyróżnia się dwa rodzaje testów — inwazyjne (diagnostyczne) oraz nieinwazyjne (przesiewowe). W ramach nieinwazyjnych badań prenatalnych wykonuje się specjalistyczne USG oraz badanie krwi matki (np. test podwójny — PAPP-A). Procedury nie wymagają ingerencji w ciało matki ani dziecka, więc wiążą się z niskim ryzykiem poronienia. Z kolei badania inwazyjne są przeprowadzane wyłącznie w sytuacji, gdy istnieje możliwość wystąpienia wad wrodzonych u dziecka. Podczas procedury pobiera się próbkę materiału bezpośrednio od płodu. Badania inwazyjne ingerują w macicę ciężarnej, co związane jest z niewielkim ryzykiem poronienia. Do najczęstszych procedur zalicza się amniopunkcję, biopsję komórki (trofoblastu), fetoskopię (wziernikowe badanie płodu) oraz kordocentezę.



Kiedy się robi badania prenatalne?

Wiele ciężarnych zastanawia się, w którym tygodniu robi się pierwsze badania prenatalne. Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników badania prenatalne najlepiej wykonywać w I trymestrze. Przyjmuje się, że bezpiecznym okresem, od kiedy można robić badania prenatalne, jest 10. tydzień ciąży i zaleca się, żeby nie zwlekać dłużej niż do 14. tygodnia. Wiele ciężarnych decyduje się na wykonanie testów w 12. tygodniu ciąży. Trzeba jednak zaznaczyć, że odpowiedni czas na badanie jest zależny od rodzaju procedury. Przykładowo amniopunkcję można wykonać dopiero po 13. tygodniu ciąży.

Nie zaleca się wykonywania badań prenatalnych częściej niż raz w każdym trymestrze. Wyjątkiem są określone sytuacje, w których profilaktycznie kontroluje się stan płodu oraz matki. Zalicza się do nich m.in.:

• wiek matki powyżej 35 lat,
• obciążenie rodzinne występujące w rodzinie,
• urodzenie dzieci z wadami rozwojowymi czy chorobami genetycznymi, 
• obecność czynników ryzyka rozwoju wad płodowych,
• nieprawidłowe wyniki badań w ciąży,
• uprzednie długotrwałe leczenie niepłodności,
• zapłodnienie metodą in vitro.

Jak wyglądają badania prenatalne w 12. tygodniu ciąży?

W 12. tygodniu ciąży często ustępuje wiele początkowych objawów ciążowych, niemniej zmiany w organizmie nadal mają miejsce. Płód powinien mieć około 5-6 cm długości. Powoli rozwijają się jego struktury — twarz, komórki mózgowe, paluszki, narządy płciowe czy pęcherz moczowy. Z tego powodu zaleca się wykonanie obowiązkowego badania USG (tzw. USG genetyczne). Procedura pozwala sprawdzić, czy nie występują zauważalne wady płodowe, a także jakie jest ryzyko wystąpienia niektórych z wad genetycznych. Specjalista dokonuje pomiarów wielkości oraz funkcji życiowych płodu. Lekarz może również określić wiek płodu, a w związku z tym podać przybliżoną datę porodu. Czasami możliwe jest poznanie płci.

Pojawia się jednak pytanie, czy pierwsze badania prenatalne jest wykonywane dopochwowo czy przez brzuch. U większości ciężarnych procedurę przeprowadza się, przykładając głowicę urządzenia do powłok brzusznych. Niemniej w niektórych sytuacjach możliwe jest wykonanie badania drogą dopochwową — głównie do 10. tygodnia ciąży.

Drugie badanie prenatalne – kiedy?

Lekarz prowadzący ciążę poinformuje ciężarną, kiedy należy wykonać badanie prenatalne w 2 trymestrze (badania połówkowe). Powinno mieć miejsce między 20. a 23. tygodniem ciąży. Specjalista za pomocą kolejnego USG będzie w stanie dokonać skrupulatnej oceny anatomicznej płodu, co pozwoli wykryć ewentualne wady budowy m.in. wady serca (echokardiografia) czy układów: kostnego, nerwowego, moczowego oraz pokarmowego. Badanie połówkowe można uzupełnić o test potrójny, jeśli kobieta do tej pory nie wykonała żadnej diagnostyki w ciąży.

Badania prenatalne – kiedy zgłosić się na trzecią wizytę?

Ostatnie, czyli trzecie badanie prenatalne należy wykonać między 29. a 32. tygodniem ciąży. W tym okresie u dziecka wykształciły się już wszelkie narządy oraz struktury organizmu. USG pozwala na ocenę parametrów biofizycznych jak czynność serca (FHR), napięcie mięśniowe, poruszanie się czy ruchy oddechowe płodu, a także ilość płynu owodniowego.

Podczas tej wizyty warto porozmawiać z lekarzem o przygotowywaniu się do porodu. Taka rozmowa pozwoli zredukować stres czy dyskomfort psychiczny u ciężarnej.

Darmowe badania prenatalne – kiedy można wykonać prenatalne na NFZ?

Cena badań prenatalnych jest zależna od kilku czynników — miasta, placówki, w której wykonujemy testy, rodzaju procedury, ilości dzieci. Za badanie USG należy zapłacić około 150-350 zł, test PAPP-A oraz test potrójny to wydatek około 250 zł. Za amniopunkcję można zapłacić od 1300 do 2200 zł, kordocentezę — około 1000 zł.,  a biopsję kosmówki — od 1500 zł. Nieco droższe są testy genetyczne np. test Harmony (około 2500 zł), Sanco (około 2400 zł).

Koszt badań, biorąc również pod uwagę przygotowywanie wyprawki dla dziecka, może być dla wielu rodziców bardzo obciążający. Z tego powodu pojawia się pytanie, kiedy można wykonać darmowe badania prenatalne w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Jest to możliwe, gdy:

• ciężarna ukończyła 35. rok życia,
• występują obciążenia genetyczne w rodzinie,
• wcześniej urodzono dziecko z wadą genetyczną czy rozwojową,
• występują nieprawidłowości we wcześniej wykonanych badaniach,
• występują wady wrodzone u któregoś z rodziców.

W ramach bezpłatnego Programu Badań Prenatalnych można wykonać:

• badanie USG (między 10. a 14. oraz 18. a 23. tygodniem ciąży),
• badanie USG połówkowe (między 20. a 24. tygodniem ciąży),
• test PAPP-A,
• amniopunkcję.

Żeby skorzystać z darmowych badań, należy posiadać skierowanie, w którym znajdą się informacje o wskazaniach do refundacji.

Badania prenatalne – kiedy otrzymuje się wyniki?

Na wyniki badań prenatalnych nie trzeba długo czekać. W zależności od placówki oraz rodzaju testu czas oczekiwania wynosi od 2 do 10 dni.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️