Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Zarówno APTT podwyższone, jak i obniżone, może świadczyć o procesie chorobowym. Czym jest badanie APTT? Po co się je wykonuje? Na czym polega przygotowanie do tego badania? Podpowiadamy w niniejszym artykule.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Badanie APTT – co to jest?
Kondycję układu krzepnięcia krwi można ocenić na podstawie pomiaru czasu potrzebnego do utworzenia skrzepów krwi po dodaniu określonych odczynników [1] [2]. W tym celu wykonuje się właśnie test APTT. Co to za badanie? Co to jest APTT w badaniu krwi (inaczej czas kaolinowo-kefalinowy)? Odpowiadamy na te pytania w dalszej części tekstu.
Wskazania i przygotowanie do badania APPT
Po co wykonuje się badanie APTT? Otóż badanie to może pomóc w odkryciu przyczyny niewyjaśnionych epizodów krwawienia, skłonności do powstawania siniaków lub zaburzeń krzepnięcia, jest ono wykonywane u pacjentów [3] [4]:
- leczonych niefrakcjonowaną heparyną,
- przed zabiegiem operacyjnym,
- z podejrzeniem skazy krwotocznej lub zespołu antyfosfolipidowego APS.
Badanie APTT znajduje zastosowanie także w diagnostyce choroby von Willebranda [2] oraz nawracających poronień [4].
Konsultacja wyniku badania APTT z lekarzem jest zalecana bez względu na uzyskany rezultat. Najszybszy kontakt ze specjalistą zapewnia e-wizyta, realizowana przez telefon lub Internet, natomiast jeśli chodzi o zakup leków, wystarczy, że pacjent zadeklaruje, że interesuje go e-recepta online. Wtedy potrzebne leki czy też porady związane z badaniem APTT (co oznacza wynik, jakie badania dalej wykonać) można uzyskać bez konieczności odwiedzania przychodni.
Badanie APTT wykonuje się na podstawie próbki krwi żylnej. Nie wymaga ono szczególnych przygotowań, wystarczy jedynie, aby pacjent był na czczo oraz tuż przed wykonaniem badania, unikał aktywnego wysiłku fizycznego. Jeśli pacjent przyjmuje na stałe jakieś leki, lepiej się skontaktować z lekarzem i dopytać, czy należy je odstawić przed pobraniem próbki.
APTT badanie — cena
Ile kosztuje badanie APTT? Cena zwykle nie przekracza 15-20 złotych, w zależności od placówki, w której jest wykonywane badanie oraz jej lokalizacji. W większych miejscowościach, takich jak np. Warszawa, należy się przygotować na nieco wyższą cenę badania krzepliwości krwi. Diagnostyka innych chorób także będzie droższa.
Norma APPT – badanie krzepliwości krwi
Po wykonaniu badania APPT wynik jest porównywany z przedziałem referencyjnym dla czasu krzepnięcia. Zakres wartości referencyjnych APTT (norma) może być odmienny, w zależności od laboratorium, ponieważ zależy od stosowanych odczynników oraz aparatury [3]. Odmienne mogą być również normy APTT dla dzieci i osób dorosłych (wraz z wiekiem czas krzepnięcia ulega skróceniu). Zatem nie zawsze APTT podwyższone u dziecka będzie oznaczać chorobę.
Badanie APTT – ile się czeka na wynik?
Czas oczekiwania na rezultat badania APTT zależy od placówki, w której jest wykonywane badanie, lokalizacji, a także tego, czy test jest wykonywany w ramach skierowania NFZ, czy prywatnie. Standardowo rezultat badania jest dostępny w panelu online pacjenta w ciągu 1 dnia roboczego, a nawet jeszcze tego samego dnia, w którym pobierano próbkę.
Przyczyny i objawy zawyżonego APTT
APTT podwyższone świadczy o przedłużonym krzepnięciu krwi. Przyczyną może być proces chorobowy, np. skaza krwotoczna (5). Przedłużone krzepnięcie krwi jest obserwowane również w przypadku nawracających poronień [1]. W poniższej tabeli zebrano najczęstsze przyczyny zawyżonego wyniku badania APTT.
APTT — badanie krwi — przyczyny podwyższonego wyniku | |
Możliwa przyczyna | Więcej szczegółów |
hemofilia A lub hemofilia B | Skazy krwotoczne charakteryzuje niedobór lub nawet całkowity brak czynników krzepnięcia, co wpływa na przedłużone tworzenie się skrzepu oraz wydłużenie czasu krwawienia |
choroby wątroby | Czynniki krzepnięcia są wytwarzane przez wątrobę, jeśli narząd ten choruje, objawem może być zaburzony wynik badania APTT |
choroba von Willebranda | Skaza krwotoczna upośledza funkcję płytek krwi, w cięższych przypadkach choroba von Willebranda może się przyczyniać do przedłużonego krzepnięcia krwi |
DIC (rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe) | W ostrej postaci DIC może dojść do zmniejszenia w osoczu stężenia fibrynogenu i innych czynników krzepnięcia krwi |
stosowanie niektórych leków | Leki takie jak heparyna czy warfaryna, mogą wpływać na czas krzepnięcia krwi, wydłużając je. Jeśli pacjent stosuje leki na stałe, powinien poinformować o tym lekarza przed wykonaniem badania APTT |
niedobór fibrynogenu w surowicy krwi | Rzadkie dziedziczne zaburzenie, wrodzony niedobór fibrynogenu wpływa na krzepnięcie krwi i powoduje podwyższone APPT, co oznacza, że organizm nie potrafi wytworzyć wystarczającej ilości fibrynogenu |
toczeń rumieniowaty układowy | W przebiegu choroby dochodzi do wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko własnym komórkom i tkankom, atakują one także czynniki biorące udział w krzepnięciu krwi |
niedobór witaminy K | Witamina K bierze udział w syntezie czynników krzepnięcia. Jej niedobór może zaburzyć wyniki badania APTT |
Tabela 1. Możliwe przyczyny podwyższonego wyniku badania APTT. Opracowanie własne na podstawie: Kamal A., Tefferi A., Pruthi R. How to interpret and pursue an abnormal prothrombin time, activated partial thromboplastin time and bleeding time in adults. Mayo Clin. Proc. 2007; 82: 864–873 oraz https://www.testing.com/tests/partial-thromboplastin-time-ptt-aptt.
Przyczyny i objawy obniżonego APTT
Za niskie APTT świadczy o skróceniu procesu krzepnięciu krwi. Przyczyną może być np. trombofilia wrodzona, czyli skłonność do występowania zmian zakrzepowych w układzie krążenia (5). W poniższej tabeli zebrano inne najczęstsze obniżonego wyniku badania APTT. Obniżony czas kaolinowo-kefalinowy może wynikać również z nieprawidłowo przygotowanej próbki, dlatego w przypadku niejasności pacjent może zostać poproszony o ponowne zgłoszenie się do badania APTT.
APTT — badanie krwi — przyczyny obniżonego wyniku | |
Możliwa przyczyna | Więcej szczegółów |
DIC (rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe) | We wczesnych stadiach DIC charakterystyczny jest skrócony czas krwawienia i krzepnięcia. Diagnostyka tej choroby jest niełatwa, ze względu na przydatność niektórych badań laboratoryjnych jedynie na początkowych etapach rozwoju schorzenia |
choroby nowotworowe | Choroby nowotworowe takie jak: białaczka, rak jajnika, rak okrężnicy czy rak trzustki, mogą prowadzić do skrócenia krzepnięcia krwi i co za tym idzie, obniżenia wyniku badania APTT |
Tabela 2. Możliwe przyczyny obniżonego wyniku badania APTT. Opracowanie własne na podstawie: https://www.testing.com/tests/partial-thromboplastin-time-ptt-aptt/.
W przypadku uzyskania niejednoznacznych lub nieprawidłowych wyników lekarz może zlecić także wykonanie dodatkowych badań, takich jak np. [1]:
- badanie czynnika von Willebranda,
- badanie poziomu fibrynogenu,
- badanie trombocytów,
- czas trombinowy.
Źródła:
- https://www.testing.com/tests/partial-thromboplastin-time-ptt-aptt/ [dostęp: 09.01.2023 r.]
- https://www.webmd.com/a-to-z-guides/partial-thromboplastin-time-test [dostęp: 09.01.2023 r.]
- Chojnowski K., Dawidziak M. P., Windyga J. Diagnostyka przedłużonego czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT). Hematologia, 2010, 1(1): 81–86
- https://www.testing.com/tests/partial-thromboplastin-time-ptt-aptt/ [dostęp: 09.01.2023 r.]
- Kamal A., Tefferi A., Pruthi R. How to interpret and pursue an abnormal prothrombin time, activated partial thromboplastin time and bleeding time in adults. Mayo Clin. Proc. 2007; 82: 864–873.
- https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/170530,nadkrzepliwosc [dostęp: 09.01.2023 r.]
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
