ALT wyniki — jak długo się na nie czeka i jak je interpretować?

Aminotransferaza alaninowa (ALT) to enzym występujący głównie w wątrobie, ale znajduje się również w nerkach, sercu czy mięśniach szkieletowych. Badanie krwi ALT z krwi służy do oceny stanu wątroby. Wysoki poziom ALT we krwi może wskazywać na uszkodzenie lub chorobę narządu. O czym świadczą wysokie wyniki badania ALT?

Czym jest ALT?

Aminotransferaza alaninowa (ALT) jest enzymem występującym głównie w wątrobie, chociaż pojawia się również w innych częściach ciała. Enzym to rodzaj białka w komórce, który działa jak katalizator i umożliwia zajście pewnych procesów w organizmie. Badanie krwi aminotransferazy alaninowej mierzy ilość ALT we krwi. Poziom enzymu może wzrosnąć, gdy wątroba jest uszkodzona, dlatego często zaleca się wykonywanie badania regularnie, aby29 ocenić stan wątroby. Ponieważ wiele rodzajów problemów z wątrobą może powodować wzrost poziomu ALT, nie używa się samego testu do diagnozowania schorzeń. Badanie krwi ALT jest najczęściej zawarte w grupie badań krwi, takim jak próby wątrobowe lub kompleksowy profil metaboliczny.

• Częste krwotoki z nosa – o czym mogą świadczyć?
• Testy alergiczne z krwi – ile kosztują, jak przebiegają i na czym polegają?
• Dziedziczenie grupy krwi — kalkulator, tabela, konflikt serologiczny.

Gdy pacjent cierpi na dolegliwości związane z chorą wątrobą, czasami zaleca się wprowadzenie leczenia w tym farmakoterapii. Warto umówić się na konsultację u specjalisty. Trzeba również pamiętać, że dostępne są świadczenia medyczne bez wychodzenia z domu. Należą do nich teleporada i recepta online, które pozwalają uzyskać szybką specjalistyczną pomoc.

Czym jest AST?

Transferaza asparaginianowa (AST) to kolejny enzym, który jest powszechnie mierzony wraz z ALT w profilu funkcji wątroby lub kompleksowym profilu metabolicznym. Oba te enzymy mogą przedostać się do krwiobiegu, gdy niektóre komórki w organizmie są uszkodzone.

AST i ALT są powszechnie uważane za enzymy wątrobowe, ale większe ilości AST występują w innych częściach ciała, takich jak serce, mięśnie szkieletowe i trzustka. Z tego powodu uważa się, że ALT jest bardziej bezpośrednio powiązane ze zdrowiem wątroby, ale używa się obu enzymów do oceny kondycji i funkcjonowania narządu.

Wskazania do badania ALT

Celem badania krwi ALT (inaczej AlAT) jest pomoc w ocenie stanu wątroby. Jeśli komórki w wątrobie są uszkodzone, może to spowodować wyciek aminotransferazy alaninowej do krwi, więc badanie może pomóc w wykryciu problemów z wątrobą. Lekarz może zlecić badanie profilu krwi, które obejmuje test ALT, aby pomóc w wykryciu, monitorowaniu lub zdiagnozowaniu chorób wątroby.

Lekarz prawdopodobnie zaleci badanie przesiewowe (testy sprawdzające potencjalne problemy zdrowotne) zanim wystąpią objawy z profilem wątrobowym, który obejmuje test ALT, jeśli dana osoba ma czynniki ryzyka choroby wątroby, które obejmują:

• Intensywne używanie alkoholu.
• Historia rodzinna chorób wątroby.
• Cukrzyca.
• Otyłość.

Ponieważ testy ALT są często uwzględniane w rutynowych badaniach krwi, które oceniają ogólny stan zdrowia, takich jak kompleksowy panel metaboliczny (CMP), można wykonać test ALT, nawet jeśli nie występują czynniki ryzyka choroby wątroby.

Badanie poziomy aminotransferazy alaninowej w organizmie służy również monitorowaniu stanu zdrowia. Jeśli cierpi się na chorobę wątroby, lekarz może zlecić badanie AlAT, aby obserwować, czy stan pacjenta ulega poprawie, pogorszeniu czy pozostaje bez zmian z leczeniem lub bez. Zaleca się również wykonanie testu w przypadku przyjmowania leków mogących wpływać na wątrobę (np. leki przeciwnowotworowe czy doustna antykoncepcja hormonalna).

Specjalista może użyć testu ALT do celów diagnostycznych, gdy wystąpią oznaki i objawy możliwych problemów z wątrobą. Chociaż jak wspomniano wyżej, lekarze nie mogą zdiagnozować stanu pacjenta wyłącznie na podstawie stężenia aminotransferazy alaninowej we krwi, może to być ważna część procesu diagnostycznego.

Symptomy chorób wątroby obejmują:

• nudności,
• wymioty,
• ból brzucha,
• wzdęcia,
• swędzącą skórę,
• skurcze mięśni,
• krwawienie z nosa czy dziąseł,
• utrata owłosienia w okolicach intymnych i pod pachami,
• spadek libido,
• impotencję,
• powiększenie gruczołów piersiowych (u mężczyzn),
• zaburzenia miesiączkowania (u kobiet),
• problemy z płodnością,
• żółtaczkę (zażółcenie skóry i białek oczu),
• uczucie zmęczenia, 
• odbarwienie stolca,
• ciemny mocz,
• utratę apetytu,
• spadek masy ciała.

Jak wygląda przygotowanie do badania ALT?

Do wykonania badania AlAT potrzebna jest pobrana od pacjenta próbka krwi żylnej. Najlepiej zgłosić się do placówki w godzinach porannych. Zaleca się być na czczo i zachować co najmniej 12-godzinną przerwę od spożywania posiłków. Co więcej, na 2-3 dni przed wykonaniem testu warto powstrzymać się od intensywnego wysiłku fizycznego oraz spożywania alkoholu. Wiele różnych rodzajów substancji może wpływać na poziom ALT, dlatego ważne jest, aby przed wykonaniem testu poinformować lekarza o wszelkich przyjmowanych lekach lub suplementach diety. 

Normy i wyniki badania ALT.

Uznaje się, że norma wyniku ALT z krwi nie powinna przekraczać 35-40 IU/I. Jednak wyniki ALT mogą być wysokie i niskie. Są zależne od wielu czynników, w tym od wartości referencyjnych danego laboratorium czy interpretacji lekarza. Warto zaznaczyć, że poziom aminotransferazy alaninowej jest wyższy u mężczyzn niż u kobiet, a także może być podwyższony u ciężarnych i noworodków.

Co to znaczy, że wyniki badania ALT są podwyższone?

Wysoki poziom ALT we krwi może być spowodowany uszkodzeniem wątroby. Podwyższony poziom ALT może wskazywać na następujące stany:

• Uszkodzenie wątroby wywołane alkoholem.
• Stłuszczenie wątroby (zbyt dużo tłuszczu w wątrobie).
• Zapalenie wątroby.
• Marskość (bliznowacenie wątroby).
• Przyjmowanie leków toksycznych dla wątroby.
• Guz wątroby lub rak wątroby.
• Niedokrwienie wątroby (niewystarczający dopływ krwi do wątroby, co prowadzi do śmierci tkanki wątroby).
• Hemochromatoza (za dużo żelaza w organizmie).
• Mononukleoza zakaźna.
• Niektóre choroby genetyczne mogą wpływać na wątrobę.

Chociaż jest to mniej powszechne, podwyższone poziomy ALT mogą również wskazywać na uszkodzenie komórek w innych częściach ciała, ponieważ aminotransferaza alaninowa nie występuje wyłącznie w wątrobie. W związku z tym może być związana ze stanami jak:

• Kamica przewodów żółciowych.
• Zakrzepica żył wątrobowych.
• Uszkodzenie mięśni szkieletowych.
• Zawał serca.
• Niewydolność krążenia.
• Choroby tarczycy.
• Zapalenie trzustki.
• Sepsa.
• Celiakia.
• Choroba Wilsona.
• Hemochromatoza.

Co oznacza niski poziom aminotransferazy alaninowej?

Niższy niż normalny wynik ALT jest rzadki i zwykle nie jest powodem do niepokoju, niemniej może wskazywać na niedobór witaminy B6 lub przewlekłą chorobę nerek. Gdy poziom jest niski, lekarz prawdopodobnie zaleci ponowne wykonanie testu lub poddanie się dalszym badaniom, aby sprawdzić, co jest przyczyną obniżonego stężenia aminotransferazy alaninowej w organizmie.

Jeśli wynik testu ALT jest wysoki lub niski, niekoniecznie oznacza to, że pacjent cierpi na schorzenie wymagające leczenia. Inne czynniki mogą wpływać na poziomy aminotransferazy alaninowej to:

• Intensywne lub ekstremalne ćwiczenia — mogą powodować tymczasowy wzrost poziomu ALT.
• Leki — niektóre leki i suplementy mogą wpływać na poziom ALT, w tym dostępne bez recepty leki przeciwbólowe.
• Płeć — kobiety mają niższy poziom aminotransferazy alaninowej niż mężczyźni.
• Cykl menstruacyjny — poziom ALT może wzrosnąć lub spaść podczas cyklu miesiączkowego.
• Wiek — stężenie aminotransferazy alaninowej ma tendencję do zmniejszania się wraz z wiekiem.
• Wskaźnik masy ciała — osoby z otyłością znajdują się w grupie ryzyka.

Oprócz powyższych czynników, analizując wyniki ALT, lekarz weźmie pod uwagę wiele aspektów dotyczących ogólnego stanu zdrowia i prowadzonego stylu życia, w tym:

• historię medyczną,
• poprzednie wyniki krwi ALT,
• wyniki innych testów, zwykle wykonywanych razem z ALT (m.in. wyniki próby wątrobowej — AST, ALT, GGTP, BIL),
• posiadane przez pacjenta objawy.

Ile kosztuje badanie ALT?

Koszt wykonania badania AlAT jest zależny od placówki. Niemniej nie jest to kosztowne badanie. Zazwyczaj cena wynosi około 7-10 złotych. Badanie ALT można również wykonać w ramach próby wątrobowej (w jej skład wchodzą również badania AST, ALP, GGTP i bilirubiny całkowitej — BIL). Wówczas koszt jest wyższy i wynosi około 25-50 złotych.