Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Prolaktyna (inaczej PRL) to bardzo ważny hormon zarówno dla zdrowia kobiet, jak i mężczyzn. Po raz pierwszy hormon PRL został zauważony w 1928 roku, a jego odkrycie związane było ze wzrostem piersi. Zbudowany jest z około 199 aminokwasów, a wydzielanie tego hormonu kontrolowane jest przez podwójną regulację, czyli proces odpowiadający za zwiększanie i zmniejszanie syntezy PRL. Jakie jest zadanie prolaktyny w organizmie oraz kiedy należy wykonać badanie prolaktyny? Co oznacza podwyższony, a co obniżony poziom prolaktyny w organizmie?
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Czym jest prolaktyna i jakie jest jej zadanie w organizmie?
Prolaktyna, zwana hormonem luteotropowym (LTH), wytwarzana jest przez komórki laktotropowe przedniego płata przysadki mózgowej. Szacuje się, że około 10-25% z komórek przedniego płata to właśnie komórki laktotropowe. W mniejszych ilościach za produkcję tego hormonu odpowiadają także: macica, gruczoły sutkowe, komórki tworzące układ odpornościowy oraz tkanki mózgu i komórki tkanki tłuszczowej, a także prostata. Głównym czynnikiem, który reguluje wytwarzanie prolaktyny z przysadki mózgowej jest inny hormon – dopamina. Regulatorami wydzielania prolaktyny są również estrogeny, co odgrywa ogromne znaczenie podczas ciąży, gdy wysokie stężenia tych hormonów powodują wzrost poziomu prolaktyny. Wzrost prolaktyny zaobserwować można także podczas karmienia piersią.
Hormon ten pełni ponad 300 funkcji w organizmie. Najważniejszym zadaniem prolaktyny jest stymulowanie produkcji mleka (laktacji) przez gruczoły sutkowe po porodzie. Jeśli chodzi o prolaktynę, hormon wpływa również na właściwe funkcjonowanie układu rozrodczego – jest to więc niezwykle ważna substancja dla zdrowia reprodukcyjnego kobiet i mężczyzn. Wpływa również na nastrój, a także na zachowanie, ponadto ma znaczenie dla regulacji układu immunologicznego człowieka. Jeśli chodzi o hormon, jakim jest prolaktyna, normy są tutaj inne dla kobiet oraz dla mężczyzn i zależą od kilku czynników.
Zaburzony poziom prolaktyny w organizmie może wymagać leczenia farmakologicznego. Pomocna może być w tej sytuacji recepta przez internet, gdyż nie wymaga od pacjenta osobistych wizyt w przychodni czy wcześniejszej rezerwacji wolnego terminu u lekarza.
Normy prolaktyny.
Jeśli chodzi o normy prolaktyny, zależą one m.in. od wieku oraz płci pacjenta. Warto jednak pamiętać, że każda pracownia swoje analizy wykonuje innym sprzętem i stosuje różne metody, dlatego oprócz wyniku pacjenta na uwagę zasługują również wartości referencyjne stężeń prolaktyny właściwe dla danego laboratorium. Jeśli chodzi o hormon, jakim jest prolaktyna, norma dla kobiet wynosi od 102 do 496 µIU/L. Z kolei u kobiet w ciąży prolaktyna stopniowo wzrasta i w trzecim trymestrze jej poziom może być nawet 15-20 razy większy od początkowego stężenia. Poziom hormonu wraca do normy zazwyczaj w przeciągu 4-6 tygodni od porodu, po czym wzrasta ponownie w czasie karmienia piersią. Norma prolaktyny u mężczyzn wynosi natomiast od 86 do 324 µIU/L.
Kiedy należy wykonać badanie poziomu prolaktyny?
Wiemy już, jakie są normy PRL oraz jakie funkcje pełni prolaktyna. Kiedy badać natomiast stężenie tego hormonu? Na badania stężenia prolaktyny we krwi najczęściej kierowane są kobiety. Z badaniem nie należy zwlekać, gdy pojawiają się zaburzenia cyklu miesiączkowego lub w momencie braku miesiączkowania. Zaburzenia lub brak miesiączki to nie jedyne powody, dla których należy wykonać badania. Jeśli chodzi o hormon, jakim jest prolaktyna, badania wykonuje się również, gdy obserwuje się mlekotok, który dotyczy wydzielania mleka w czasie, kiedy kobieta nie jest w trakcie laktacji. Na badania kieruje się ponadto kobietę, która ma problem z zajściem w ciążę lub ma obniżone libido. Niekiedy badanie zaleca się również mężczyznom, zwłaszcza przy utracie libido. Bez względu na płeć badanie zaleca się ponadto osobom, u których podejrzewa się wystąpienie gruczolaka przysadki lub jej niedoczynności.
Materiał na badanie krwi należy pobierać na czczo – z zachowaniem 8-12 godzinnej przerwy od czasu ostatniego posiłku. Wykonuje się je najczęściej na około 3 godziny po przebudzeniu – między 7.00 a 10.00. Przed badaniem nie należy ćwiczyć, ponadto należy unikać stresu.
O czym świadczy podwyższony poziom prolaktyny?
Podwyższony poziom prolaktyny może świadczyć o wzroście stężenia tego hormonu w surowicy krwi (hiperprolaktynemia). Wysoka prolaktyna objawy daje w postaci zaburzeń miesiączkowania oraz niepłodności lub bólu w trakcie stosunku płciowego, z kolei jeśli chodzi o podwyższony poziom prolaktyny u mężczyzn, objawem jest obniżenie libido oraz zmniejszenie gęstości włosów i zmniejszenie objętości ejakulatu. Wzrost wydzielania prolaktyny może być efektem przyjmowania niektórych leków. Hiperprolaktynemia, czyli podwyższona prolaktyna może być wywołana przez choroby ośrodkowego układu nerwowego. Przyczyną podwyższonej prolaktyny mogą być m.in. guzy przysadki lub guzy w okolicy podwzgórzowo-przysadkowej. Jeśli mamy do czynienia z nadmiarem prolaktyny, lekarz może zlecić również badanie hormonów tarczycy.
Obniżony poziom prolaktyny – czym może skutkować?
Jeśli chodzi o obniżony poziom prolaktyny, występuje on dość rzadko – najczęściej pojawia się u osób wykazujących niedoczynność przysadki. Skutkiem zbyt niskiego stężenia prolaktyny jest niedostateczna ilość produkowanego mleka po porodzie. Jeśli prolaktyna jest obniżona, większość osób nie ma problemów zdrowotnych, jednak badania dowodzą, że niektórzy mogą wykazywać mniejszą odporność na część zakażeń.
Leczenie zbyt wysokiego poziomu prolaktyny.
Wielu pacjentów, u których prolaktyna znajduje się na wysokim poziomie, zastanawia się, jak obniżyć prolaktynę. W tym celu stosuje się leczenie farmakologiczne, przyjmując zalecane przez specjalistę leki. Leczy się to, stosując leki z grupy agonistów receptorów D2 wpływających na wzrost produkcji hormonów dopaminy poprzez hamowanie wytwarzania PRL. Zalicza się do nich takie środki jak np. bromokryptyna, kabergolina oraz chinagolid. Gdy farmakologia nie przynosi to oczekiwanych efektów dla organizmu, wprowadzane jest leczenie chirurgiczne.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
