Zapalenie mieszków włosowych — objawy, przyczyny i leczenie

Zapalenie mieszków włosowych to bardzo częsta choroba skóry. Najczęściej dolegliwość wywołują bakterie Staphylococcus aureus, jest to tzw. powierzchowne bakteryjne zapalenie mieszków włosowych [1]. Jakie są objawy zapalenia mieszków włosowych? Na czym polega leczenie tej dermatozy? Odpowiadamy na wszystkie pytania w artykule. 

Zapalenie mieszków włosowych — czym jest?

Zapalenie mieszków włosowych to popularna dermatoza (choroba skóry). Wyróżniamy kilka rodzajów zapalenia mieszków włosowych [1] [2]: 

• Wypadanie włosów – przyczyny. Jak wzmocnić włosy i zapobiegać ich wypadaniu?

• eozynofilowe zapalenie mieszków włosowych — ten typ zapalenia mieszków włosowych jest obserwowany głównie u osób z HIV, późnym stadium AIDS lub chorobą nowotworową, 
• powierzchowne bakteryjne zapalenie mieszków włosowych,
• tzw. swędzenie fryzjera, guzki brzytwy, wysypka po goleniu, razor bumps, Pseudofolliculitis barbae lub barbae traumatica – współistnienie zapalenia mieszków włosowych i objawów zapalenia skóry w okolicy brody
• wirusowe zapalenie mieszków włosowych, 
• zapalenie mieszków włosowych wywołane przez Pseudomonas aeruginosa, inaczej: zapalenie mieszków włosowych w wannie z hydromasażem lub Hot tub folliculitis, 
• zapalenie mieszków włosowych wywołane przez drożdże Pityrosporum,
• zapalenie mieszków włosowych wywołane przez pasożyta nużeńca ludzkiego (Demodex folliculorum). 

Przyczyny zapalenia mieszków włosowych

Przyczyny zapalenia mieszków włosowych są bardzo różnorodne. Do rozwoju stanu zapalnego najczęściej dochodzi wskutek infekcji bakteryjnej lub grzybiczej uszkodzonego mieszka włosowego [1] [2]. Zapalenie mieszków włosowych może się rozwinąć także po długotrwałym stosowaniu doustnych antybiotyków, w okresie dojrzewania (wskutek zwiększonej aktywności gruczołów łojowych) lub u osób z upośledzoną odpornością (np. w wyniku zakażenia wirusem HIV) [1]. Inne możliwe przyczyny zapalenia mieszków włosowych to [2] [3] [4] [5]: 

• długotrwałe stosowanie antybiotyków, 
• ekspozycja na drażniące substancje chemiczne, 
• noszenie zbyt obcisłej odzieży, 
• podrażnienie skóry,
• przebywanie w wysokich temperaturach, 
• stosowanie niektórych leków, np. domiejscowych leków sterydowych lbu leków immunosupresyjnych, 
• stosowanie opatrunków okluzyjnych,
• uraz mechaniczny skóry, np. poprzez długotrwałe pocieranie sztucznym materiałem lub wskutek zbyt częstego i agresywnego golenia nóg.  

Na zapalenie mieszków włosowych bardziej narażone są osoby z nadwagą i nadmierną potliwością, częściej chorują także cukrzycy [3] [5]. W razie pojawienia się zmian skórnych sugerujących zapalenie mieszków włosowych należy zgłosić się do lekarza dermatologa. Na szczęście dzięki modernizacji usług medycznych i rozwiązaniom takim jak zdalne konsultacje z lekarzem, e-recepta czy też l4 online, dostęp do lekarzy jest znacznie lepszy i pacjent może szybko uzyskać fachową pomoc. 

Czym objawia się zapalenie mieszków włosowych?

Jak objawia się zapalenie mieszków włosowych? Charakterystycznym symptomem są zmiany skórne w postaci drobnych krostek, barwy żółtej, z rumieniową obwódką [3]. Czasami zdarza się, że krostka jest przebita włosem. Lokalizacja zmian skórnych jest bardzo różnorodna, występują one pojedynczo i w grupach. Możliwe jest zarówno zapalenie mieszków włosowych na głowie, jak i zapalenie mieszków włosowych na nogach, szyi czy tułowiu albo zapalenie mieszka włosowego w miejscu intymnym. 



W przypadku powierzchownego zapalenia mieszków włosowych krostki są drobne, a przebieg choroby jest samoograniczający się. Natomiast gdy pacjent choruje na zwykłe zapalenie mieszków włosowych, zmiany skórne mogą przyjąć postać nie tylko krostek, ale także grudek, a nawet czyraków [5]. Wtedy mamy do czynienia również z szerszym spektrum objawów — chory może odczuwać świąd, ból lub pieczenie skóry [3]. Przykładowo, mężczyźni, którzy chorują na zapalenie mieszków włosowych brody (jest to tzw. figówka) skarżą się na dyskomfort podczas golenia [5]. 

Jak leczy się zapalenie mieszków włosowych?

Diagnozę zapalenia mieszków włosowych u dzieci i osób dorosłych ustala się na podstawie obserwacji zmian skórnych, w większości przypadków nie są wymagane dodatkowe badania laboratoryjne [3]. Wyjątek stanowi podejrzenie infekcji grzybiczej lub nawracający charakter choroby skóry — w pierwszym przypadku lekarz może zlecić badanie mykologiczne, natomiast w drugim badanie w kierunku Gram-dodatniej bakterii — gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) [3]. 

Co stosuje się na zapalenie mieszków włosowych? Leczenie jest uzależnione od przyczyny choroby skóry. Jeśli za stan zapalny odpowiadają bakterie, lekarz przepisuje antybiotykoterapię miejscową (lub w cięższych przypadkach, np. gdy rozwinęło się ropne zapalenie mieszków włosowych — ogólną) oraz leki przeciwzapalne [2] [4]. Natomiast gdy przyczyną jest infekcja grzybicza, wdrażane są miejscowe kremy przeciwgrzybicze, szampony przeciwgrzybicze lub doustne środki przeciwgrzybicze [2]. Inne sposoby leczenia to także terapia światłem oraz stosowanie kremów sterydowych [2]. O wybranej metodzie leczenia decyduje zawsze lekarz. 

Czy zapalenie mieszków włosowych jest wyleczalne? Zwykle tak. Zazwyczaj pacjent reaguje dobrze na leczenie i udaje się opanować zapalenie mieszków włosowych. W innych przypadkach konieczne może się okazać wykonanie dodatkowych badań oraz wdrożenie terapii blizn. Niestety nie ma skutecznych sposobów na zwalczenie zapalenia mieszków włosowych domowymi sposobami. W każdym przypadku konieczna jest wizyta u lekarza. 

Zapobieganie i profilaktyka zapalenia mieszków włosowych

Zapalenie mieszków włosowych, jeśli jest nieleczone, może doprowadzić do rozwoju powikłań, takich jak np. [2]: 

• blizny na skórze, 
• czyraki pod skórą,
• nawracające infekcje mieszków włosowych, 
• trwałe wypadanie włosów z powodu uszkodzenia mieszków włosowych.

Z tego powodu lepiej zapobiegać chorobie, niż ją leczyć. Aby nie dopuścić do rozwoju dermatozy, warto unikać czynników ryzyka, czyli [2] [3]: 

• dbać o higienę, 
• prowadzić zdrowy styl życia, 
• stosować jednorazowe maszynki do golenia, 
• unikać noszenia zbyt ciasnych ubrań, 
• unikać noszenia spoconych ubrań,
• unikać noszenia ubrań wykonanych z podrażniających lub sztucznych materiałów.

Jak dbać i pielęgnować skórę z zapaleniem mieszków włosowych?

W sytuacji, gdy wystąpiło zapalenie mieszków włosowych, wskazane jest stosowanie leków zaleconych przez lekarza. Część z nich trzeba aplikować do miejscowo, na zmienione chorobowo miejsca na skórze. Dodatkowo bardzo ważne jest także, aby w przypadku zapalenia mieszków włosowych po goleniu odkażać wszystkie przyrządy do golenia lub używać maszynek jednorazowego użytku. W sytuacji, gdy zaobserwowano wrastający włos, stan zapalny może się nasilić, dlatego wymagana jest konsultacja z lekarzem dermatologiem lub nawet chirurgiem. Natychmiastowej konsultacji z lekarzem wymaga także sytuacja, gdy chory zauważy u siebie oznaki rozprzestrzeniającej się infekcji, np. gorączkę, silny ból lub wzrost zaczerwienienia zmian skórnych. 

Źródła: 

1. Winters RD, Mitchell M. Folliculitis. [Updated 2022 May 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547754/?report=classic
2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/318551#diagnosis [dostęp: 01.09.2022 r.]
3. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/171080,zapalenie-mieszkow-wlosowych [dostęp: 01.09.2022 r.]
4. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/104460,postepowanie-w-zapaleniu-mieszkow-wlosowych [dostęp: 01.09.2022 r.]
5. https://podyplomie.pl/dermatologia/30046,wybrane-zakazenia-gronkowcowe-i-paciorkowcowe-w-gabinecie-lekarza-dermatologa?page=3 [dostęp: 01.09.2022 r.]

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️