Zajady – leczenie, suplementacja, dieta. Jak walczyć z zajadami?

Napisano 01.01.2022 | Asystent Medyczny | Czas czytania: 3 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Zajady (inaczej zapalenie kącików ust) to dość powszechny problem. Szacuje się, że częstość występowania zajadów w naszej populacji wynosi 0,7% [1]. Co wywołuje zajady? Leczenie zewnętrzne czy może wewnętrzne, które pomoże w walce z tą nieestetyczną dolegliwością? Na czym polega profilaktyka? Podpowiadamy.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Czym są zajady?

Zajady (inaczej zapalenie kącików ust) to stan zapalny, który może występować w jednym lub w obu kątach jamy ustnej. Choroba objawia się tworzeniem nadżerek i w rezultacie – bolesnym pękaniem, łuszczeniem, a także krwawieniami w okolicy kącików ust [2].  

Czytaj także:

Przyczyny powstawania zajadów

Skoro wiesz już, co to są zajady w kącikach ust, warto odpowiedzieć na następujące pytanie: co wywołuje zajady? Przyczyny zapalenia kącików ust, wymieniane najczęściej w literaturze naukowej, to [2] [3]: 

  • alergie (np. na nikiel);
  • anemia;
  • atopowe lub łojotokowe zapalenie skóry; 
  • nadmierna suchość jamy ustnej;
  • nadmierne ślinienie się u dzieci;
  • niedobory żywieniowe;
  • infekcje bakteryjne;
  • stosowanie niektórych leków (np. izotretynoiny);
  • stosowanie nieodpowiednich protez zębowych;
  • zakażenia drożdżakowe; 
  • zakażenie wirusem HIV; 
  • zespół Downa. 

Zajady nie są zaraźliwe ani nie przenoszą się na inne części ciała. Ponieważ jednak zapalenie kącików ust może świadczyć o problemach zdrowotnych, w sytuacji, gdy zauważono nadżerki w okolicy jamy ustnej, należy zasięgnąć porady lekarza rodzinnego lub stomatologa. Po odkryciu przyczyny zajadów lekarz może wdrożyć odpowiednie leczenie, zewnętrzne lub wewnętrzne. W sytuacji, gdy potrzebne jest wydłużenie kuracji, chory nie musi udawać się każdorazowo po receptę na wizytę stacjonarną do specjalisty. Wystarczy skorzystać z wygodnego rozwiązania, jakim jest e-recepta online. Dokument wystawiony drogą online jest tak samo ważny jak klasyczna recepta. 

Objawy zajadów – jak je rozpoznać?

Po czym poznać zajady? Objawy, które występują u większości pacjentów to: 

  • dyskomfort spowodowany nadżerkami w kącikach jamy ustnej;
  • pieczenie kącików jamy ustnej, nasilające się przy dotyku;
  • suchość ust. 

Najczęściej zmiany są zlokalizowane po obu stronach jamy ustnej, choć zdarza się także, że nadżerki są asymetryczne. 

Początkowo zajady przyjmują postać szarobiałego zgrubienia z rumieniem, dopiero później dochodzi do obrzęku i ich pękania. Jeśli dolegliwość ma przewlekły charakter, dodatkowo może wystąpić ropienie, złuszczanie i tworzenie się ziarniny [4]. 

Czynniki wpływające na częste pojawianie się zajadów

Zapalenie kącików dotyka najczęściej osób, które [2] [3] [5]: 

  • cierpią na niedobory witamin z grupy B lub żelaza;
  • chorują na cukrzycę;
  • mają obniżoną odporność;
  • mają skłonność do częstego oblizywania warg;
  • nadmiernie się ślinią; 
  • noszą protezy dentystyczne, które drażnią błonę śluzową jamy ustnej;
  • są nadmiernie przemęczone i zestresowane;
  • są w starszym wieku;
  • używają nieprawidłowo nici dentystycznych.

Zapobieganie występowaniu zajadów sprowadza się przede wszystkim do unikania czynników, które sprzyjają tworzeniu się zajadów, dbania o higienę jamy ustnej, a także stosowania zbilansowanej diety, bogatej w witaminy z grupy B i żelazo. Należy także odpowiednio pielęgnować usta i nie dopuszczać do ich pękania. W okresie zimowym wskazane jest stosowanie nawilżających pomadek ochronnych, w przeciwnym razie w kącikach mogą się pojawić uporczywe zajady. Leczenie tego typu zmian może być bardzo czasochłonne, w zależności od przyczyny stanu zapalnego.

Zewnętrzne leczenie zajadów – maści, kremy

Co stosuje się na zajady? Leczenie najczęściej opiera się na miejscowym podawaniu maści lub kremów o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, np. zawierających mikonazol. Substancja ta działa grzybobójczo i grzybostatycznie oraz bakteriobójczo i bakteriostatycznie. Szczególnie podatne na nią są drożdżaki, dermatofity, promieniowce, a także Gram-dodatnie pałeczki i ziarenkowce [6].

Co jeszcze pomoże na zajady? Jak leczyć tę dolegliwość? Inna substancja lecznicza polecana na zajady to ketokonazol. Lek działa grzybostatycznie lub grzybobójczo, w zależności od stężenia [7]. Preparaty lecznicze na bazie ketokonazolu należy nakładać nie tylko na zmienione chorobowo miejsca, wskazane jest także, aby pokrywać nimi inne zakażone powierzchnie, np. aparat na zęby [2].  

Jeśli chodzi o domowe sposoby na zajady w kącikach ust, zalecane są okłady ze schłodzonego zielonego ogórka, smarowanie bolących podrażnień miodem, a także spożywanie dużej ilości wody, aby zapobiec odwodnieniu i przesuszeniom [8].  Aby poradzić sobie z zajadami, można także sięgnąć po regenerujące okłady z aloesu – metoda ta jest w szczególności polecana, gdy wystąpiły zajady u dziecka [9]. 

Wewnętrzne leczenie zajadów – witaminy, antybiotyki, dieta 

Co jeszcze pomoże na zajady? Leczenie zajadów u niektórych pacjentów polega na zastosowaniu leków doustnie. Tak jest w przypadku, gdy do stanu zapalnego doprowadziły niedobory żywieniowe [2]. Wtedy warto zbilansować dietę, tak, aby była ona bogata w odpowiednie składniki odżywcze, wskazane może być także stosowanie preparatów witaminowych oraz stymulujących układ odpornościowy. Co jeść na zajady? Dieta powinna zostać zmodyfikowana tak, aby poprawić podaż żelaza oraz witamin z grupy B – ryboflawiny, niacyny i pirydoksyny [10].  Ich główne źródła w żywności to między innymi mleko i produkty mleczne, drożdże, orzechy, niektóre warzywa liściaste, ryby, jajka oraz chude mięso.

Bibliografia do artykułu:

  1. Lyons F. Dermatology for the Advanced Practice Nurse. Springer Publishing Company (2014)
  2. Devani A. Answer: Can you identify this condition? Canadian Family Physician 53(6): 1022-1023 (2007). 
  3. https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=92349
  4. Park K. K. et al. Angular cheilitis, part 1: local etiologies. Cutis 87 (6): 289–95 (2011) 
  5. Lamey P. J. Lewis M. A. Oral medicine in practice: angular cheilitis. British Dental Journal 167(1):15-8 (1989). 
  6. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=569
  7. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=443
  8. https://bluemcare.com/problems/angular-cheilitis/
  9. https://mamotoja.pl/zajady-u-dziecka-5-waznych-rad-co-robic-gdy-zajady-sie-pojawia-i-kiedy-isc-do-lekarza,choroby-malego-dziecka-artykul,4356,r1p1.html
  10. https://www.novapharmacy.com.au/all-health-topics/other/angular-cheilitis/

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.