Tasiemiec uzbrojony — objawy, przyczyny. Profilaktyka

Tasiemiec uzbrojony jest pasożytem kręgowców, w tym również ludzi. Gdzie pasożytuje tasiemiec? Jak się objawia tasiemczyca? Na czym polega diagnostyka oraz leczenie zakażenia tasiemcem? Odpowiadamy na wszystkie pytania. 

Tasiemiec uzbrojony — co to takiego?

Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) to gatunek tasiemca, czyli pasożyta wewnętrznego z grupy płazińców (inaczej robaków płaskich lub Platyhelminthes) [1]. Gdzie pasożytuje tasiemiec? Najczęściej płaziniec osiedla się w obrębie układu pokarmowego, a konkretnie, w jelitach. Zdarzają się jednak rzadkie przypadki, że tasiemiec bytuje także w innych narządach wewnętrznych, a nawet mięśniach czy też narządach związanych z układem nerwowym [2].  

• Jakie są objawy tasiemczycy?


Jak wygląda tasiemiec uzbrojony? Budowa ciała tego robaka płaskiego wyróżnia się tym, że ma on podwójne przyssawki i haczyki. U tasiemca nieuzbrojonego występują jedynie przyssawki, za pomocą których pasożyt przytwierdza się do ściany jelita [1]. Jeśli chodzi o to, jakie wymiary osiąga tasiemiec, długość największego tasiemca wydalonego wydalony na zewnątrz przez odbyt wynosiła prawie 25 metrów [3]. Gigantycznego pasożyta usunięto z ciała pacjenta w Indiach. Zwykle jednak tasiemiec nieuzbrojony osiąga około 5 metrów, natomiast uzbrojony — około 3 metry długości. 

Tasiemiec uzbrojony wywołuje groźną chorobę układu pokarmowego — tasiemczycę. Podejrzenie tego schorzenia wymaga jak najszybszej konsultacji z lekarzem. W sytuacji, gdy chory ma wątpliwości co do zaobserwowanych objawów, może w pierwszej kolejności skorzystać z teleporady i dopiero po niej udać się na wizytę stacjonarną do lekarza. Dzięki nowoczesnym usługom medycznym, takim jak jak e-porada, recepta online czy nawet L4 online, można zadbać o swoje zdrowie bez wychodzenia z domu. 

W jaki sposób rozwija się tasiemiec uzbrojony?

Cykl życiowy tasiemca uzbrojonego jest określany mianem pośredniego. Wynika to z faktu, ma on dwóch żywicieli, pośredniego i ostatecznego [5]. Kogo może zaatakować tasiemiec uzbrojony? Żywiciel pośredni to najczęściej świnia domowa lub krowa, natomiast żywicielem ostatecznym jest człowiek [1] [5]. 



Tasiemiec uzbrojony — cykl rozwojowy [5] [6]: 

• żywiciel pośredni zjada jaja pasożyta, wydalone z kałem żywiciela ostatecznego, 
• w ciele żywiciela pośredniego rozwija się larwa, 
• larwa wędruje w organizmie żywiciela pośredniego i przedostaje się z układu pokarmowego do mięśni, gdzie przeistacza się w wągra, 
• żywiciel ostateczny zaraża się wągrem poprzez zjedzenie mięsa żywiciela pośredniego (surowe lub niedogotowane), 
• tasiemiec dojrzewa w ciele żywiciela ostatecznego, 
• po osiągnięciu dojrzałości płciowej segmenty ciała tasiemca zaczynają produkować jaja, następnie odrywają się od ciała tasiemca i opuszczają organizm żywiciela ostatecznego razem z kałem.

Co ciekawe, człowiek może być także żywicielem pośrednim tasiemca uzbrojonego. Do przedostania się jaj pasożyta do układu pokarmowego może dojść podczas jedzenia nieumytych owoców lub warzyw [7]. 

Objawy tasiemca uzbrojonego

Po czym poznać tasiemczycę? Objawy zakażenia tasiemcem układu pokarmowego mogą pozostać niezauważone. Należą do nich bowiem: biegunka, bóle brzucha, brak apetytu, nieznaczne osłabienie, nudności, redukcja masy ciała, świąd skóry okolicy odbytu czy też zaparcia [2] [4]. Dopiero gdy dojdzie do rozwoju anemii lub awitaminozy albo pasożyt zajmie inne narządy poza przewodem pokarmowym i dojdzie do rozwoju wągrzycy, można zaobserwować charakterystyczne objawy [2] [4]. 

Wągrzyca — objawy [2]: 

• hipereozynofilia (nadmiar eozynofili we krwi), 
• padaczka, 
• problemy z widzeniem, 
• uciążliwe bóle głowy,
• zniekształcenia w obrębie oka.

Zdarza się, że objawy zakażenia tasiemcem zostają zauważone dopiero na ostatnim etapie cyklu rozwojowego tego pasożyta, kiedy razem z kałem są wydalane jego człony [4]. 

Jak wygląda rozpoznanie tasiemca uzbrojonego?

Usuwanie tasiemca jest poprzedzone skrupulatną diagnostyką, wykrycie jaj lub członów tasiemca w kale nie jest jeszcze równoznaczne z ustaleniem rozpoznania, ponieważ należy brać pod uwagę także inne, współistniejące choroby przewodu pokarmowego, takie jak np. wrzody, niezakaźne zapalne choroby jelitowe czy inne robaczyce [4]. W celu postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie badania kału oraz badania mikroskopowego członów tasiemca. Następnie, po 4 tygodniach od wdrożenia leczenia konieczne jest wykonanie badań kontrolnych [2]. 

Leczenie tasiemca uzbrojonego

Leczenie tasiemczycy polega na farmakoterapii, lekiem z wyboru w takiej sytuacji jest prazykwantel [4]. Jeśli pasożyt bytuje poza przewodem pokarmowym, może się okazać konieczne wdrożenie metod chirurgicznych. 

Rokowania i powikłania po tasiemcu uzbrojonym

Tasiemczyca wpływa niekorzystnie na organizm żywiciela, najpoważniejszym powikłaniem zakażenia tasiemcem uzbrojonym jest jednak rozwój wągrzycy na drodze autoinwazji (po przedostaniu się do układu pokarmowego jaj tasiemca). Kiedy człowiek jest żywicielem pośrednim, larwy tasiemca mogą bytować poza jego układem pokarmowym, np. w mięśniach lub nawet układzie nerwowym (możliwy jest tasiemiec w mózgu albo tasiemiec w oku). 

Jeśli dojdzie do zainfekowania przez tasiemca układu nerwowego, w efekcie mogą wystąpić objawy, takie jak [9] [10]: 

• ból głowy, 
• padaczka, 
• podwyższone ciśnienie śródczaszkowe, 
• wodogłowie, 
• udar niedokrwienny mózgu,
• zaburzenia poznawcze (zaburzona pamięć werbalna, zaburzone umiejętności językowe i wzrokowo- przestrzenne, a nawet demencja i otępienie),
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

W tego typu przypadkach, aby pozbyć się pasożyta, zwykle niezbędna jest interwencja chirurgiczna. 

Profilaktyka, czyli zapobieganie tasiemczycy i wągrzycy, polega przede wszystkim na wyeliminowaniu przyczyn tasiemca, czyli [2] [8]: 

• przestrzeganiu odpowiedniego poziomu sanitarnego w gospodarstwach rolnych,
• przestrzeganiu zasad higieny osobistej, 
• unikaniu jedzenia surowego lub półsurowego mięsa (wołowiny, wieprzowiny) oraz ryb, najlepiej zawsze gotować tego typu żywność lub ewentualnie spożywać tylko te produkty, co do których jesteśmy pewni, że zostały dokładnie przebadane.

Źródła: 

1. Jura C. Bezkręgowce: podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
2. https://medycynatropikalna.pl/choroba/tasiemczyce [dostęp: 03.10.2022]
3. https://healthfacts.blog/2018/01/19/what-is-the-longest-tapeworm-ever-removed-from-a-person/ [dostęp: 03.10.2022]
4. https://gastroenterologia-praktyczna.pl/a2590/Tasiemczyce–taenioses-.html/m337 [dostęp: 03.10.2022]
5. https://www.cdc.gov/parasites/taeniasis/biology.html [dostęp: 03.10.2022]
6. Błaszkowska J., Ferenc T., Kurnatowski P. Zarys parazytologii medycznej. Wrocław: Edra Urban & Partner, 2017. 
7. https://www.healthline.com/health/food-nutrition/parasites-bacteria-in-food [dostęp: 03.10.2022]
8. https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/armed+tapeworm [dostęp: 03.10.2022]
9. Sharma S, Modi M, Lal V, Prabhakar S, Bhardwaj A, Sehgal R. Reversible dementia as a presenting manifestation of racemose neurocysticercosis. Ann Indian Acad Neurol. 2013 Jan;16(1):88-90. doi: 10.4103/0972-2327.107706. PMID: 23661971; PMCID: PMC3644790.
10. McClugage SG 3rd, Lee RA, Camins BC, Mercado-Acosta JJ, Rodriguez M, Riley KO. Treatment of racemose neurocysticercosis. Surg Neurol Int. 2017 Aug 1;8:168. doi: 10.4103/sni.sni_157_17. PMID: 28840072; PMCID: PMC5551286.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️