Przyczyny i objawy zapalenia przełyku. Jak je leczyć?

Zapalenie przełyku może mieć różnorodne przyczyny. Jedną z nich, dość prozaiczną, jest popijanie leków zbyt małą ilością wody. Co jeszcze może powodować stan zapalny? Na czym polegają diagnostyka i leczenie? Podpowiadamy.

Zapalenie przełyku — przyczyny

Zapalenie przełyku, czyli podrażnienie błony śluzowej, która wyściela wnętrze przełyku, może być spowodowane działaniem różnorodnych czynników, począwszy od infekcji bakteryjnej, grzybiczej lub wirusowej, przez podrażnienie przełyku chemiczne, termiczne bądź wskutek stosowania niektórych leków, po choroby osłabiające układ immunologiczny [1]. 

• Przełyk Barretta – co to takiego? Przyczyny, objawy, leczenie


Choroba może się rozwijać w ukryciu, początkowo dając pozornie nieszkodliwe objawy, takie jak np. chrypka. Konsekwencje nieleczonego zapalenia przełyku mogą być jednak bardzo poważne, dlatego nie należy bagatelizować tej choroby. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych ze stanem zdrowia warto skonsultować się z lekarzem, na początek zdalnie, co nie wymaga poświęcenia dużej ilości czasu. Wiele chorób można leczyć na odległość, umożliwiają to rozwiązania takie jak e-recepta. Natomiast jeśli zaszło podejrzenie poważniejszego schorzenia, lekarz zleci odpowiednie badania, doradzi także, co robić dalej po otrzymaniu ich wyników.

Objawy zapalenia przełyku

Po czym poznać zapalenie przełyku? Objawy, które są typowe dla tego schorzenia to [2]: 

• dyskomfort podczas przełykania płynów lub pokarmów,
• obrzęk przełyku, odczuwany jako gula w przełyku,
• suchy kaszel,
• zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej, 
• zgaga.

Obraz kliniczny jest jednak zależny od rodzaju zapalenia. Przykładowo, jeśli chodzi o eozynofilowy stan zapalny przełyku, objawy u małych dzieci to: niepokój, trudności w karmieniu, ulewanie oraz zahamowanie rozwoju dziecka [3]. Natomiast u starszych pacjentów charakterystyczne objawy zapalenia przełyku eozynofilowego to: 


• ból w klatce piersiowej, 
• zaburzenia połykania pokarmów stałych (w tym również występowanie epizodycznych zaklinowań pokarmu w przełyku), 
• zgaga.

Rodzaje zapaleń przełyku — refluksowe, eozynofilowe, polekowe

Lekarze wyróżniają kilka rodzajów zapalenia przełyku [2] [3]: 

• polekowe zapalenie przełyku — choroba rozwija się wskutek popijania leków zbyt małą ilością wody i w rezultacie — ich odkładania się w przełyku. Niektóre leki, jeśli pozostaną w przełyku, mogą prowadzić do uszkodzenia jego ścian, dotyczy to w szczególności leków przeciwbólowych, antybiotyków oraz niektórych leków stosowanych przy chorobach serca, 
• refluksowe zapalenie przełyku towarzyszy chorobie refluksowej, do całkowitego wyleczenia konieczna jest zmiana nawyków żywieniowych pacjenta,
• wspomniane powyżej eozynofilowe zapalenie przełyku, czyli choroba zapalna przełyku, rozwijająca się wskutek kontaktu z alergenami lub substancjami, które podrażniają przełyk (takimi jak np. pikantne przyprawy lub mleko krowie).

Czy zapalenie przełyku jest zaraźliwe?

Zapalenie przełyku może być zaraźliwe. Wtedy mowa o zakaźnym zapaleniu przełyku, czyli sytuacji, w której za stan zapalny odpowiada infekcja bakteryjna, wirusowa lub grzybicza. Ten wariant zapalenia przełyku jest rzadki, obserwuje się go u osób z upośledzonym układem immunologicznym, chorujących na cukrzycę, nowotwory lub stosujących długotrwale antybiotykoterapię [2].

Jak wygląda diagnostyka zapalenia przełyku?

Diagnostyka zapalenia przełyku opiera się przede wszystkim o badanie endoskopowe, czyli wprowadzenie do przełyku specjalnej sondy i obejrzenie jego wewnętrznych ścian [4]. Pomocne są również [4]: 

• biopsja przełyku (pobranie fragmentów zmienionych chorobowo tkanek przełyku), 
• zdjęcia rentgenowskie przełyku (ocena funkcjonowania górnego odcinka przewodu pokarmowego na podstawie badań obrazowych).

Leczenie zapalenia przełyku

Jak leczyć zapalenie przełyku? To zależy od przyczyny stanu zapalnego [1] [3] [5]: 

• w przypadku refluksowego zapalenia przełyku należy stosować leki, które zobojętniają sok żołądkowy lub blokują produkcję kwasu żołądkowego, w poważniejszych przypadkach może być konieczna operacja, 
• eozynofilowe zapalenie przełyku leczy się przy pomocy leków przeciwalergicznych oraz przeciwzapalnych. Bardzo ważne jest również leczenie dietetyczne — wyeliminowanie  z diety produktów, które zawierają alergeny,
• polekowe zapalenie przełyku leczy się poprzez zmianę nawyków związanych ze stosowaniem leków, zmodyfikowanie postaci leku (na płynną) lub jeśli to nie pomaga, zamianę określonego preparatu na inny,
• zakaźne zapalenie przełyku, np. wywołane wirusem cytomegalii, wymaga zastosowania określonych leków przeciwwirusowych. Całkowite wyleczenie jest możliwe, jeśli upośledzenie odporności ma przemijający charakter i uda się wyleczyć chorobę podstawową.

Ile czasu potrzeba, aby opanować zapalenie przełyku? Jak długo trwa leczenie? Należy się nastawić na przynajmniej miesięczny etap gojenia, jednak więcej szczegółów na ten temat może zdradzić lekarz, w zależności od indywidualnego przypadku.

Zapalenie przełyku — profilaktyka

Aby zminimalizować ryzyko zachorowania, warto unikać czynników ryzyka rozwoju zapalenia przełyku. Mogą one się różnić w zależności od przyczyny choroby [2]: 

• ryzyko zachorowania na refluksowe zapalenie przełyku zwiększają: nadwaga, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, spożywanie posiłków wieczorem bezpośrednio przed położeniem się do łóżka, jedzenie zbyt dużych i tłustych posiłków, spożywanie słodyczy, 
• ryzyko zachorowania na eozynofilowe zapalenie przełyku jest zwiększone u osób z historią schorzeń o podłożu alergicznym, np. z AZS lub astmą,
• ryzyko zachorowania na polekowe zapalenie przełyku jest większe u osób, które popijają leki niewystarczającą ilością wody, zażywają leki w pozycji leżącej lub przyjmują je tuż przed snem. Narażone są także osoby w starszym wieku,
• ryzyko zachorowania na zakaźne zapalenie przełyku jest wyższe u cukrzyków oraz osób z upośledzoną odpornością (np. w wyniku zakażenia HIV/AIDS).

Zapalenie przełyku — leczenie domowe może wesprzeć terapię zaleconą przez lekarza

Co stosować na podrażnienie przełyku? Jak leczyć tę przypadłość w warunkach domowych? Zaleconą przez lekarza terapię warto wesprzeć domowymi sposobami, takimi jak [1]: 

• rezygnacja z twardych pokarmów, takich jak np. orzechy lub surowe warzywa, na rzecz miękkich, takich jak np. musy, koktajle czy też puree,
• unikanie pikantnych potraw, które mogłyby dodatkowo podrażniać przełyk (np. chilli, curry, gałka muszkatołowa, pieprz), 
• unikanie kwaśnych produktów oraz napojów (np. soków z cytrusów),
• unikanie alkoholu i rezygnacja z palenia tytoniu, 
• unikanie jedzenia tuż przed snem.

Zapalenie przełyku — możliwe powikłania

Nieleczone zapalenie przełyku może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak [1] [2]: 

• bliznowacenie lub zwężenie przełyku,
• rozdarcie wyściółki przełyku,
• tzw. przełyk Barretta, czyli uszkodzenie komórek wyściełających dolną część przełyku, 

W przypadku osób z upośledzoną odpornością możliwe powikłania to nie tylko zapalenie błony śluzowej przełyku, ale także: martwica błony śluzowej, krwawienia z przewodu pokarmowego, zwężenie przełyku, zapalenie płuc, a nawet posocznica [5].

Źródła:

1. https://www.webmd.com/digestive-disorders/esophagitis [dostęp: 24.02.2023 r.]

2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/esophagitis/symptoms-causes/syc-20361224 [dostęp: 24.02.2023 r.]

3. Iwańczak B, Iwańczak F. [New recommendations on the diagnosis and treatment of eosinophilic esophagitis in children and adults]. Dev Period Med. 2018;22(4):379-384. Polish. doi: 10.34763/devperiodmed.20182204.379384. PMID: 30636237; PMCID: PMC8522814.

4. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10138-esophagitis [dostęp: 24.02.2023 r.]

5. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/65474,cytomegalowirusowe-zapalenie-przelyku [dostęp: 24.02.2023 r.]

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️