Mocznik we krwi – kiedy wyniki badań krwi powinny niepokoić?

Napisano 27.10.2021 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 4 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Mocznik we krwi oznacza się z wielu powodów, w tym między innymi w celu oceny pracy nerek. Nie jest to co prawda marker swoisty konkretnych zaburzeń, jednak jego nieprawidłowy poziom może być sygnałem do poszerzonej diagnostyki. Wyniki niemieszczące się w normie mogą wskazywać na różnorodne choroby, ale mogą być również efektem specyficznej diety i ilości przyjmowanych płynów. Na czym polega interpretacja oznaczenia mocznika we krwi i na jakie problemy może wskazywać wynik nieprawidłowy? Kiedy koniecznie należy zgłosić się do lekarza? Informacje na ten temat znajdziesz w poniższym artykule.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Mocznik we krwi – kiedy wykonywać badania?

W badaniach diagnostycznych niejednokrotnie wykonuje się oznaczenie, jakim jest mocznik we krwi. Nie każdy jednak zna celowość tego badania i wie, czym jest mocznik. Co to jest? Najprościej mówiąc, jest to końcowy produkt metabolizmu białek, który zachodzi w naszym organizmie. W skład mocznika wchodzi dwutlenek węgla i amoniak. Substancja ta powstaje głównie w wątrobie w wyniku procesu, który nazywany jest cyklem mocznikowym. Stąd mocznik transportowany jest następnie przez krew aż do nerek, gdzie zachodzi filtracja. Nasz organizm wydala mocznik przede wszystkim z moczem oraz w niewielkich ilościach również z potem. Stężenie mocznika we krwi zależne jest od wielu czynników. Wiąże się nie tylko z funkcjonowaniem nerek, ale również z podażą białek w diecie i funkcjonowaniem procesów anabolicznych i katabolicznych, które zachodzą w organizmie. W celu analizy otrzymanego wyniku badania mocznika we krwi najlepiej skonsultować się zatem z lekarzem, który przy stawianiu diagnozy uwzględni wiele różnych czynników.

Czytaj także:

Badanie oznaczające stężenie mocznika we krwi może przydać się do analizy pracy nerek. Wykonuje się je między innymi u pacjentów, u których istnieje podejrzenie nieprawidłowej czynności nerek, jednak nie jest to marker świadczący o konkretnych dolegliwościach, a jedynie zawężający obszar poszukiwań przyczyny dolegliwości pacjenta. Oznaczenie wykorzystać można również do diagnostyki innych schorzeń. Przepisuje się je pacjentom, którzy skarżą się na zmęczenie i senność, zmagają się z wymiotami lub zaburzeniami krzepliwości, a także ze świądem skóry. Badanie należy wykonywać wraz z pomiarem kreatyniny, wówczas będzie bardziej wiarygodne, gdyż kreatynina mniej zależna jest od rodzaju diety czy katabolizmu.

Przygotowanie do badania mocznika w surowicy.

Gdy pacjent ma mieć oznaczany mocznik we krwi, powinien odpowiednio przygotować się do badania. Przede wszystkim ważne jest, by badanie krwi wykonywane było w godzinach porannych na czczo. Dobrze przed badaniem zrezygnować ze spożywania alkoholu – nie powinno się go pić przynajmniej przez 2-3 doby przed badaniem. Ograniczyć należy również kawę i herbatę przynajmniej na 12 godzin przed badaniem, a dodatkowo powinno się zrezygnować z posiłków przed wykonaniem oznaczenia (należy przyjść na czczo, po minimum 12 godzinach bez jedzenia). Przed badaniem można wypić niewielką ilość wody, jeśli jest to konieczne. Na wynik badania wpływ może mieć również stres i aktywność fizyczna, dlatego i te dobrze przed badaniem ograniczyć. Jeśli chodzi o zażywane na stałe leki, ich przyjęcie przed badaniem należy skonsultować z lekarzem indywidualnie.

Samo badanie jest dość szybkie. Zazwyczaj krew pobierana jest z żyły łokciowej pacjenta. Powyżej łokcia zakładana jest opaska uciskowa, dzięki której łatwiej pobrać próbkę do badania. Czasem pacjent proszony jest również o kilkukrotne zgięcie i rozluźnienie pięści. Miejsce pobierania krwi jest dezynfekowane, a próbka pobierana jest do sterylnej probówki i przekazywana do laboratorium.

Prawidłowe ilości mocznika we krwi zawsze podawane są wraz z wynikiem badania (przyjęta norma różni się w niektórych laboratoriach, ponadto inne są normy dla dzieci, a inne dla pacjentów dorosłych). Jeśli okaże się, że poziom mocznika we krwi okaże się nieprawidłowy, lekarz może zalecić farmakoterapię. Wiele leków przy wykupieniu wymaga okazania recepty, jednak może być to również recepta online, co znacznie ułatwia sprawę w wielu przypadkach.

Co może oznaczać podwyższony poziom mocznika we krwi?

Gdy okaże się, że mocznik we krwi pacjenta przekracza górną granicę normy, podejrzewać można różne schorzenia, gdyż nie jest to marker swoisty wyłącznie dla obniżenia perfuzji nerkowej.

  • Przede wszystkim należy wiedzieć, że podwyższony mocznik może wyjść u pacjentów odwodnionych oraz tych, których dieta obfituje w białko.
  • Nie jest również wykluczony wpływ niektórych leków na poziom mocznika we krwi. Działają w ten sposób między innymi preparaty sterydowe.
  • Podwyższony mocznik we krwi może również wiązać się z urazem lub rozległym oparzeniem, co zapewne lekarz także weźmie pod uwagę przy analizie wyników.
  • Jeśli chodzi o schorzenia, na które wskazywać może zbyt wysoki poziom mocznika, wspomnieć należy o krwawieniach do przewodu pokarmowego, a nawet o nadczynności tarczycy, ponadto nie jest wykluczona również niewydolność serca.
  • Trzeba również wiedzieć, że fraza „mocznik we krwi a nowotwór” także nie jest bezpodstawnie wyszukiwana w sieci, gdyż podwyższony wynik tego oznaczenia występuje przy niektórych chorobach nowotworowych i stosowanej chemioterapii.
  • Oczywiście problem może dotyczyć również nerek, w tym niewydolności ostrej lub przewlekłej, a także upośledzenia wydalania przez nerki. Analizując nadmiar mocznika we krwi, objawy pacjenta należy szczególnie wziąć pod uwagę, gdyż mogą one zawęzić obszar poszukiwań przyczyny problemu.

Pilnej interpretacji podwyższonego poziomu mocznika we krwi wymaga pojawienie się u pacjenta dodatkowych dolegliwości, jak np. gorączka, ból, problemy z oddawaniem moczu, biegunka czy wymioty.

Zbyt niskie stężenie mocznika w surowicy krwi – czy potrzebne są konsultacje medyczne?

Warto wiedzieć, że mocznik we krwi może również wyjść u pacjenta poniżej dolnej granicy normy. Często tak jest u dzieci, ponieważ dominują u nich procesy anabolizmu. Tak niski mocznik u osób dorosłych również jest jednak wartością niepożądaną i wymaga pilnego kontaktu z lekarzem. Jeśli pacjent ma mocznik poniżej normy, może np. zmagać się poliurią, czyli wielomoczem (znacznie zwiększone dobowe wydalanie moczu). Wynik taki często pojawia się także przy diecie niskobiałkowej, u osób niedożywionych, w ciąży, a także jako efekt przewodnienia, ciężkich chorób wpływających na pracę wątroby, a także uszkodzenia nerek. Oczywiście ostatecznej diagnozy dokona w tym przypadku lekarz, biorąc pod uwagę wywiad z pacjentem i wyniki innych zleconych pacjentowi badań.

Cena badania mocznika we krwi.

Gdy lekarz zaleci pacjentowi oznaczyć mocznik we krwi, badanie wykonane zostanie bezpłatnie w ramach skierowania NFZ. Oznaczenie można również wykonać prywatnie, a jego cena nie jest wysoka. Zazwyczaj za badanie to nie płaci się więcej niż 5 zł. Należy jednak pamiętać, że zazwyczaj badanie to nie jest wykonywane samodzielnie, a stanowi jedną ze składowych badań zalecanych przez lekarza. Badanie mocznika wykonuje się wraz z oznaczeniem kreatyniny, ponadto lekarz może potrzebować również analizy dodatkowych parametrów krwi pacjenta. Dopiero jednoczesna analiza parametrów różnych badań może dać szerszy obraz stanu zdrowia chorego i ukierunkować lekarza do postawienia konkretnej diagnozy oraz dobrania sposobu leczenia.

Sposoby na obniżenie stężenia mocznika we krwi.

Jeśli mocznik we krwi pacjenta ma za wysokie stężenie, konieczne jest leczenie. Wiele osób zastanawia się, jak obniżyć mocznik we krwi samodzielnie. Zbijanie mocznika możliwe jest między innymi poprzez redukcję białka w diecie. Należy to jednak robić z głową – białko jest bardzo ważne w zbilansowanej diecie i nie można całkowicie go z niej wyeliminować, gdyż można narazić się na poważne dolegliwości. Najlepiej skonsultować się z dietetykiem, który ułoży przemyślany jadłospis. Oczywiście dieta to nie wszystko. Prawdopodobnie konieczne będzie również dobrane do przyczyny dolegliwości leczenie. Tym najlepiej zajmie się lekarz. Jednym ze sposobów redukcji mocznika jest dializa, czyli usunięcie azotu mocznikowego z organizmu. Lekarz może zalecić również leczenie farmakologiczne.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.