Normy elementów morfotycznych krwi – kiedy i jak często wykonywać badania krwi?

Elementy morfotyczne krwi są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Do tego typu komórek zaliczyć można różne rodzaje krwinek białych (leukocytów) i krwinki czerwone, ponadto nie bez znaczenia jest tu odpowiednia ilość płytek krwi. Dlaczego tak ważne jest regularne wykonywanie badania jakim jest morfologia krwi? Co z takiego badania można wyczytać? Jakie wyniki krwi powinny niepokoić?

Elementy morfotyczne krwi – co znajduje się we krwi?

Krew każdego człowieka składa się z osocza (ok. 55%) i elementów morfotycznych (ok. 45%). W skład osocza wchodzi wiele różnych substancji. W większości osocze składa się z wody, jednak zawiera ono również różnego rodzaju składniki krwi, do których zaliczyć można między innymi białka, a oprócz białek również witaminy, cukry, sole mineralne, hormony, substancje lipidowe itp. Wiele osób zastanawia się również, co to są elementy morfotyczne krwi. Zaliczyć można do nich leukocyty, erytrocyty i trombocyty. Elementy morfotyczne krwi pełnią wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka, w tym między innymi odpowiadają za transport tlenu i dwutlenku węgla, hamowanie krwawienia czy odpowiedź immunologiczną.

• Anty-TPO wysokie. Co oznacza? Normy, interpretacje
• Badanie INR – norma, jak się przygotować i kiedy je wykonać?
• PDW podwyższone — o czym świadczy? Normy, wskaźniki

Krew jest w kolorze czerwonym, co zawdzięcza hemoglobinie, która jest składnikiem krwinek czerwonych (erytrocytów). Bardzo ważne jest regularne badanie krwi. Normy przekroczone w niektórych przypadkach mogą świadczyć o poważnych schorzeniach, które wymagają odpowiednio dobranego leczenia. Wyniki profilaktycznych badań krwi najlepiej konsultować z lekarzem, który w razie potrzeby zaproponuje odpowiednie leczenie. Pomocne są również recepty online, dzięki którym można w razie potrzeby szybko otrzymać receptę na kończące się leki, np. w sytuacji, gdy pacjent zapomni, że opakowanie się kończy i trzeba się zgłosić do lekarza po nowe. 

Normy poszczególnych elementów morfotycznych – niepokojące wyniki

Elementy morfotyczne krwi powinny być regularnie kontrolowane podczas badań morfologii. Wszelkiego rodzaju odbiegające od normy wyniki krwi należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem, gdyż może to świadczyć o różnych chorobach, w tym także o tych bardzo poważnych. Normy różnią się zależnie od wieku i płci, więc należy zwrócić na to uwagę przy interpretacji wyników (przyjęte przez laboratorium normy podane będą na wydruku wyników).

• Leukocyty – norma WBC to 4,1-10,9 K/µl. Gdy wynik jest powyżej normy, pacjent prawdopodobnie zmaga się z infekcją lub stanem zapalnym. Podwyższone WBC może również wskazywać na białaczkę, jednakże może także świadczyć o stresie lub nadmiernym wysiłku fizycznym. Wynik poniżej normy może być objawem uszkodzenia szpiku, ponadto może być również efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków. 
• Limfocyty – norma LYM wynosi 0,6-4,1 K/µl. Wynik ponad normę może wskazywać na choroby zakaźne wieku dziecięcego, a także na chłoniaka, szpiczaka mnogiego, białaczkę oraz nadczynność tarczycy. Wynik poniżej normy może wskazywać na chorobę AIDS.
• Monocyty – norma MONO wynosi 0,1-0,4 G/l. Wynik powyżej normy to między innymi objaw nowotworu, mononukleozy, gruźlicy, białaczki, choroby Crohna, a także różnych zakażeń bakteryjnych i pierwotniakowych.
• Granulocyty
• • • Neutrofile – norma NEUT w rozmazie to 2,5-6,5 K/µl. Wynik powyżej normy może świadczyć o zakażeniu, ale może również wskazywać na choroby krwi lub nowotwór, a także pojawiać się w przypadku chorób metabolicznych czy urazów. Wynik poniżej normy może wiązać się z ostrą białaczką lub uszkodzeniem szpiku, a także z infekcjami różnego pochodzenia, ponadto jest częsty przy zażywaniu cytostatyków.
    • Eozynofile – norma EOS w rozmazie to 0,1-0,3 K/µl. Wynik powyżej normy to między innymi konsekwencja alergii lub infekcji pasożytniczych, natomiast wynik poniżej normy może świadczyć o nadmiernym wydzielaniu hormonów nadnerczy lub o zbyt intensywnej aktywności fizycznej. 
    • Bazofile – norma BASO w rozmazie to mniej niż 0,1 K/µl. Wynik powyżej normy może świadczyć o alergii, ponadto często pojawia się w przypadku stanu zapalnego układu pokarmowego i białaczce. 
• Erytrocyty – norma RBC u kobiet to 3,9-5,6 M/µl, a u mężczyzn 4,5-6,5 M/µl. Wynik ponad normę jest raczej rzadkością, ale wynik poniżej normy może sugerować anemię. Wynik może być podwyższony w przypadku chorób nerek, wrzodów żołądka i dwunastnicy, ciąży, niedoboru kwasu foliowego, a także niedoboru wit. B12 lub żelaza.
• Trombocyty – norma PLT wynosi 140-440 K/µl. Gdy wynik jest zbyt wysoki, świadczyć może o przewlekłym zakażeniu, jednak może wiązać się również ciążą, niedoborem żelaza, a także pojawiać się na skutek intensywnego wysiłku fizycznego. Wynik poniżej normy to natomiast objaw nieprawidłowego wytwarzania ich w szpiku, co może wiązać się z obecnością toksyn bakteryjnych, wystąpieniem choroby autoimmunizacyjnej, a nawet być skutkiem niektórych leków. 

Funkcje poszczególnych elementów morfotycznych krwi, czyli za co są odpowiedzialne

Poniżej znajduje się charakterystyka elementów morfotycznych krwi:

• Leukocyty, czyli inaczej krwinki białe, to elementy morfotyczne krwi, które mają duży udział w odpowiedzi immunologicznej organizmu. Leukocyty są komórkami bez barwnika, które posiadają jądro komórkowe. Komórki te posiadają również zdolność ruchu i produkowane są w szpiku, grasicy, węzłach chłonnych i śledzionie.
• Monocyty – leukocyty nieziarniste, które po przejściu z krwi do tkanki zamieniają się w makrofagi odpowiedzialne za produkcję interferonu i fagocytozę bakterii oraz martwych komórek. 
• Limfocyty – leukocyty nieziarniste, które podzielić można na limfocyty T, odpowiedzialne za komórkowe reakcje odpornościowe, a także limfocyty B, odpowiedzialne za humoralne reakcje odpornościowe i tworzenie przeciwciał. 
• Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile), kwasochłonne (eozynofile) i zasadochłonne (bazofile) – leukocyty ziarniste. Neutrofile mają zdolność fagocytozy mikroorganizmów i komórek nowotworowych, eozynofile toczą walkę z pasożytami i biorą udział w odpowiedzi alergicznej, a bazofile wydzielają histaminę i heparynę, więc biorą udział w reakcjach alergicznych.
• Erytrocyty, czyli inaczej krwinki czerwone, odpowiadają za transport tlenu z naczyń włosowatych płuc do naczyń włosowatych tkanek ciała, co zawdzięczają obecności hemoglobiny. Kształt erytrocytów przypomina dwuwklęsłą soczewkę, a dorosłe komórki tego typu nie mają jądra komórkowego. Krwinki czerwone zajmują się również transportem dwutlenku węgla z tkanek do pęcherzyków płucnych, a także odgrywają istotną rolę w buforowaniu krwi (utrzymaniu jej odpowiedniego pH). Kolejna funkcja erytrocytów to udział w procesach odpornościowych organizmu, gdyż potrafią one wiązać kompleksy immunologiczne oraz biorą udział w pozbywaniu się ich. 
• Trombocyty, czyli inaczej płytki krwi, są niezbędne w przypadku uszkodzenia naczyń krwionośnych, gdyż biorą udział w hamowaniu krwawienia i powstawaniu skrzepów. 

Jak często wykonywać badania krwi i co z nich można wyczytać?

Zaleca się, by morfologia krwi wykonywana była przynajmniej raz w roku, co pomoże wykryć w zarodku ewentualne nieprawidłowości i wdrożyć odpowiednie leczenie. Oznaczone w badaniu elementy morfotyczne krwi mogą wskazać wiele zaburzeń organizmu, których objawy mogą być dla pacjenta jeszcze niewidoczne, ponadto badania krwi w przypadku podejrzenia konkretnych schorzeń również ułatwiają postawienie odpowiedniej diagnozy. Badanie krwi pozwala nie tylko na wykrycie białaczki, ale również wielu innych chorób, w tym stanów zapalnych, alergii, zakażeń patogenami różnego typu, uszkodzenia szpiku, a także nowotworów itp.